Ομηρικό λεξικό ναυτικών όρων

Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού που πέρασε παραβρέθηκα σε αρκετές συγκεντρώσεις και γνώρισα πολλούς ανθρώπους! Μέσα σ’αυτούς τους ανθρώπους ήταν και ο κ. Αθανάσιος Ν. Γιαννάκης, άτομο χαμηλών τόνων, απλό και σεμνό. Με τη συζήτησή μας διαπίστωσα ότι είχαμε κοινά ενδιαφέροντα, το εξής ένα: ΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ!... Αλλά για να τον γνωρίσετε σωστά, καλύτερα να μεταφέρω αυτούσιο το βιογραφικό του, το οποίο είναι πραγματικό μυθιστόρημα. Το αντιγράφω λοιπόν από τη σελίδα 2 του βιβλίου του, που μου το χάρισε κι έχει τον τίτλο που αναφέρω στην αρχή του κειμένου μου. Εξηγεί δε την έννοια του Ναυτικού, των Ναυτιλιακών, των Ναυπηγικών, της Αστρονομικής Ναυτιλίας, της Ναυτικής Μετεωρολογίας, τους Γεωγραφικούς και τους Ωκεανογραφικούς όρους!

«Ο Αθανάσιος Γιαννάκης γεννήθηκε στο Μαρκόπουλο Αττικής. Είναι απόφοιτος Ακαδημίας Εμπορικού Ναυτικού, πλοίαρχος Α΄ Ε.Ν. με πλοιαρχία σε ποντοπόρα πλοία. Φοίτησε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Ουαλίας (Κάρδιφ) όπου απέκτησε τα πτυχία Μaster of Science στο Ναυτικό Δίκαιο και Master of Philosophy στο ίδιο πανεπιστήμιο. Εκπόνησε διδακτορική διατριβή στο Washington University των ΗΠΑ πάνω στη διαχείριση της θαλάσσιας ρύπανσης με υποτροφίες του YΕΝ και του Κοινωφελούς Ιδρύματος Α.Σ. Ωνάσης. Για είκοσι χρόνια ήταν καθηγητής Διεθνούς δικαίου της θάλασσας και Ναυτιλιακού δικαίου στο ΚΕΣΕΝ/Πλοιάρχων (YΕΝ). Υπήρξε βασικό μέλος της επιτροπής του ΥΕΝ που συνέταξε τη διδασκόμενη ύλη των πλοιάρχων στο ΚΕΣΕΝ και τις Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού. Εκπροσώπησε το ΥΕΝ, συμμετέχοντας σε επιτροπές του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ) στο Λονδίνο και της ΕΕ στις Βρυξέλλες σε θέματα ναυτικής εκπαίδευσης. Έχει δε επιλεγεί από τον ΙΜΟ ως εμπειρογνώμων (competent person) σε θέματα ελέγχου και αξιολόγησης του ναυτικού εκπαιδευτικού συστήματος ξένων κρατών -μεταξύ των οποίων, της Ιαπωνίας και της Λετονίας- σύμφωνα με τα πρότυπα του ΙΜΟ (STCW). Εργάστηκε σε ναυτιλιακά γραφεία ως αρχιπλοίαρχος και διετέλεσε διευθυντής της ναυτιλιακής εταιρείας Jetwave Shipping Inc. Από το 1998 έως σήμερα διετέλεσε καθηγητής και διευθυντής σπουδών του ναυτιλιακού τμήματος του European University, Athens Campus και του City Unity College, Athens. Είναι συγγραφέας των βιβλίων "Το Δίκαιο της Θάλασσας" (2005, ανατύπωση 2009) και "Εννοιολογικό Λεξικό Ναυτιλιακών Όρων" (2009).»

Το βιβλίο έχει 294 σελίδες, οι λέξεις (οι όροι) τις οποίες αναλύει τοποθετούνται και αλφαβητική σειρά, η γλώσσα που γράφει ο κ. Γιαννάκης είναι η απλή Ελληνική, χωρίς ακρότητες, το δε σύστημα γραφής είναι το πολυτονικό, πράγμα το οποίο κι εγώ προτιμώ (μου αρέσει και η δασεία και η περισπωμένη)!

Αντί για δικό μου επίλογο, μεταφέρω αυτά που γράφει ο συγγραφέας στο οπισθόφυλλο του βιβλίου του και τα οποία θα βοηθήσουν τον αναγνώστη στην κατανόηση του κειμένου.

«Η ομηρική γλώσσα με τη σαφήνεια, τη λιτότητα και την αμεσότητά της ήταν λογικό να μπει στη γλώσσα της ναυτικής ορολογίας, η οποία εκφράζεται με λίγες, απλές αλλά πλούσιες σε νοήματα λέξεις. Αυτό διαπιστώνει κανείς διαβάζοντας ένα ημερολόγιο πλοίου, στο οποίο περιγράφονται συμβάντα και περιβαλλοντικές καταστάσεις με οικονομία λόγου αλλά πλήρη σαφήνεια των νοημάτων. Το "Ομηρικό Λεξικό Ναυτικών Όρων" μέσα από τις ομηρικές ναυτικές λέξεις έρχεται να δείξει την άρρηκτη σύνδεση της νεοελληνικής γλώσσας με την ομηρική. Περιλαμβάνει πλήθος ομηρικών ναυτικών λέξεων, τις οποίες χρησιμοποιούμε και εμείς σήμερα, όπως "ακτή", "άνεμος", "θάλασσα", "ιστός", "κύμα", "πρώρη", "πρύμνη", "τρόπις", "βορράς", "νότος", "ζέφυρος" κ.ά. Γίνεται επίσης αναφορά σε μεγάλο αριθμό λέξεων οι οποίες, παρότι δεν συναντώνται αυτοτελώς στα ομηρικά έπη, έχουν ομηρική ρίζα και αναφέρονται σε κείμενα μεταγενέστερων αρχαίων συγγραφέων. Για παράδειγμα, η λέξη "ύφαλος", η οποία συναντάται στον Σοφοκλή, τον Πολύβιο, τον Στράβωνα κ.ά., δεν αναφέρεται στα ομηρικά έπη αλλά προέρχεται από τις ομηρικές λέξεις "υπό" + "άλς" (= θάλασσα). Η σύνταξη του "Ομηρικού Λεξικού Ναυτικών Όρων" βασίστηκε στα ομηρικά έπη (Ιλιάδα και Οδύσσεια), στους ομηρικούς ύμνους, στον επικό κύκλο (Βατραχομυομαχία), σε κείμενα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας και στη βυζαντινή και τη σύγχρονη ναυτική βιβλιογραφία. Μεγάλη επίσης ήταν η συμβολή του περίφημου λεξικού του Λ. Παλάσκα "Ονοματολόγιον Ναυτικόν". Σε κάθε ομηρικό λήμμα αναγράφεται και μέρος των στίχων στους οποίους αυτό περιλαμβάνεται. Γίνεται εξιστόρηση των γεγονότων που αναφέρονται στους στίχους του λήμματος -όπου τούτο κρίνεται απαραίτητο- είτε για να σχολιαστεί η αναφερόμενη λέξη είτε για να εξιστορηθούν γεγονότα που παρουσιάζουν ενδιαφέρον, ώστε το λεξικό αυτό πέραν της ναυτικής λεξικογραφικής του προσφοράς να γίνει και χρήσιμο και εποικοδομητικό ανάγνωσμα για κάθε αναγνώστη. Ευελπιστώ δε να γίνει εργαλείο για το χρήστη της ελληνικής ναυτικής ορολογίας, να του υπενθυμίζει τις πολλές ξεχασμένες ναυτικές ομηρικές λέξεις, παροτρύνοντάς τον να τις επαναχρησιμοποιεί, έτσι ώστε να διατηρηθεί όλος αυτός ο ομηρικός ναυτικός πλούτος των λέξεων.»

Εγώ το βιβλίο απλώς το διάβασα, δεν το μελέτησα επαρκώς. Ελπίζω οι πλέον ειδικοί από εμένα (ναυτικοί) να το διαβάσουν και να εκφράσουν κάποιες καλόπιστες παρατηρήσεις. Νομίζω ότι ασχολούμενοι με τον Όμηρο, με τους Αρχαίους Προγόνους μας (Φιλοσόφους κλπ.), με την ιστορία μας δηλαδή, θα κρατήσομε ζωντανή την Ελλάδα μας και 100(!) Κίσινγκερ δεν θα μπορέσουν να μας «καταλάβουν εκ των ένδον» όπως κάποτε είχε ισχυριστεί ότι θα γίνει ο εν λόγω κύριος(!).

Πολλά συγχαρητήρια στον κ. Γιαννάκη, ο Θεός να του δίδει κουράγιο να μας μορφώνει και υγεία στον ίδιο και σε όλη την οικογένειά του.

Πάντα με ΑΓΑΠΗ,

Αναστ. Ι. Τριπολίτης

Αγγειοχειρουργός

Ειδήσεις σήμερα

Μπείτε στην ομάδα μας στο Viber και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Ακολουθήστε μας στο Google News. Σχολιάστε στην σελίδα μας στο Facebook.

Ο Πολίτης είσαι εσύ. Γίνε συνδρομητής της εβδομαδιαίας έντυπης έκδοσης.