Αντιγράφω επί λέξει από την ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού σε ό,τι αφορά το ΚΑΣΤΡΟ ΤΗΣ ΧΙΟΥ :
« Το Κάστρο της Χίου έχει έκταση 180.000 τ.μ. και τα τείχη του περικλείουν οικιστικό σύνολο, με 650 κατοίκους. …. Το σημερινό Κάστρο της Χίου ταυτίζεται με το γνωστό από τις πηγές οχυρό, που άρχισε να οικοδομεί το 1328 ο Γενουάτης ηγεμόνας της Χίου, Martino Zaccaria. Το 1329 το κάστρο καταλύφθηκε για λογαριασμό του βυζαντινού αυτοκράτορα από τον Ανδρόνικο Γ΄ Παλαιολόγο και παρέμεινε στους κόλπους της βυζαντινής αυτοκρατορίας έως το 1346, οπότε η Χίος περιήλθε οριστικά ως κτήση στη Δημοκρατία της Γένουας. …. Στους μεσαιωνικούς χρόνους το Κάστρο της πόλης ( η Civitas Chii )ήταν το κέντρο της πολιτικής και στρατιωτικής διοίκησης της Χίου. … Το 1566 ο Πιαλή πασάς κατέλαβε το Κάστρο αμαχητί εκ μέρους του Οθωμανού Σουλτάνου Σουλεϊμαν του Μεγαλοπρεπούς. Το 1694 το κατέλαβαν για ένα εξάμηνο οι Ενετοί, που πραγματοποίησαν εκτεταμένες εργασίες στις οχυρώσεις …Έκτοτε το Κάστρο παρέμεινε στα χέρια των Οθωμάνών έως το 1922 που η Χίος απελευθερώθηκε και προσαρτήθηκε στο Ελληνικό Κράτος. Η Ελληνική Πολιτεία έλαβε από το 1924 μέτρα προστασίας του μνημείου και με Προεδρικό Διάταγμα τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς ( σημ.: ΦΕΚ Α΄ 279/6-11-1924 ) χαρακτήρισε το Κάστρο ως διατηρητέο αρχαιολογικό και ιστορικό χώρο.…».
Η Τάφρος του Κάστρου αποτελούσε και αποτελεί ένα ιστορικό σύνολο με το ίδιο το Κάστρο. Οι ιστορικές πηγές που αφορούν την δημιουργία της ανάγονται ήδη στον 13ο αιώνα μ.χ. και χαρακτηριστικά αναφέρουν ότι το Φρούριο ενισχύθηκε από διπλή τάφρο τόσο από τους Γενουάτες, όσο και από του Βενετούς και ότι ήταν γεμάτη με θαλασσινό νερό .
Από όλα τα ως άνω είναι φανερό ότι το Κάστρο της Χίου αποτελεί σύμφωνα με το άρθ. 2 του ν. 3028/2002 «περί προστασίας Αρχαιοτήτων – Πολιτιστικής Κληρονομιάς» αρχαίο ( αφού προϋπήρχε του 1830 ) ακίνητο ( αφού είναι συνδεδεμένο με το έδαφος ) μνημείο και μάλιστα περιλαμβάνει και την Τάφρο ( ή αλλιώς «Σούδα» ) του Κάστρου ως ενιαίο ιστορικό σύνολο τεχνικώς κατασκευασμένο την ίδια εποχή ή έστω ως απαραίτητο ελεύθερο περιβάλλον που επιτρέπει στα σωζόμενα μνημεία να συντίθενται σε ιστορική, αισθητική και λειτουργική ενότητα» ( άρθ. 2 παρ. γγ και γ ν. 3028/2002, Α.Π. 991/2013 ( ΠΟΙΝ ). Περαιτέρω σύμφωνα με το άρθ. 7 παρ. 1 του ίδιου Ν. 3028/2002 « τα αρχαία ακίνητα μνημεία που χρονολογούνται έως και το 1453 ανήκουν στο Δημόσιο κατά κυριότητα και νομή και είναι πράγματα εκτός συναλλαγής και ανεπίδεκτα χρησικτησίας». Ανάλογη πρόβλεψη υπήρχε και στον προϊσχύσαντα νόμο «περί αρχαιοτήτων» τον 5351/1932, όπου στο άρθ. 1 αυτού θεσμοθετούσε την κρατική ιδιοκτησία των αρχαίων ( ακόμη και αν βρίσκονται σε ιδιωτικά, δημοτικά, μοναστηριακά κτήματα ) καθώς και την απαγόρευση ενεργειών επί των αρχαίων ή του περιβάλλοντός τους ( αρθ. 49 και 50 ).
Με βάση τα ως άνω και με δεδομένο ότι η τάφρος του Κάστρου της Χίου αποτελεί αρχαιολογικό χώρο προστατευόμενο όπως το ίδιο τα Κάστρο θα πρέπει να υπενθυμίσουμε τις διατάξεις του άρθ. 14 παρ. 5 του ν. 3028/2002, που αναφέρει « στους παραπάνω αρχαιολογικούς χώρους (σημ : που βρίσκονται εντός οικισμού ) απαγορεύονται δραστηριότητες, καθώς και χρήσεις των κτισμάτων, των ελεύθερων χώρων τους και των κοινόχρηστων χώρων, οι οποίες δεν εναρμονίζονται με το χαρακτήρα και τη δομή των επί μέρους κτισμάτων ή χώρων ή του συνόλου. Για το καθορισμό της χρήσης κτίσματος ή ελεύθερου χώρου αυτού ή κοινόχρηστου χώρου χορηγείται άδεια με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού, η οποία εκδίδεται ύστερα από γνώμη του ΚΑΣ». Και τέλος να υπενθυμίσω τις διατάξεις του άρθρου 56 του ίδιου νόμου που προβλέπει ποινές φυλάκισης άνω των δύο ετών για όποιον καταστρέφει, βλάπτει, ρυπαίνει, καθιστά ανέφικτη ή δυσχερή τη χρήση ή αλλοιώνει τη μορφή μνημείου . Αν μάλιστα πρόκειται για μνημείο ιδιαίτερα μεγάλης αξίας και η πράξη γίνεται από πολλούς ενωμένους καθίσταται κακουργηματική ( κάθειρξη έως 10 ετών ).
Όλοι οι ως άνω νόμοι εκδόθηκαν κατ’ εξουσιοδότηση του άρθ. 24 του Συντάγματος όπου ορίζονται τα κάτωθι : «1. Η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους και δικαίωμα του καθενός. Για τη διαφύλαξή του το Κράτος έχει υποχρέωση να παίρνει ιδιαίτερα προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα στο πλαίσιο της αρχής της αειφορίας ... 6. Τα μνημεία, οι παραδοσιακές περιοχές και τα παραδοσιακά στοιχεία προστατεύονται από το Κράτος ...». Με τις διατάξεις αυτές του Συντάγματος καθιερώνεται αυξημένη προστασία του πολιτιστικού περιβάλλοντος, δηλαδή των μνημείων και λοιπών πολιτιστικών αγαθών που προέρχονται από την ανθρώπινη δραστηριότητα και συνθέτουν λόγω της ιστορικής, καλλιτεχνικής ή επιστημονικής σημασίας τους την εν γένει πολιτιστική κληρονομιά της Χώρας. Η προστασία αυτή περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τη διατήρηση των εν λόγω πολιτιστικών στοιχείων στο διηνεκές. Επομένως, κάθε επέμβαση επί και πλησίον αρχαίου πρέπει κατ’ αρχήν να αποβλέπει στην προστασία και ανάδειξη αυτού, να ενεργείται δε ενόψει των ιδιαιτέρων χαρακτηριστικών και του είδους των προστατευτέων ευρημάτων και επί τη βάσει των δεδομένων της αρχαιολογικής επιστήμης, απαγορευομένων επεμβάσεων και χρήσεων μη συμβατών προς την κατά προορισμό χρήση του αρχαίου (Σ.Ε. Ολ. 3454/2004, Ολ. 3279/2003 και ΣτΕ 2057/2007).
Συγνώμη αν σας κούρασα με τόσους νόμου και διατάξεις που αναφέρω, όμως είναι απολύτως αναγκαίο στις παρούσες συνθήκες να γίνει κατανοητό το μέγεθος των παραβάσεων, που συντελούνται με την διατήρηση της λειτουργίας χώρου υποδοχής ( και διαμονής ) προσφύγων και μεταναστών στο χώρο της Τάφρου του Κάστρου (Σούδας), όπου διαμένουν και λειτουργούν ανεξέλεγκτα καταστρέφοντας το μνημείο ( η λιθολόγηση έχει ήδη λάβει μεγάλη έκταση ) 800 με 1000 περίπου άνθρωποι και μαζί μ’ αυτούς ανεξέλεγκτος αριθμών μελών ΜΚΟ ή άλλων οργανώσεων, που καλύπτονται πίσω από τη Μονομετοχική ακινήτων του Δήμου Χίου ή και του ίδιου του Δήμου χωρίς να ελέγχονται από κανένα και κυρίως από την Αρχαιολογική Υπηρεσία, αναιρώντας με το χειρότερο τρόπο τον κοινόχρηστο χαρακτήρα του συγκεκριμένου μνημείου. Αυτόν ακριβώς τον κοινόχρηστο χαρακτήρα που απορρέει από «την ανάγκη προστασίας των μνημείων και των ιστορικών συνόλων ενός λαού, που αποτελεί απόρροια της ανάγκης των ανθρώπων για ψυχική ισορροπία στη ροή του άξονα του χρόνου, για εθνική ή τοπική ταυτότητα, αλλά και της ανάγκης των ανθρώπων κατά της φθοράς». Και να μην ξεχνάμε ότι παράλληλα στη σύγχρονη εποχή, στους λόγους για τη διατήρηση ως κοινόχρηστων και την προβολή των ιστορικών μνημείων και συνόλων συγκαταλέγεται και η ανταγωνιστικότητα της κάθε περιοχής στο ζήτημα της ανάπτυξης του τουρισμού στα κέντρα των πόλεων.
Αυτά τα γνωρίζει η Αρχαιολογική Υπηρεσία καλλίτερα από εμένα. Και για το λόγο αυτό περιμένω ως χιώτης πολίτης με αγνές προθέσεις μια επαρκή απάντηση, που να δικαιολογεί τη μη αντίδρασή της σε όλα όσα γίνονται αυτή τη στιγμή στο βόρειο τμήμα της τάφρου και έρχονται σε ευθεία αντίθεση με προηγούμενες συμπεριφορές της όταν με σήμα της οδηγούνταν στο αυτόφωρο Δήμαρχοι και Αντιδήμαρχοι επειδή επιχειρούσαν να καλύψουν τις λακκούβες της τάφρου με χώμα ( ούτε καν με άσφαλτο ) και όταν απαγόρευαν στου περιοίκους να φτιάξουν τους τοίχους που συγκρατούσαν τα οικόπεδά τους και κατέρρεαν. Και αναρωτιέμαι ειλικρινά πώς σήμερα η ίδια υπηρεσία επιτρέπει μαζί με το Δήμο Χίου να καταστρέφεται η μεγαλύτερη προίκα που άφησε στον τόπο τούτο ο πιο βάναυσος κατακτητής που πέρασε ( Γενουοκρατία ), όταν είναι σε όλους μας γνωστό ότι το Κάστρο της Χίου έπαθε τις μεγαλύτερες καταστροφές του μετά την απελευθέρωση από τους Οθωμανούς, από τη λιθολόγηση των τειχών, τα ανθρώπινα έργα, την γερμανική κατοχή και την χρησιμοποίηση υλικών του Κάστρου για την δημιουργία άλλων κτισμάτων στην πόλη της Χίου . Τίποτα δεν μας δίδαξε τελικά η ιστορία σ’ αυτόν τον τόπο;
Επειδή το Κάστρο της Χίου και η Τάφρος του δεν είναι ιδιοκτησία κανενός και ανήκει στο χιώτικο λαό. Επειδή, θέλουμε να πιστεύουμε ότι ζούμε σε μια ευνομούμενη και συντεταγμένη πολιτεία, όπου οι υπάλληλοι του κράτους εκτελούν την υπηρεσία που έχουν αναλάβει υποσχόμενοι σεβασμό στο Σύνταγμα και τους νόμους. Επειδή οι σχετικές διατάξεις τόσο του Συντάγματος όσο και των νόμων είναι σαφείς, όπως φαίνεται πιο πάνω. Επειδή ήδη εκατοντάδες άνθρωποι έχουμε υπογράψει και καταθέσει αναφορά προς τις αρμόδιες υπηρεσίες και κυρίως προς την Αρχαιολογική Υπηρεσία, η οποία δεν μπήκε στον κόπο να μας απαντήσει, περιμένω από κάποιον αρμόδιο να δώσει μια σαφή αιτιολογία για την παραμονή αυτής της δομής στο συγκεκριμένο χώρο και να προσδιορίσει με σαφήνεια χρονικά τη λειτουργία της.
Το θέμα δεν αφορά μόνο την ησυχία και την ασφάλεια των περιοίκων της Τάφρους, αλλά το σύνολο της χιώτικης κοινωνίας, αφού έχει να κάνει με την γνώση της ιστορικής της συνέχειας, την ταυτότητά της μέσα στο χρόνο, την «ιδιαιτερότητά» της, αλλά και την επιβεβαίωση ότι υφίσταται Κράτος, υφίσταται Πολιτεία, που ενεργεί και λειτουργεί σύννομα και όχι αυθαίρετα σε βάρος των δικαιωμάτων των πολιτών της. Δυστυχώς μέχρι σήμερα η λειτουργία της συγκεκριμένης δομής, από τον καθορισμό του σημείου λειτουργίας της έως την χρηματοδότησή της «μπάζει». Ας προφυλαχθούν κάποιοι όσο είναι καιρός…
Γραμματική Αντ. Αλοιμόνου
Δικηγόρος
κάτοικος περιοχής Τάφρου
Υ.Σ Γνωρίζει η Αρχαιολογική Υπηρεσία ότι ο Δήμος Χίου σχεδιάζει να τοποθετήσει κάγκελα γύρω από την τάφρο; Τι θα κάνει τότε; Θα συνεχίσει να σιωπά ; ή μήπως θα δώσει και γι’ αυτό «προσωρινή άδεια», αν και μη αρμόδια, για λόγους «δημοσίου συμφέροντος», που πολύ θα ήθελα κάποιος να μου τους εξηγήσει!
facebook
youtube
instagram
X
