Η ανθρώπινη φιλοδοξία να εξουσιάσει την τύχη, να διαβάσει τα απρόβλεπτα τερτίπια της μοίρας και να αλλάξει την οικονομική του κατάσταση με ένα μόνο γύρισμα του ζαριού, είναι μια ιστορία τόσο παλιά όσο και ο ίδιος ο πολιτισμός.
Ο τζόγος, λέξη που προέρχεται από την ιταλική gioco και που σημαίνει παιχνίδι, σε διάφορες μορφές του, έχει συνοδεύσει την ανθρωπότητα σε όλα τα στάδια της εξέλιξής της, αποτελώντας καθρέφτη των κοινωνιών, οικονομιών και ακόμη και των θρησκειών.
Ένα ταξίδι στο χρόνο, αρκεί για να σκιαγραφήσει την συναρπαστική πορεία των τυχερών παιχνιδιών από τις αρχαίες αγορές έως τις ψηφιακές πλατφόρμες της εποχής μας, είτε μιλάμε για ιστοσελίδες στοιχηματισμού, είτε για διαδικτυακά καζίνο με ελάχιστη κατάθεση που απευθύνονται σε όλους.
Τα παιχνίδια των θεών και των βασιλιάδων
Στην αρχαία Ελλάδα, η τύχη (fortuna για τους Ρωμαίους) λατρευόταν ως θεότητα. Οι Έλληνες, με τη λογική και την διαρκή αναζήτησή της σοφίας, αναγνώριζαν την παντοδυναμία της απροσδόκητης στροφής της μοίρας, άλλωστε και οι μοίρες λατρεύονταν ως θεότητες και ήταν αυτές που όριζαν το παρόν (Κλωθώ), το μέλλον (Λάχεσις) και το τέλος στη ζωή του ανθρώπου (Άτροπος). Δεν είναι τυχαίο ότι τα πρώτα τυχερά παιχνίδια είχαν βαθιά θρησκευτικό και κοινωνικό υπόβαθρο.
Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι αστράγαλοι. Πρόκειται για παιχνίδι με οστά, κυρίως από τις σπονδυλικές στήλες ζώων που η κάθε πλευρά είχε και διαφορετική αξία και που επιβίωσε μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα με την ονομασία “κότσια” ή “βεζύρης”.
Το παιχνίδι αυτό δεν ήταν απλώς μια διασκέδαση για τους ανθρώπους, αλλά και ένα παιχνίδι με κέρδος ή χασούρα. Στην Ιλιάδα του Ομήρου και συγκεκριμένα στη Ραψωδία Ψ, αναφέρονται οι αστράγαλοι ενώ ήδη θρηνείται ο Πάτροκλος και η μοίρα του. Επίσης, η χρήση των ζαριών (κύβων) ήταν ευρέως διαδεδομένη, αν και μερικές φορές θεωρούνταν ανήθικη, όπως αναφέρει ο Αριστοφάνης στην κωμωδία του “Ιππείς”. Άλλη ενασχόληση των αρχαίων με τα τυχερά παιχνίδια, ήταν τα στοιχήματα στους κλασικούς αγώνες ή ακόμα και σε αγώνες με ζώα. Φυσικά, τότε τα πονταρίσματα ήταν στο ποιος θα νικήσει και όχι η υπερπληθώρα αγορών που βρίσκουμε σήμερα σε αγώνες - βλέπε over/under, ασιατικά, κόρνερ ή ακόμα και στοίχημα στις μεταγραφές .
Στην Αρχαία Κίνα, κατά τη Δυναστεία των Han (περ. 200 π.Χ.), υπήρχαν μορφές τζόγου αντίστοιχες των ζαριών αλλά και του στοιχήματος. Στη Ρώμη, ο τζόγος ήταν τόσο δημοφιλής που οι αρχές προσπάθησαν να τον περιορίσουν με νόμους, όπως ο "Lex Alearia” που απαγόρευε τους κύβους (ζάρια), χωρίς μεγάλη επιτυχία.
Ο Ιούλιος Καίσαρας ήταν λάτρης των ζαριών, άλλωστε έχει μείνει και η έκφραση του “alea jacta est” (Ο κύβος ερρίφθη) και που αφορούσε στη “ζαριά” του να περάσει τον ποταμό Ρουβίκωνα, μια κίνηση χωρίς επιστροφή, που έγινε με πλήρη επίγνωση του ότι θα πήγαινε ή “ταμείο” ή “κουβά”, για την ιστορία…πήγε “ταμείο”.
Στο Βυζάντιο, ο ιππόδρομος, ήταν τόσο δημοφιλής που “ανέβαζε” και “κατέβαζε” αυτοκράτορες ώσπου ο Ιουστινιανός κατα τη “Στάση του Νίκα”, στη μεγαλύτερη ταραχή εντός των τειχών που γνώρισε η Κωνσταντινούπολη, έσφαξε όλους τους οπαδούς μέσα στον ιππόδρομο.
Ο τζόγος ήταν ενσωματωμένος στην καθημερινότητα των αρχαίων, από τα δημόσια λουτρά ως τις επαύλεις των πλουσίων.
Από τις απαγορεύσεις στα πρώτα καζίνο
Με την άνοδο του Χριστιανισμού, ο τζόγος άρχισε να βλέπεται με δυσπιστία. Η Εκκλησία τον καταδίκαζε ως αμαρτία, μια πράξη απληστίας που αντιτίθεται στη θεία πρόνοια. Η τύχη θεωρούνταν ότι βρισκόταν αποκλειστικά στα χέρια του Θεού, και οποιαδήποτε απόπειρα του ανθρώπου να την ελέγξει ή να την εκμεταλλευτεί κινούνταν στα όρια της βλασφημίας. Ομοίως θεωρούνταν και στο Ισλάμ που τον χαρακτήριζε ως “χαράμ” δηλαδή αμαρτία.
Παρά τις απαγορεύσεις, ο τζόγος δεν εξαφανίστηκε. Απλώς μεταμορφώθηκε. Τον 9ο αιώνα στην Κίνα εμφανίστηκε το πρώτο “κυνήγι” αριθμών, ο πρόγονος των κληρώσεων και θεωρείται ότι τα έσοδα βοήθησαν στην οικοδόμηση του Σινικού Τείχους. Στην Ιταλία του 16ου αιώνα, γεννήθηκε ένα από τα πιο σημαντικά τυχερά παιχνίδια: το Λόττο.
Στη Γένοβα θεσμοθετήθηκε το πρώτο κρατικό λαχείο, το "Lotto di Genova”, και ακολούθησαν η Αγγλία, οι Γερμανόφωνες χώρες και η Βόρεια Αμερική. Αυτές ήταν στιγμές που τα τυχερά παιχνίδια μετατράπηκαν από απλή διασκέδαση σε εργαλείο οικονομικής πολιτικής αναγνωρίζοντας ότι μπορούσαν να είναι μια τεράστια πηγή εσόδων για το δημόσιο ταμείο.
Τον 17ο αιώνα, στη Γαλλία, προέκυψε το παιχνίδι “roulette”(ρουλέτα και που σημαίνει μικρός τροχός) και θα γίνει το σύμβολο των καζίνο σε όλο τον κόσμο. Η μοντέρνα μορφή της πιστώνεται στον Γάλλο μαθηματικό Μπλεζ Πασκάλ ο οποίος πειραματιζόταν με την δημιουργία μιας μηχανής αέναης κίνησης. Παράλληλα, τα παιχνίδια με χαρτιά που ήρθαν από την Ανατολή, έγιναν δημοφιλή σε όλη την Ευρώπη.
Η εποχή της νομιμοποίησης
Ο 19ος και ο 20ός αιώνας σηματοδότησαν τη ριζική μεταμόρφωση του τζόγου. Η βιομηχανική επανάσταση, η αστικοποίηση και η δημιουργία του ελεύθερου χρόνου δημιούργησαν ένα τεράστιο κοινό που αναζητούσε νέες μορφές ψυχαγωγίας όπως:
Τα καζίνο του Μόντε Κάρλο (1863), του Λας Βέγκας(αρχές 20ού αι.) και αργότερα του Ατλάντικ Σίτι (1978) έγιναν οι νέοι ναοί της θεάς τύχης. Δεν ήταν απλώς μέρη για τζόγο, αλλά πολυτελή θέρετρα ψυχαγωγίας.
Τα λαχεία (από το ρήμα λαγχάνω από όπου και το όνομα της μοίρας Λάχεσις) και τα δελτία πρόγνωσης αποτελεσμάτων όπου τα κέρδη τους υποστήριξαν τον αθλητισμό και διάφορα κοινωνικά έργα.
Τα αθλητικά στοιχήματα, με κορυφαίο παράδειγμα το ποδόσφαιρο όπου και εξελίχθηκαν σε μια παγκόσμια βιομηχανία δισεκατομμυρίων.
Ο τζόγος στο πληκτρολόγιο μας
Αν η εφεύρεση της ρουλέτας ήταν σημαντική, η δημιουργία του διαδικτυακού “πονταρίσματος” έφερε τεκτονικές αλλαγές . Τα τελευταία 25 χρόνια, ο τζόγος έχει υποστεί τη μεγαλύτερη μεταμόρφωση στην ιστορία του.
Δίνει προσβασιμότητα 24/7/365 με το πρώτο διαδικτυακό καζίνο να λειτούργησε το 1994 μέσω του λογισμικού “Microgaming” και σήμερα, με ένα κλικ στο κινητό, μπορεί κάποιος να παίξει οπουδήποτε και οποτεδήποτε απολαμβάνοντας μια τεράστια ποικιλία σε ψηφιακές πλατφόρμες που προσφέρουν εκατοντάδες διαφορετικά παιχνίδια, από στοιχήματα σε esports μέχρι εκλογικά αποτελέσματα και από πόκερ μέχρι μπάντμινγκτον.
Μια διπλή κληρονομιά για τον σύγχρονο Έλληνα
Σήμερα, ο μέσος Έλληνας βρίσκεται αντιμέτωπος με αυτήν την αιώνια πάλη μεταξύ τύχης και λογικής. Από τη μια, η κουλτούρα του καφενείου και το "παζάρι" που είναι βαθιά ριζωμένα, με τα στοιχήματα, τα λαχεία, και πλέον τα διαδικτυακά καζίνο, να είναι μέρος του τοπίου.
Από την άλλη, η ευρύτερη γνώση για τον “παθολογικό τζόγο” που έχει φέρει στην επιφάνεια τα αρνητικά του στοιχεία. Η ελληνική πραγματικότητα, με τις οικονομικές πιέσεις της, μπορεί να κάνει πολλούς πιο ευάλωτους στις υποσχέσεις του "γρήγορου κέρδους” που προσφέρουν τα τυχερά παιχνίδια.
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο.
facebook
youtube
instagram
X
