«Λαός που γράφει τέτοια ποίηση είναι ψυχικά άθικτος»

«Τα Δημοτικά Τραγούδια ως ιστορικές μαρτυρίες» ήταν το θέμα της εκδήλωσης που διοργάνωσαν και πραγματοποίησαν από κοινού ο «Σύλλογος Φίλων της Βιβλιοθήκης Κοραή» και η «Συν-Φωνία Φίλων της Ποίησης στη Χίο Σείστρο», στην όμορφη και ευρύχωρη αυλή (που γέμισε κόσμο) του Κοινωφελούς Ιδρύματος "Μαρία Τσάκος" στην πόλη της Χίου, στις οκτώ το βράδυ της Παρασκευής 9 Ιουνίου 2023, με προσκεκλημένο ομιλητή τον ποιητή, αρθρογράφο, συγγραφέα, μεταφραστή και δημοσιογράφο Παντελή Μπουκάλα από το Λεσίνι Αιτωλοακαρνανίας, που κατοικεί στην Αθήνα και μας είναι γνωστός από την εφημερίδα «Καθημερινή».

Την εκδήλωση και τον ομιλητή προλόγισαν ο Μιχάλης Μελαχροινούδης και ο Γιάννης Βούλγαρης.

Ο Παντελής Μπουκάλας άμεσος, ουσιαστικός και διαδραστικός με το ακροατήριο, έκανε φανερό τον πλούτο και την αξία της Δημοτικής μας ποίησης με παραδείγματα που αποδεικνύουν ότι το Δημοτικό μας τραγούδι κατέγραψε γεγονότα ιστορικά, τρόπους και συνήθειες ζωής, ήθη, έθιμα, νοοτροπία και εξέλιξη. Ακούσαμε και δυο τραγούδια Δημοτικά ένα από τις ''δυνάμεις Αιγαίου'' κι ένα από τη φωνή του αείμνηστου και αξέχαστου Νίκου Ξυλούρη.

Όπως είπε ο Παντελής Μπουκάλας κι όπως φαίνεται από τις καταγεγραμμένες πηγές (Βυζαντινοί Καλόγεροι του Μεσαίωνα, Κοραής, Γάλλοι περιηγητές κλπ) το Δημοτικό μας τραγούδι έχει τουλάχιστον χίλια (1000) χρόνια που υπάρχει και ζει...αλλά εμείς καταλαβαίνουμε ότι πρέπει να είναι πανάρχαια ιστορία, αφού κι Όμηρος από τραγούδια του λαού προγενέστερά του, πήρε τα στοιχεία του κι έφτιαξε την Ιλιάδα και την Οδύσσεια.

Εξήγησε στο ακροατήριο, ότι το Δημοτικό Τραγούδι που είναι πραγματικά ποίηση των απλών ανθρώπων της καθημερινής ζωής, κατέγραψε την πραγματικότητα που διαδραματιζόταν, αυτή καθεαυτή όπως ακριβώς τη ζούσε ο κόσμος, χωρίς ανούσιες φλυαρίες και χωρίς την πρόθεση να διδάξει  τίποτα, παρόλα αυτά δείχνει και διδάσκει πολλά σε όποιον έχει τη διάθεση να εμβαθύνει.

Έχουμε τραγούδια εργατικά π.χ. που δείχνουν πώς οι άνθρωποι δούλευαν στα χωράφια για μια δεκάρα από την ανατολή μέχρι τη δύση του ηλίου. Έχουμε τα Κλέφτικα που δείχνουν τα ήθη των ανθρώπων που βγήκαν στα βούνα για να ζουν ελεύθεροι.

Έχουμε τραγούδια όπως «ο Μενούσης» που μιλούν για γυναικοκτονίες (αφού ο Μενούσης σκότωσε τη γυναίκα του άδικα γιατί του είπανε ότι μίλησε σε κάποιον στη βρύση που έπαιρνε νερό), έχουμε, έχουμε, έχουμε...Κι έχουμε κι ένα που λέγεται ότι το έγραψε ο Γέρος του Μοριά ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης μια Λαμπρή (προεπαναστατικά) προτρέποντας τους λίγους άντρες του να πάνε να ελευθερώσουν Έλληνες αιχμαλώτους που είχαν δει προ ολίγου να τους σέρνουν Τούρκικα στρατεύματα και να τους πηγαίνουν για κρεμάλα.

Το τραγούδι αυτό λέει «Εμείς καλά τρώμε και πίνουμε...(που είναι Πάσχα κι Ανάσταση)... «Ας κάνουμε κι ένα καλό» (να πάμε να τους ελευθερώσουμε δηλαδή)...

«Λαός που γράφει τέτοια ποίηση, είναι ψυχικά άθικτος, όσο σκληρή κι αν είναι η ζωή του(η ζωή της σκλαβιάς)», λέει ο Φοριέλ στους Ευρωπαίους για να ενεργοποιήσει φιλέλληνες τα πρώιμα χρόνια της Ελληνικής επαναστάσεως του 1821.

Και η Δημοτική μας ποίηση έχει ασχοληθεί με όλες τις εκφάνσεις της ανθρώπινης ζωής. Στη γέννηση, στο θάνατο (μοιρολόγια), στον έρωτα, στην παληκαριά και τον ηρωισμό, στη χαρά και στο γλέντι...παντού συνοδεύει ο λαός μας με ένα και δυο και τρία τραγούδια...και συνεχώς γεννά καινούργια μέσα από τη Δημοτική Ποίηση που καταγράφει τη ζωή κι εξελίσσεται και γεννά και λέξεις δημιουργώντας ουσιαστικό από το ρήμα (π.χ.αγαπώ...και...η αγαπώ, της αγαπώς...δηλαδή αυτή που αγαπώ)

Έφευγε κάποιος για τα ξένα...τον αποβγάζανε ως έξω απ' το χωριό και του τραγουδούσανε όλοι μαζί τραγούδια της ξενιτιάς...κι αφού τον φιλούσαν και τους φιλούσε στον αποχαιρετισμό, τους έλεγε κι εκείνος ένα τραγούδι της επιστροφής.

Ο λαός ο δικός μας παντού τραγουδά. Κανένας άλλος λαός δεν έχει παρατηρηθεί να το κάνει τόσο έντονα αυτό. Ο Ελληνικός λαός ακόμα και τη λύπη του την κάνει τραγούδι...τη διασκεδάζει και την ξορκίζει...και σήμερα ακόμα το κάνει...π.χ. με τις Κρητικές Μαντινάδες που είναι Δημοτική Ποίηση και ζουν και βασιλεύουν και στις μέρες μας...'

«Να κάτεχα από που περνά ο χρόνος και διαβαίνει, για να τον ετραυμάτιζα σιγά-σιγά να πηαίνει».

Και τώρα το κάνει και στα έντεχνα. Κάποτε κάποιος Γάλλος που άκουσε το τραγούδι «φτωχολογιά για σένα κάθε μου τραγούδι και τους καημούς σου που σεργιανούν στη γειτονιά» ζήτησε από τη Μελίνα Μερκούρη να του μεταφράσει τα λόγια και όταν κατάλαβε τι έλεγε το τραγούδι είπε «πόσο παράξενο...έχει χαρούμενη μουσική».

Δημήτρης Ζαφείρης

Ειδήσεις σήμερα

Μπείτε στην ομάδα μας στο Viber και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Ακολουθήστε μας στο Google News. Σχολιάστε στην σελίδα μας στο Facebook.

Ο Πολίτης είσαι εσύ. Γίνε συνδρομητής της εβδομαδιαίας έντυπης έκδοσης.