Η Δασκαλόπετρα ή Βρύση του Πασά είναι ένας τόπος φορτισμένος από την φυσική του διαμόρφωση –ανάμεσα στα βράχια και στη θάλασσα- και από τις μυθολογημένες αντιλήψεις για το παρελθόν του τόπου.
| Μία πρόταση από τον ιστορικό Μιχ. Βαρλά για την αξιοποίηση της ευρύτερης περιοχής
Τα βασικά στοιχεία που συνθέτουν τον ιστορικό τόπο Δασκαλόπετρα είναι:
- ο Ράκτης, που προσφέρει το καλό τρεχούμενο νερό και συνδέεται με όλες τις μετέπειτα λατρευτικές, συμβολικές και πρακτικές χρήσεις του χώρου
- το ιερό της Κυβέλης, μια διαμόρφωση πάνω στον βράχο που δεσπόζει της παραλίας –κάποτε προσήνιου όρμου
- η οθωμανική κρήνη, γνωστή ως Βρύση του Πασά, η οποία επισημαίνει το οθωμανικό παρελθόν με τις συνδηλώσεις του νερού και τη δωρεάν προσφορά του στο ισλάμ και στην οθωμανική πολιτισμική παράδοση
- το μνημείο του Ψυχάρη, σημαντικό λόγω της προσωπικότητας του Δημοτικιστή αλλά και του συμβόλου του προσώπου του, αφού συνδέει τη Χιώτικη Διασπορά με την αγωνία για την αναδρομή στη γνήσια έκφραση του λαϊκού πολιτισμού
- τέλος, το βάρος της άυλης κληρονομιάς, η οποία αναζητά στη Δασκαλόπετρα, ως τόπο των νερών και των γυναικείων θεοτήτων, το «σχολείο» του Ομήρου, έναν ποιητικό δηλαδή και εκπαιδευτικό τόπο.
Στα θετικά του χώρου προσμετρώνται:
- η εγγύτητα στην πόλη της Χίου και στις βασικές υποδομές μεταφοράς, λιμάνι και αεροδρόμιο σε απόσταση συντομότερη της μισής ώρας
- στην ύπαρξη δυνατοτήτων εστίασης, καφέ κ.λπ. στο χώρο σε ένα διακριτικό και καλαίσθητο bistro δίπλα στη θάλασσα
- στη δυνατότητα διαμονής στην περιοχή αλλά και διασύνδεσης και από κοινού προγραμματισμό με τις δύο ξενοδοχειακές μονάδες της περιοχής
- στη δυνατότητα φιλοξενίας οχημάτων και στην άνετη επιβίβαση και αποβίβαση των επισκεπτών
- στην καθιέρωση του τόπου ως σημαντικού στη συνείδηση των ντόπιων και στην ωριμότητα της ιδέας της αξιοποίησης της «ομηρικής κληρονομιάς» της Χίου από την πλευρά της τοπικής κοινωνίας και των θεσμών.
- στη διαθεσιμότητα ενός κεντρικού στο χώρο κτηρίου ... , το οποίο παρά τα μειονεκτήματα του μπορεί να διαμορφωθεί, ώστε να φιλοξενήσει μια μικρή έκθεση και εξωτερικές συναφείς δραστηριότητες.
Φορέας Υλοποίησης
Ως φορέας υλοποίησης μπορεί να δημιουργηθεί μια εταιρική οντότητα –κερδοσκοπική ή μη-, η οποία θα αναλάβει να διαχειριστεί τον χώρο, να διαμορφώσει την περιοχή σε συνεργασία με τους τοπικούς θεσμούς και να γίνει ο τελικός δικαιούχος της έκθεσης και της τελικής διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου. Το έργο και η λειτουργία του χώρου μπορεί να γίνει με εξωτερικές συνεργασίες (outsourcing) σε πακέτο δραστηριοτήτων σε μια ευρύτερη θεματική που αποσκοπεί:
- στην ανάδειξη της Ομηρικής κληρονομιάς της Χίου
- στην αξιοποίηση του μυθικού και ιστορικού πλούτου για την ανάδειξη του πολιτισμικού, βιωματικού, θεματικού τουρισμού με βάση το προηγούμενο.
Κέντρο Ομηρικής Προβολής
Στο κεντρικό κτήριο και στον περιβάλλοντα χώρο μπορεί να λειτουργήσει ένα Κέντρο Προβολής της Ομηρικής Κληρονομιάς της Χίου που θα είναι προσβάσιμο από το κοινό και θα οργανώνει εκπαιδευτικές επισκέψεις στην Χίο με άξονα τον Όμηρο στους μύθους και την ιστορία του νησιού.
Σημείο αναφοράς στον χώρο θα είναι:
- η έκθεση με θέμα τον Όμηρο και την κληρονομιά του στον τοπικό και παγκόσμιο πολιτισμό.
- το θεματικό πάρκο με άξονα τα ομηρικά σύμβολα που αναδεικνύεται ως χώρος αναψυχής με διδακτικό περιεχόμενο.
Το κεντρικό κτήριο θα διαμορφωθεί ώστε να εντάσσεται στο πνεύμα της νέας λειτουργίας του χώρου και θα διασυνδέεται με τον χώρο της Ηούς αλλά και των ξενοδοχείων για λειτουργίες διαχείρισης, φιλοξενίας και εξυπηρέτησης.
Με σημείο αναφοράς τη Δασκαλόπετρα οργανώνονται μια σειρά από δραστηριότητες, εκδρομές, επισκέψεις και περιηγήσεις σε σημεία κρίσιμα για την κληρονομιά του Ομήρου αλλά και την κατανόηση της εποχής των προκλασσικών χρόνων που γέννησε και αποκρυστάλλωσε τα Ομηρικά Έπη, όπως μας είναι γνωστά ως σήμερα.
Με σεβασμό στον έμφυλο χαρακτήρα του χώρου (νερό, γυναικεία πνεύματα, Κυβέλη) η έκθεση μπορεί να διοργανωθεί σαν μια οπτική από την πλευρά των γυναικών ή τουλάχιστον να δοθεί και αυτή η διάσταση στην ιστορία των επών.
Η διαμόρφωση του χώρου ίσως επιτρέπει μια διζωνική έκθεση με ένα ή δύο χώρους προβολών ή διαδραστικών «παιχνιδιών» που θα έχουν επίκεντρο τη σημερινή δεξίωση των ομηρικών επών στην τέχνη και την επαφή των παιδιών με την Ομηρική γεωγραφία και τις πολιτισμικές της συνδηλώσεις.
ΜΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΨΗΦΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΟΜΗΡΙΚΗΣ ΠΡΟΒΟΛΗΣ
- Εκπονήθηκε για λογαριασμό του Κώστα Μούνδρου από την εταιρεία «δι@δρασις» και θα μπορούσε κάλλιστα να αξιοποιηθεί ως αφετηριακό σημείο.
Οι ιστορικές περίοδοι ζωντανεύουν στις μέρες μας μέσα από χώρους που χρησιμοποιούν διαδραστικές και πολυμεσικές εφαρμογές. Επιδιώκοντας να προσεγγίσει καλύτερα τις δυνατότητες της Δασκαλόπετρας ο Κώστας Μούνδρος ανέθεσε, για λογαριασμό του, την εκπόνηση μιας αρχικής πρότασης στην εταιρεία «δι@δρασις», ειδικευμένη στις υπηρεσίες πληροφορικής και συμβουλευτικής.
Η υπεύθυνη ανάπτυξης της εταιρείας, αρχαιολόγος Μαρία Παπακωνσταντίνου, και ο υπεύθυνος οπτικοακουστικών εφέ Δημήτρης Τσαλκάνης, κατέθεσαν στον Κ. Μούνδρο την πρόταση που ακολουθεί. Εκείνος με τη σειρά του την έχει προωθήσει σε στελέχη της σημερινής δημοτικής αρχής, επιθυμώντας να συμβάλλει να ανοίξει ταχύτερα ο δρόμος σχεδιασμού του ανεκτίμητου κεφαλαίου από την αξιοποίηση της Δασκαλόπετρας.
«Με τρομάζει η ιδέα ότι ένα πρωινό θα ξυπνήσουμε και θα παραλάβουμε από κάποιο Τουρκικό φορέα πρόσκληση εγκαινίων για κάτι αντίστοιχο. Η πιθανή οικειοποίηση του Ομήρου από τους γείτονες θα είναι μια καταστροφική δική μας παράλειψη και ολιγωρία», επισημαίνει στον «π» ο Κ. Μούνδρος, ελπίζοντας ότι η δημοσιοποίηση της πρότασης του μπορεί να επιταχύνει καταστάσεις.
Ένα διαδραστικό μουσείο
Σκοπός της πρότασης που υποβλήθηκε είναι η δημιουργία ενός σύγχρονου ψηφιακού και διαδραστικού μουσείου για τον Όμηρο, τα έργα του και την εποχή του, που θα στηρίζεται σε πλούσιο πολυμεσικό διαδραστικό υλικό και στη σύγχρονη τεχνολογία.
Στόχος του Μουσείου είναι η προβολή της ζωής και του έργου του Ομήρου, η ανάδειξη του ομηρικού ζητήματος και η σύνδεση του ποιητή με το νησί της Χίου.
Συγκεκριμένα προτείνεται στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο του ακινήτου που μισθώθηκε από το Δήμο στη Δασκαλόπετρα να πραγματοποιείται προβολή mini-documentary διάρκειας 20 λεπτών έκαστο, όπου θα υπάρχει η δυνατότητα προβολής μέσω 3d γυαλιών ενεργητικών και παθητικών. Τα βίντεο μπορούν να δημιουργηθούν με πολλές και διαφορετικές τεχνοτροπίες ή συνδυασμούς τους (π.χ. 2D και 3D animation, stop-motion, cartoon κτλ)
Ενδεικτικά, προτείνονται οι παρακάτω θεματολογίες:
α) Όμηρος- η ζωή και το έργο του, η σύνδεσή του με τη Χίο
β) Ιστορία της Χίου
γ) Η Ιλιάδα
δ) Η Οδύσσεια
ε) Το Ομηρικό ζήτημα
Η βιβλιοθήκη με αυτά τα βίντεο μπορεί κατά καιρούς να εμπλουτίζεται ή να αλλάζει, ανάλογα με το εκάστοτε κοινό.
Ο χώρος αυτός θα δύναται να χρησιμοποιηθεί και για προβολές μεγαλύτερης διάρκειας, παρουσιάσεις, ομιλίες, μαθήματα για σχολεία κτλ.
Οι διαδραστικές οθόνες
Οι διαδραστικές οθόνες θα περιλαμβάνουν πλούσιο πολυμεσικό υλικό σχετικό με τη θεματολογία της εκάστοτε ενότητας. Συγκεκριμένα, τη βάση θα αποτελεί περιεκτικό κείμενο, βασικό στοιχείο του οποίου θα είναι το πολυμεσικό υλικό που θα απαρτίζεται από πλήθος εικόνων, σύντομων video, ήχων, διαδραστικών τρισδιάστατων απεικονίσεων και διαφόρων σύντομων εφαρμογών με τη μορφή παιχνιδιού.
Εκπαιδευτικές εφαρμογές
Με αφορμή τη θεματολογία του μουσείου θα υπάρχουν 2 ειδών εκπαιδευτικές εφαρμογές: οι ψηφιακές και οι βιωματικές.
Ψηφιακά παιχνίδια
• Σύντομες εφαρμογές-παιχνίδια μπορούν να υπάρχουν σε όλες τις διαδραστικές οθόνες του μουσείου με σκοπό να βοηθούν το παιδί να εμπεδώσει την πληροφορία και να του «επιτρέπουν», μέσα από παιχνίδι με ερωτήσεις, να προχωρήσει στο επόμενο «επίπεδο», δηλαδή την επόμενη μουσειακή ενότητα.
• Στο τέλος της έκθεσης, μπορούν να υπάρχουν ειδικοί υπολογιστές ή διαδραστικές οθόνες αφιερωμένες αποκλειστικά στις εκπαιδευτικές εφαρμογές. Ο χρήστης θα καλείται να απαντήσει σε ερωτήσεις, να λύσει γρίφους ή να υποδυθεί ρόλους, σε διάφορα περιβάλλοντα εμπνευσμένα από τα έπη του Ομήρου
Βιωματικά παιχνίδια σε περιβάλλον Μικτής Πραγματικότητας
Με τη βοήθεια του εκπαιδευμένου προσωπικού του μουσείου ή εκπαιδευτικών, μπορούν να πραγματοποιηθούν διάφορες εκπαιδευτικές δραστηριότητες μέσα στον χώρο.
Ενδεικτικά προτείνεται ένα Κυνήγι θησαυρού, με τη χρήση της καινοτόμου τεχνολογίας Μικτής Πραγματικότητας (Mixed Reality) στους χώρους του Μουσείου και τη γύρω περιοχή. Με τη χρήση tablets και κινητών τηλεφώνων, τα παιδιά προσπαθούν να λύσουν γρίφους και να εντοπίσουν εικονικά τρισδιάστατα αντικείμενα τοποθετημένα στο φυσικό χώρο.
Φυσικά εκθέματα
Σε όλους τους χώρους του μουσείου, εκτός από το ψηφιακό περιεχόμενο, θα υπάρχουν και φυσικά εκθέματα σχετικά με τον Όμηρο αλλά και την αρχαία ιστορία της Χίου.
Για παράδειγμα μπορούν να υπάρχουν αντίγραφα των σωζόμενων προτομών του Ομήρου, αγαλμάτων των ηρώων των επών καθώς και κάθε είδους απεικόνισή τους στην τέχνη (αγγεία, ζωγραφική κτλ), αντίγραφα μυκηναϊκών σκευών-όπλων-ειδωλίων, καθώς και πλήθος εικονογραφήσεων.
Επιπροσθέτως υπάρχει η δυνατότητα ύπαρξης οθόνης με τρισδιάστατα εκθέματα τα οποία θα είναι είτε κατασκευασμένα από το μηδέν, είτε σκαναρισμένα με τρισδιάστατο σαρωτή από τα πρωτότυπα.
ΕΝΑ ΚΕΝΤΡΟ ΣΕ ΤΡΙΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ΔΙΑΖΩΜΑΤΑ
Η αναλυτική παρουσίαση της πρότασης προβλέπει το διαχωρισμό του ακινήτου σε τρία διαφορετικά πεδία, ένα που θα εισάγει τον επισκέπτη στα έπη και τον όμηρο και από ένα για την Ιλιάδα και την Οδύσσεια.
ΧΩΡΟΣ 1ος: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΕΠΗ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΟΜΗΡΟ
ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΗ ΟΘΟΝΗ 1Α: Το Έπος, η Ποίηση, το Θέατρο.
Το υλικό θα αποτελείται από τα εξής:
• Εκπαιδευτικού χαρακτήρα κείμενο αναφορικά με το ιστορικό της αρχαίας ελληνικής επικής ποίησης. Αναφορά θα γίνει σε παρεμφερείς και συγγενείς μορφές έκφρασης, όπως η λυρική ποίηση, η μουσική και φυσικά το δράμα (γέννηση θεάτρου). Η θεματολογία της επικής ποίησης και πώς αυτή αντικατοπτρίζεται στην αρχαία αλλά και σύγχρονη τέχνη.
• Πολυμεσικό υλικό και συγκεκριμένα:
− εικόνες σχετικές με την ποίηση, συνοδευόμενες από σύντομες περιγραφές που θα προσθέτουν επιπλέον πληροφορίες στον επισκέπτη (π.χ. 3D αναπαράσταση συνέργων γραφής και μουσικής της αρχαίας εποχής, σύντομη ιστορία της γραφής, ιστορία του αλφαβήτου κ.ά.).
− ηχητικά αρχεία με αναπαράσταση του τρόπου απαγγελίας των επών μαζί με πληροφορίες για την αρχαία ελληνική προφορά, το μέτρο, τον ρυθμό και τη μελωδία.
− οπτικοακουστικά αρχεία από σύγχρονες μεταφορές των επικών θεμάτων στο θέατρο, τον κινηματογράφο κ.ά.
ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΗ ΟΘΟΝΗ 1Β: Ο Όμηρος και η Χίος
Σε αυτήν την οθόνη θα αναλύονται θέματα όπως η ύπαρξη ή μη του Ομήρου, η τοποθέτησή του στον χρονικό άξονα, η καταγωγή του, η σχέση του με τη Χίο και τη Δασκαλόπετρα.
ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΗ ΟΘΟΝΗ 1Γ: Τα έργα του Ομήρου
Πληροφορίες για τα ομηρικά έπη και τους ομηρικούς ύμνους. Σύγκριση επών-μυθολογίας-ιστορίας-αρχαιολογίας.
Το ομηρικό ζήτημα
Η ακτινοβολία των επών σε διεθνές επίπεδο.
Διδασκαλία των επών ανά τους αιώνες με τη βοήθεια ψηφιοποιημένων διαδραστικών εγγράφων και εντύπων (από τον πάπυρο στα σημερινά σχολικά βιβλία).
ΧΩΡΟΣ 2ος: ΙΛΙΑΔΑ
Α. Ιστορία
ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΗ ΟΘΟΝΗ 2Α: Η Μυκηναϊκή περίοδος
Η οθόνη αυτή θα περιλαμβάνει τα εξής:
α) Διαδραστικός χάρτης μυκηναϊκών κέντρων σε συνδυασμό με τόπους και γεγονότα που αναφέρονται στην Ιλιάδα. Ο χρήστης θα έχει μπροστά του τον χάρτη και θα μπορεί να επιλέξει τοποθεσίες ώστε να μάθει μέσα από κείμενο και πληθώρα πολυμέσων το μυκηναϊκό παρελθόν τους και τη σχέση τους με την Ιλιάδα.
β) Τρισδιάστατη αναπαράσταση μιας πόλης-κράτους. Θα υπάρχει διαδραστική περιήγηση σε μια τυπική Μυκηναϊκή πόλη.
γ) Παρουσίαση του Μυκηναϊκού στρατού και των όπλων μέσω αναπαραστάσεων στρατιωτών και του εξοπλισμού τους, τόσο σε δισδιάστατη όσο και σε τρισδιάστατη μορφή.
ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΗ ΟΘΟΝΗ 2Β: Η προϊστορική Χίος.
Η οθόνη αυτή θα είναι αφιερωμένη στην προϊστορική Χίο. Θα περιλαμβάνεται διαδραστικός χάρτης του νησιού με δυνατότητα πλοήγησης σε σημεία αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, εμπλουτισμένα με φωτογραφίες, τρισδιάστατες αναπαραστάσεις, βίντεο κτλ.
Β. Το έπος
ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΗ ΟΘΟΝΗ 2Γ: Η Ιλιάδα
Η οθόνη θα είναι αφιερωμένη αποκλειστικά στο έπος της Ιλιάδας. Θα περιλαμβάνει διαδραστικό περιεχόμενο στη μορφή πολυμεσικής εγκυκλοπαίδειας. Θα υπάρχουν ενότητες (όπως πρόσωπα, τόποι, γεγονότα) στο καθένα από τα οποία ο χρήστης θα μπορεί να βλέπει λήμματα με κείμενο συνοδευόμενο από πολυμέσα.
Τέλος, θα υπάρχουν αποσπάσματα (ή ενδεχομένως ολόκληρο) από το έπος, που θα μπορεί κανείς να ανατρέχει με βάση όσα έμαθε στο μουσείο μέχρι αυτό το σημείο.
ΧΩΡΟΣ 3ος: ΟΔΥΣΣΕΙΑ
Α. Ιστορία
ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΗ ΟΘΟΝΗ 3Α: Μυκηναίοι και θάλασσα
Η οθόνη αυτή, με αφορμή το περιεχόμενο της Οδύσσειας, θα περιλαμβάνει διαδραστικό χάρτη της Μεσογείου με τις τοποθεσίες που σχετίζονται με τη Μυκηναϊκή θαλάσσια κυριαρχία τα θαλάσσια ταξίδια και το εμπόριο. Σε δεύτερο επίπεδο, και με βάση τον χάρτη αυτόν, θα γίνεται γνωριμία με τους υπόλοιπους λαούς της Εποχής του Χαλκού και αναφορά στον πολιτισμό τους και πώς αυτός επηρέασε ή επηρεάστηκε από τους Μυκηναίους. Ταυτόχρονα θα υπάρχει παρουσίαση για τη ναυπηγική τέχνη της εποχής σε συνδυασμό με τρισδιάστατες διαδραστικές αναπαραστάσεις μυκηναϊκών και γενικότερα αρχαιοελληνικών πλοίων.
ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΗ ΟΘΟΝΗ 3Β: Η Μυκηναϊκή περίοδος
Με αφορμή τους χαρακτήρες της Πηνελόπης και του Τηλέμαχου, θα γίνεται παρουσίαση της καθημερινής ζωής κατά τη μυκηναϊκή περίοδο. Περιγραφή της καθημερινής ζωής, της θρησκείας, της ζωής και του θανάτου. Συγκεκριμένα θα περιλαμβάνονται τρισδιάστατες αναπαραστάσεις τυπικών σπιτιών της εποχής και του μυκηναϊκού ανακτόρου με τα χρηστικά σκεύη και τον εξοπλισμό τους. Θα περιλαμβάνεται σύντομο διαδραστικό παιχνίδι στο οποίο ο χρήστης θα μπορεί να υποδύεται έναν ρόλο στη μυκηναϊκή καθημερινότητα που θα ποικίλει ανάλογα με την επιλογή που θα κάνει (άνδρας, γυναίκα, παιδιά, στρατιωτικός κτλ).
Β. Το έπος
ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΗ ΟΘΟΝΗ 3Γ: Η Οδύσσεια
Αντίστοιχα, όπως και στην αίθουσα της Ιλιάδας, η οθόνη αυτή θα είναι αφιερωμένη αποκλειστικά στο έπος της Οδύσσειας. Θα περιλαμβάνει διαδραστικό περιεχόμενο στη μορφή πολυμεσικής εγκυκλοπαίδειας. Θα υπάρχουν ενότητες (όπως πρόσωπα, τόποι, γεγονότα) στο καθένα από τα οποία ο χρήστης θα μπορεί να βλέπει λήμματα με κείμενο συνοδευόμενο από πολυμέσα.
Τέλος, θα υπάρχουν αποσπάσματα (ή ενδεχομένως ολόκληρο) από το έπος, που θα μπορεί κανείς να ανατρέχει με βάση όσα έμαθε στο μουσείο μέχρι αυτό το σημείο.
ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
Α. ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ-ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
1) Σύστημα ξενάγησης εντός του Μουσείου μέσω φορητών συσκευών με τη χρήση της καινοτόμου τεχνολογίας Μικτής Πραγματικότητας (Mixed Reality).
2) Κατασκευή δικτυακού κόμβου του Μουσείου
3) Υπηρεσίες on-line κράτησης και αγοράς εισιτηρίων
Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΙΣ «ΟΜΗΡΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ»
- 7 σταθμοί σε όλη τη Χίο έχουν τη δυνατότητα να φέρουν τον επισκέπτη σε επαφή με τη ζωντανή παρουσία του Ομήρου στο νησί διαχρονικά.
Μιχαήλ Βαρλάς, Ιστορικός
Για την αξιοποίηση του συμβολικού κεφαλαίου «Όμηρος» προς όφελος του τόπου μας θα ήταν καλό να αναπτυχθεί ένα «πακέτο» που θα προσφέρεται σε ντόπιους και ξένους επισκέπτες με τον τίτλο «Ομηρικές διαδρομές» και θα αποσκοπεί να φέρει τον επισκέπτη σε επαφή με τη ζωντανή παρουσία του Ομήρου στο νησί διαχρονικά.
Οι «Ομηρικές διαδρομές» θα ορίζονται σε σχέση με τόπους για τους οποίους αναπτύχθηκε ιδιαίτερη μυθολογία για τη χιακή καταγωγή του Ομήρου και σε τόπους που φιλοξενούν τεκμηριωμένα ιστορικά ίχνη για την εποχή του Ομήρου και την απήχηση του έργου του.
Στις Ομηρικές διαδρομές μπορεί να περιλαμβάνονται:
(Ι) Η Δασκαλόπετρα: το βεβαιωμένο ως ιερό της Κυβέλης μνημείο αποκαλείται από τους Χιώτες – και στο παρελθόν τους Περιηγητές- Πέτρα ή Σχολείο του Ομήρου. Βρίσκεται σε ένα μαγευτικό παράλιο τόπο και θα μπορούσε να αξιοποιηθεί ως τόπος αναψυχής και πολιτισμού, ενταγμένο στη ζώνη των δραστηριοτήτων που χαρακτηρίζουν την edutainment. Ο συγκεκριμένος χώρος μπορεί να φιλοξενήσει:
(α) ένα πάρκο για περίπατο με αναπαραστάσεις Ομηρικών συμβόλων που μπορούν να αποτελούν παιχνίδι για τα παιδιά και αφορμή για σκέψη για τους ενήλικες.
(β) μια εικονική έκθεση που να φιλοξενείται στον αναδιαμορφωμένο χώρο του κτίσματος-ιδιοκτησίας του ναού του Αγίου Γεωργίου και θα αναπτύσσεται ως χώρος αρχαίου ναού με περιμετρική έκθεση και στο κέντρο μια αίθουσα τρισδιάστατων προβολών με θέμα τον Όμηρο και τα Ομηρικά Έπη.
(γ) κατάλληλα διαμορφωμένο χώρο για τις Ομηρικές βραδιές με ανάγνωση αποσπασμάτων του Ομήρου από διάσημες προσωπικότητες και απλούς πολίτες.
(δ) χώρους εστίασης που να περιλαμβάνουν και «αρχαία εδέσματα».
(ε) συνολική διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου, ώστε να αναδεικνύεται το μνημείο και να δημιουργούνται κατάλληλες περιπατητικές προσβάσεις για τις πηγές του Ράκτη και το μνημείο του Ψυχάρη.
(στ) Αναγκαίες ρυθμίσεις για υποδοχή ατόμων με αναπηρία και φιλοξενία ομαδικών επισκέψεων.
(II) Τον αρχαϊκό οικισμό του Εμποριού στο λόφο Προφήτης Ηλίας. Ο οικισμός αυτός αποτελεί μοναδικό μνημείο για τη ζωή την εποχή του Ομήρου και της ολοκλήρωσης των Επών.
(III) Το βυζαντινό χωριό της Βολισσού. Τη Βολισσό τοποθετούσε ο Αδαμάντιος Κοραής ως τόπο έκδοσης των δικών του εκδόσεων κλασσικών κειμένων και σε αυτήν αφιέρωσε το βιβλίο του «Ο Παπατρέχας» λόγω της θρυλούμενης ύπαρξης εκεί της «Οικίας του Ομήρου». Καλό είναι να υποστηριχθεί αυτή η μυθολογία με το πραγματικό περιστατικό δημιουργώντας:
(α) ειδική διαδρομή επίσκεψης και σήμανσης του οικισμού και του Κάστρου σε συνεργασία με την αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων.
(β) έκθεση για την εκδοτική δραστηριότητα του Αδαμάντιου Κοραή και το φιλολογικό, γλωσσικό και ιατροφιλοσοφικό έργο στο «Κονάκι» (Αρχαιλογική Συλλογή Βολισσού).
(γ) ειδική σεμιναριακή συνάντηση για τον Νεοελληνικό Διαφωτισμό σε συνεργασία με το ΚΝΕ/ΕΙΕ.
(IV) Τη Βιβλιοθήκη Χίου «Κοραής», όπου μπορεί:
(α) να ανασυσταθεί η έκθεση για τις Ομηρικές εκδόσεις που περιλαμβάνονται στους θησαυρούς της Βιβλιοθήκης.
(β) να οργανωθεί εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τον Όμηρο.
(V) το Ομήρειο Πνευματικό Κέντρο, ως μόνιμο κέντρο διεξαγωγής του Συνεδρίου των Ομηριστών με ανανέωση της υποδομής προβολών, ήχου και αυτόματης μετάφρασης.
(VI) η «Ελληνόστρατα» με αποκατάσταση και σήμανση της διαδρομής ως το Ρημόκαστρο.
(VII) το Βοτανικό Κήπο του Αιγαίου με την ανάπτυξη ειδικού τμήματος Ομηρικών φυτών.
Οι Ομηρικές διαδρομές μπορούν να αποτελέσουν ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα επίσκεψης στο νησί για ολιγοήμερα ταξίδια, ιδιαίτερα στις εποχές εκτός περιόδου αυξημένης επισκεψιμότητας (high season). Η ενιαία πολυγλωσσική προβολή τους με έντυπο και ψηφιακό υλικό θα μπορέσει να αποδώσει μια σημαντική ενίσχυση του πολιτισμικού τουρισμού στο νησί μας και να συμβάλλει σημαντικά στην οικονομία του, ιδιαίτερα εάν συνδυαστεί με την πλεονεκτική θέση της Χίου απέναντι στη χερσόνησο της Ερυθραίας.
Ο ΟΜΗΡΟΣ ΩΣ ΠΡΕΣΒΕΥΤΗΣ ΤΗΣ ΧΙΟΥ ΑΝΑ ΤΗΝ ΥΦΗΛΙΟ
Αριστείδης Ζαννίκος
Εκατομμύρια πρέπει να είναι οι άνθρωποι ανά την υφήλιο που, λίγο-πολύ, κάτι γνωρίζουν ή έχουν διδαχθεί για τον Όμηρο. Μάλιστα, πολλοί απ' αυτούς πιθανά γνωρίζουν περισσότερα από όσα γνωρίζει ο μέσος Έλληνας για τον μέγιστο των ποιητών. Μπορεί λοιπόν να φαντασθεί κανείς τα οφέλη που θα προέκυπταν για το νησί μας αν προβάλλονταν διεθνώς η σχέση της Χίου με τον Όμηρο. Μια σχέση που, αβίαστα, προκύπτει από την διαχρονική, ισχυρή παράδοση που θέλει τον ποιητή να έλκει την καταγωγή από το νησί μας ή να έζησε και να δίδαξε τα αθάνατα έπη του εδώ.
Είναι αλήθεια ότι, κατά καιρούς, έγιναν προσπάθειες προς την κατεύθυνση αυτή. Παλαιά, η Εταιρεία Ομηρικών Σπουδών και στις μέρες μας η Ομηρική Ακαδημία, με εκδηλώσεις, συνέδρια και προσκλήσεις Ομηριστών διεθνούς κύρους, έπραξαν το κατά δύναμη. Το περίλαμπρο Πνευματικό Κέντρο της πόλης της Χίου ονομάσθηκε «Ομήρειο». Η Πολιτεία επέλεξε να ονομάσει το εδώ αεροδρόμιο «Όμηρος». Ο Δήμος που προέκυψε από τη συνένωση του Βροντάδου με τις γύρω Κοινότητες, έλαβε το όνομα «Ομηρούπολης». Σωματεία πολιτιστικά και αθλητικά αλλά και των ομογενών της Ν. Υόρκης, φέρουν το όνομα του αθάνατου ποιητή. Όμως, παρ' όλα αυτά, το ζητούμενο, που είναι να ταυτισθεί ισχυρά και εσαεί η Χίος με τον Όμηρο, δεν έχει επιτευχθεί, πλήρως.
Προ ετών, επί δημοτικής αρχής Λαμπρινούδη, ο τότε τοπικός μας αντιδήμαρχος, φίλος Κώστας Μούνδρος, προσπάθησε να υλοποιήσει την ιδέα του για μετατροπή του πρώην Κέντρου διασκέδασης «Δασκαλόπετρα» σε Κέντρο και Μουσείο ψηφιακής προβολής της Ομηρικής Ιδέας. Τυπικοί λόγοι εμπόδισαν τότε την υλοποίηση της όμορφης και χρήσιμης αυτής ιδέας.
Η προσπάθεια, αφού πέρασε από «σαράντα κύματα», έχει ξεκινήσει ξανά από την νυν δημοτική αρχή. Δείχνει να βρίσκεται σε καλό δρόμο. Όμως, και τούτος ο δρόμος πιθανά θα συναντήσει εμπόδια και ίσως σκοντάψει σε πολύχρονα γραφειοκρατικά «τερτίπια». Εύχομαι και θέλω να ελπίζω ότι, στην προκειμένη περίπτωση, που αποσκοπεί στο γενικό καλό, όλοι και όλες οι συναρμόδιες Υπηρεσίες, θα «βάλουν πλάτη» ώστε να επιτευχθεί το καλύτερο αποτέλεσμα στον πιο σύντομο χρόνο. Είναι κάτι που έχει ανάγκη η δεινοπαθούσα Χίος μας.
Θα κλείσω τούτο το σύντομο σημείωμα, παραθέτοντας μια διδακτική για μας ιστορία, έτσι όπως την είχε βιώσει και διηγηθεί ο συγχωρεμένος ξάδελφός μας Ισίδωρος Φρ. Κυλαδίτης.
Νεαρός ναύτης ο Σιδερής, βρέθηκε μεταπολεμικά σε λιμάνι της Ιαπωνίας. Κατά πάγια συνήθεια των ναυτικών εκείνης της εποχής, βγήκε σε μπαρ του λιμανιού για ποτό και «παρέα». Στο μπαρ, το κορίτσι που τον «διπλάρωσε», τον ρώτησε πώς λέγεται και από πού είναι. Της είπε το όνομά του και ότι είναι από την Ελλάδα. Η δεύτερη ερώτηση της κοπέλας ήταν από ποιό μέρος της Ελλάδας είναι.
- Από τη Χίο, της είπε ο Σιδερής για να εισπράξει με έκπληξη την ανταπάντηση της:
- Ω, από τη Χίο, από την πατρίδα του Ομήρου! Αυτό είναι θαυμάσιο.
Ο Σιδερής για να εντυπωσιάσει τη μικρή, πρόσθεσε βιαστικά κάτι που ήταν αλήθεια:
- Και να ξέρεις, το σπίτι μου είναι πολύ κοντά στην Πέτρα του Ομήρου όπου δίδασκε τα ποιήματά του…
Η κοπέλα, ενθουσιασμένη, του ζήτησε να της πει περισσότερα για τον Όμηρο. Όμως, ο Σιδερής, νοιώθοντας ντροπή και ενοχές που δεν γνώριζε τίποτα άλλο περί Ομήρου, την κέρασε δεύτερο ποτό και της ζήτησε να του πει τα της δικής της ζωής...
Κάθε σχόλιο, νομίζω περιττεύει.
facebook
youtube
instagram
X
