Το καλοκαίρι του 2025 η Χίος έζησε έναν διπλό εφιάλτη: οι δύο καταστροφικές πυρκαγιές του Ιουνίου και του Αυγούστου αφάνισαν δάση, καλλιέργειες και υποδομές, αφήνοντας πίσω τους μια πληγή βαθιά στο σώμα και την ψυχή του νησιού. Από τα χωριά της βόρειας Χίου έως τα Καμπόχωρα, η καταστροφή δεν μετριέται μόνο σε καμένα στρέμματα, αλλά σε χαμένες προσδοκίες, σε ανασφάλεια για το αύριο, σε ανθρώπους που αισθάνονται πως το μέλλον τους αμφισβητείται στον ίδιο τους τον τόπο.
Σύμφωνα, με την Υπηρεσία Ταχείας Χαρτογράφησης της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Copernicus και το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για Δασικές Πυρκαγιές, 40.910 στρέμματα επηρεάστηκαν από την πυρκαγιά του Ιουνίου 2025 και 69.089 στρέμματα επηρεάστηκαν από την πυρκαγιά που εκδηλώθηκε στη βόρεια Χίο κατά τον Αύγουστο 2025. Οι εκτιμήσεις δείχνουν πως συνολικά πάνω από το 11% της έκτασης του νησιού έχει καεί μέσα σε λίγους μήνες. Οι φωτιές αυτές έπληξαν ανθρώπινες περιουσίες, γεγονός που υπογραμμίζει την ανάγκη άμεσης πρόληψης και στήριξης των πληγέντων.
Οι συνέπειες από τις πυρκαγιές του Ιουνίου, καταστράφηκαν τα περιαστικά δάση της πόλης της Χίου και του Βροντάδου, ενώ σημαντικές απώλειες μετρούν οι κοινότητες των Καμποχώρων, με καταστροφές σε ελαιώνες, μαστιχόδεντρα, αμπελώνες και βοσκότοπους, ενώ σοβαρές απώλειες υπέστησαν μελισσοκομικές και κτηνοτροφικές μονάδες. Στο ίδιο έργο θεατές, με τις συνέπειες, από τις πυρκαγιές του Αυγούστου, ήταν σημαντικές, για τις πολλές κοινότητες της Βόρειας Χίου, Αφροδίσια, Διευχά, Κατάβαση, Καμπιά, Κέραμος, Κηπουριές, Παρπαριά, Πισπιλούντα, Ποταμιά, Σπαρτούντα, Σιδηρούντα, Φυτά, Χάλανδρα και το κεφαλοχώρι της Βολισσού με τους πέριξ οικισμούς της (Χωρή, Μάναγρος, Λιμνιά, Λήμνος). Η φωτιά πέρασε μέσα από τη Βολισσό, κατακαίγοντας σπίτια, καταστήματα και επιχειρήσεις καθώς και το ιστορικό βυζαντινό Κάστρο, ενώ κάηκαν υπεραιωνόβιοι ελαιώνες, αμπελώνες του τοπικού οίνου, μελισσοκομεία και κτηνοτροφικές μονάδες.
Μπροστά σε αυτό το τοπίο καταστροφής, καθίσταται επιτακτική η εκπόνηση ενός συνολικού στρατηγικού σχεδίου ανασυγκρότησης «Χίος Μετά». Το σχέδιο αυτό πρέπει να αγκαλιάσει ολόκληρο το νησί και να θέσει στόχο όχι απλώς την αποκατάσταση των ζημιών, αλλά και τη βιώσιμη ανάπτυξη των πληγέντων περιοχών.
Στην Ελλάδα έχουν ήδη παρουσιαστεί και εφαρμόζονται ολοκληρωμένα masterplans ανασυγκρότησης σε περιοχές που υπέστησαν τεράστιες φυσικές καταστροφές (Έβρος, Εύβοια). Αυτά τα σχέδια δεν περιορίζονται στην αποκατάσταση ζημιών, αλλά χαράσσουν ένα νέο αναπτυξιακό μοντέλο. Η Χίος, μετά τις δύο καταστροφικές πυρκαγιές του 2025, οφείλει να έχει το δικό της στρατηγικό σχέδιο «Χίος Μετά» όχι μόνο για να επουλώσει τις πληγές της, αλλά και για να ξανασχεδιάσει το μέλλον της με όρους ανθεκτικότητας και βιωσιμότητας.
ΥΠΟΔΟΜΕΣ: «Ένα δίκτυο συνοχής, προσβασιμότητας και ποιότητας ζωής για τους πολίτες»
Οι υποδομές της Χίου πρέπει να ανασχεδιαστούν ώστε να αντέχουν σε μελλοντικά ακραία φαινόμενα και να προσφέρουν ουσιαστική ασφάλεια στους πολίτες.
Πρώτον, απαιτείται ολοκληρωμένο σχέδιο οδικών έργων. Να αποκατασταθούν και να διευρυνθούν όλοι οι πυρόπληκτοι αγροτικοί δρόμοι και οι κύριες αρτηρίες. Οι αντιπυρικοί δακτύλιοι πρέπει να διανοιχθούν γύρω από όλα τα χωριά που υπέστησαν ζημιές και να γίνουν προσβάσιμοι σε πυροσβεστικά οχήματα.
Δεύτερον, πρέπει να ενισχυθεί το δίκτυο ηλεκτροδότησης και ύδρευσης με τεχνικά μέσα υψηλής αντοχής. Τα δίκτυα ηλεκτροδότησης να ανασχεδιαστούν: όπου είναι εφικτό, οι γραμμές υψηλής τάσης να μεταφερθούν υπόγεια σε κρίσιμα σημεία. Παράλληλα, σχεδιασμός ανάπτυξης αποκεντρωμένων εναλλακτικών πηγών ενέργειας σε επίπεδο κοινότητας που θα στηρίζουν το τοπικό δίκτυο και θα λειτουργούν ως εφεδρικοί παραγωγοί ενέργειας.
Τρίτον, κρίσιμες είναι οι τηλεπικοινωνίες. Η πρόσφατη εμπειρία ανέδειξε ότι οι διακοπές σήματος δυσκόλεψαν εξαιρετικά τον συντονισμό. Επομένως, επιβάλλεται σταδιακή αναβάθμιση του παρωχημένου εξοπλισμού σε σύγχρονα ψηφιακά και κινητά δίκτυα που εξασφαλίζουν ευρεία κάλυψη. Παράλληλα, προτείνεται η δημιουργία οπτικών ινών σε όλα τα χωριά, με σύνδεση σε γρήγορο Internet ώστε να μην «κολλάνε» οι επικοινωνίες.
Τέλος, κρίσιμη παρέμβαση αφορά την ίδρυση και πλήρη στελέχωση Πυροσβεστικού Κλιμακίου Αμανής, με έδρα τη Βολισσό, ώστε να καλύπτεται επαρκώς η βορειοδυτική Χίος. Η γεωγραφική απομόνωση της περιοχής σε συνδυασμό με την απουσία πυροσβεστικής παρουσίας, καθιστούν την ανάγκη αυτή αδιαπραγμάτευτη. Η δημιουργία του Κλιμακίου θα ενισχύσει την επιχειρησιακή ετοιμότητα, θα μειώσει τον χρόνο ανταπόκρισης σε νέες εστίες και θα προσφέρει στους κατοίκους της Αμανής ένα αίσθημα ασφάλειας.
Με αυτές τις παρεμβάσεις, να σχεδιαστεί ένα σύστημα υποδομών που όχι μόνο αποκαθιστά τις ζημιές, αλλά και κάνει τη Χίο πιο ανθεκτική. Στη Χίο, η δημιουργία ενός τέτοιου δικτύου συνοχής, προσβασιμότητας και ποιότητας ζωής θα επιτρέψει στους πολίτες να αισθανθούν και πάλι ασφάλεια.
ΔΑΣΟΣ: «Το νέο δάσος στο κέντρο της ζωής, της αειφορίας και της βιώσιμης ανάπτυξης της Χίου»
Η εμβληματική «πράσινη καρδιά» του νησιού έχει κυριολεκτικά καεί. Η αποκατάσταση των καμένων δασών δεν είναι θέμα μόνο αισθητικό, είναι επένδυση στον αέρα, το νερό και το έδαφος του νησιού.
Οι απώλειες στο φυσικό κεφάλαιο του νησιού είναι τεράστιες: χιλιάδες στρέμματα δασικής γης έχουν καεί, η χλωρίδα και η πανίδα υπέστησαν ανυπολόγιστες ζημιές, ενώ οι κάτοικοι των χωριών της Αμανής είδαν το φυσικό τους περιβάλλον –το στήριγμα των δραστηριοτήτων τους– να μετατρέπεται σε στάχτη. Όμως η καταστροφή αυτή πρέπει να αποτελέσει αφετηρία για μια νέα στρατηγική διαχείρισης του δάσους. Ένα δάσος που δεν θα είναι απλώς σύνολο δέντρων, αλλά πυλώνας ζωής, αειφορίας και βιώσιμης ανάπτυξης.
Ανάγκη για κηρύξεις καμένων εκτάσεων ως αναδασωτέων βάσει των ισχυουσών διατάξεων της νομοθεσίας, από τη Γενική Γραμματεία Δασών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Τα περιαστικά δάση – η πράσινη ασπίδα της πόλης
Ιδιαίτερη σημασία πρέπει να δοθεί στα περιαστικά δάση της Χίου, που αποτελούν όχι μόνο φυσικούς πνεύμονες αλλά και ασπίδες προστασίας απέναντι στις πυρκαγιές. Οι περιοχές του Κοφινά, του Αγίου Μάρκου, του Αγίου Μακαρίου, της Κλειδούς και του Κορακάρη έχουν καίρια σημασία για την ποιότητα ζωής των κατοίκων, αλλά και για την ανθεκτικότητα της πόλης απέναντι στις κλιματικές προκλήσεις.
Το νέο δάσος της Αμανής
Στη Βόρεια Χίο, οι καμένες εκτάσεις πρέπει να αντιμετωπιστούν με άμεσο πρόγραμμα αναδάσωσης, αντιδιαβρωτικών και αντιπλημμυρικών έργων. Ταυτόχρονα όμως χρειάζεται να τεθεί σε εφαρμογή ένα σχέδιο δασικής οικονομίας, που θα συνδέει το δάσος με τις τοπικές δραστηριότητες:
Η Αμανή μπορεί να αποτελέσει πιλότο δασικής ανάπτυξης για ολόκληρη τη Χίο, συνδέοντας την περιβαλλοντική προστασία με τοπικά εισοδήματα.
Το σχέδιο πρέπει να προβλέπει:
Με αυτούς τους χειρισμούς, το «νέο δάσος» της Χίου θα ξαναγεννηθεί σε στέρεες βάσεις αειφορίας. Στη Χίο, αυτή η επένδυση στο δάσος τοποθετεί την ύπαιθρο στο κέντρο της ζωής μας, εξασφαλίζοντας οξυγόνο για το νησί μας και προστατεύοντας το μέλλον του.
ΑΓΡΟΔΙΑΤΡΟΦΗ: «Πιο κοντά – μεταξύ μας και με τους καταναλωτές»
Οι πυρκαγιές έπληξαν σοβαρά το αγροτικό εισόδημα: ελαιώνες, αμπελώνες, οπωρώνες, λοιπές καλλιέργειες και την κτηνοτροφία.
Ο στόχος και το όραμα του σχεδίου πρέπει να είναι η ανάπτυξη και ενίσχυση του αγροδιατροφικού τομέα της περιοχής, μέσα από παρεμβάσεις που θα στηρίξουν τη βιωσιμότητά του σε όλα τα επίπεδα. Ιδιαίτερη έμφαση χρειάζεται σε ολόκληρη την αγροδιατροφική εφοδιαστική αλυσίδα, ώστε να καταστεί δυνατή η ομαλή και επιτυχημένη μετάβαση σε ένα νέο, σύγχρονο μοντέλο λειτουργίας. Ένα μοντέλο πιο κοντά στους παραγωγούς και στους καταναλωτές. Για να ξανασηκώσουν κεφάλι οι παραγωγοί, χρειάζεται στοχευμένη στήριξη του πρωτογενούς τομέα. Στόχος είναι η ενίσχυση της αγροδιατροφικής αλυσίδας, ώστε να μεγιστοποιηθεί η προστιθέμενη αξία των τοπικών προϊόντων. Συγκεκριμένα:
Για τα χωριά των Καμποχώρων που επλήγησαν και υπέστησαν σημαντική καταστροφή στις εκτάσεις καλλιέργειας μαστίχας, προτείνεται η άμεση χορήγηση οικονομικής ενίσχυσης στους πληγέντες παραγωγούς, ώστε να μπορέσουν να αποκαταστήσουν τις ζημιές και να διασφαλιστεί η συνέχιση της παραγωγής. Παράλληλα, είναι απαραίτητη η επιδότηση για τη δημιουργία νέων καλλιεργειών μαστίχας, ώστε να ενισχυθεί η τοπική οικονομία και να διατηρηθεί η παραγωγική δραστηριότητα. Επιπλέον, προτείνεται η οικονομική ενίσχυση της Ένωσης Μαστιχοπαραγωγών Χίου, ώστε να μπορέσει να υποστηρίξει τα μέλη της.
ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ: «Μένουμε και επιστρέφουμε στον τόπο μας»
Ένας από τους πιο κρίσιμους στόχους είναι να ανακοπεί η φυγή νέων από το νησί και η συνεχής γήρανση του πληθυσμού.
Το δημογραφικό έχει χαρακτηριστεί μείζον πρόβλημα και η Χίος δεν αποτελεί εξαίρεση. Απαιτούνται στοχευμένα μέτρα για να μείνουν και να επιστρέψουν περισσότεροι κάτοικοι στα χωριά:
Συνοπτικά, ο άξονας αυτός περιλαμβάνει πακέτο μέτρων – φορολογικών, κοινωνικών και αναπτυξιακών – για «να κρατήσουμε» τον κόσμο στη Χίο. Με κατάλληλα κίνητρα και υποδομές, περισσότεροι νέοι θα επιλέξουν να μείνουν ή να επιστρέψουν, βλέποντας στο νησί μας μια ευκαιρία βιώσιμης ζωής.
ΥΓΕΙΑ & ΠΡΟΝΟΙΑ
Δεν αρκεί να αναπλάσουμε μόνο την οικονομία και το περιβάλλον, πρέπει παράλληλα να ενδυναμώσουμε την υγεία και την κοινωνική μέριμνα των κατοίκων των περιοχών που έχουν πληγεί. Κανείς δεν πρέπει να μένει απροστάτευτος.
Ένας υγιής και ασφαλής πληθυσμός είναι θεμέλιο για οποιαδήποτε άλλη προσπάθεια. Στη βάση αυτή, η «Υγεία και Πρόνοια» συνδέει όλους τους άλλους άξονες, εξασφαλίζοντας ότι η κοινωνία μπορεί να ανακάμψει δυνατή και ενωμένη.
MARKETING: «Γίνε κι εσύ κομμάτι της επόμενης μέρας της Χίου»
Η ενεργή προβολή της Χίου και η συμμετοχή των πολιτών θα επιταχύνουν την ανάκαμψη. Κάθε πολίτης, επιχείρηση και σύλλογος πρέπει να νιώσει ότι έχει ρόλο στο «Χίος Μετά». Προτεινόμενες δράσεις:
Μέσα από αυτές τις πρωτοβουλίες, η Χίος θα κερδίσει την προσοχή και την υποστήριξη ενός ευρύτερου κοινού. Το μήνυμα είναι σαφές: «Γίνε κι εσύ κομμάτι της επόμενης μέρας» – η ανάκαμψη δεν αφορά μόνο τους λίγους, αλλά ολόκληρη την κοινωνία μας.
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ: «Ο πολιτισμός είναι και πάει παντού»
Ο πολιτισμός αποτελεί κοιτίδα ταυτότητας και κοινωνικής συνοχής. Στην προσπάθεια ανάκαμψης, η ανάδειξη της χιώτικης κουλτούρας μπορεί να λειτουργήσει ως κινητήριος μοχλός: συγκεντρώνει την κοινότητα και προσελκύει επισκέπτες και υποστήριξη. Συγκεκριμένες δράσεις:
Μέσα από αυτές τις πολιτιστικές δράσεις, ο πολιτισμός θα ταξιδέψει παντού στη Χίο και θα αποτελέσει πυλώνα ανάκαμψης, διαφυλάσσοντας παράλληλα την ψυχή του νησιού μας, για να έρθει «η δημιουργία ενός δυναμικού οικοσυστήματος κοινωνικής, πολιτιστικής και οικονομικής ανάπτυξης».
Η ανάγκη για ένα ολοκληρωμένο σχέδιο «Χίος Μετά» είναι σήμερα πιο επιτακτική από ποτέ, καθώς το νησί μας καλείται να επαναπροσδιορίσει την ταυτότητά του και να επενδύσει σε ένα μέλλον ανθεκτικό και βιώσιμο. Συγκροτώντας και συνδέοντας δημιουργικά τους παραπάνω άξονες, χαράσσουμε έναν σαφή και ρεαλιστικό χάρτη πορείας που οδηγεί στην αναγέννηση της Χίου, με σεβασμό στην ιστορία και τον πολιτισμό της, αλλά και με τόλμη για καινοτομία και πρόοδο.
Η ευθύνη δεν ανήκει σε έναν μόνο φορέα, αλλά μοιράζεται συλλογικά: πολίτες, τοπικοί φορείς, η τοπική αυτοδιοίκηση, η Κυβέρνηση και οι επιχειρήσεις οφείλουμε να ενώσουμε δυνάμεις και να δράσουμε με συνέπεια και αποφασιστικότητα. Μέσα από αυτή τη συνεργασία μπορούμε να μετατρέψουμε τις στάχτες του χθες σε αφετηρία δημιουργίας για το αύριο, χτίζοντας μια Χίο πράσινη, ασφαλή, ζωντανή και δυναμική, ένα νησί που θα αποτελεί πρότυπο ανάπτυξης, αλληλεγγύης και βιωσιμότητας για τις επόμενες γενιές.
Έχουμε ανάγκη, η Χίος να αποκτήσει ελπίδα και νέα προοπτική μετά την καταστροφή, μέσα από ένα πρόγραμμα ανασυγκρότησης ολιστικό, τολμηρό και ανθρωποκεντρικό. Και αυτό είναι το στοίχημα που πρέπει όλοι μαζί να κερδίσουμε.
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο.