Στα όμορφα, πετρόχτιστα σοκάκια του Καστέλλου, εκεί όπου η Χίος φυλάει ως κόρη οφθαλμού τις πιο ιερές της μνήμες, οι Μικρασιάτες του νησιού τίμησαν και φέτος –με την ίδια πίστη, την ίδια αγάπη, την ίδια καρτερία όπως πάντα– τη δική τους Αγία. Την Αγία Παρασκευή. Την αρχόντισσα της καρδιάς τους. Την Παρηγορήτρα της προσφυγιάΣ.
Στα όμορφα, πετρόχτιστα σοκάκια του Καστέλλου, εκεί όπου η Χίος φυλάει ως κόρη οφθαλμού τις πιο ιερές της μνήμες, οι Μικρασιάτες του νησιού τίμησαν και φέτος –με την ίδια πίστη, την ίδια αγάπη, την ίδια καρτερία όπως πάντα– τη δική τους Αγία. Την Αγία Παρασκευή. Την αρχόντισσα της καρδιάς τους. Την Παρηγορήτρα της προσφυγιάς.
Από τον Ιούλιο του 1923 και κάθε χρόνο έκτοτε, η χάρη της τιμάται και λιτανεύεται με δάκρυα στα μάτια. Παλιά στους χωματόδρομους, τώρα στις λεωφόρους. Αλλά τίποτα δεν έχει αλλάξει. Γιατί όσα αλλάζουν με τον χρόνο είναι εξωτερικά. Αυτό που μένει άφθαρτο είναι η μνήμη. Η ευγνωμοσύνη. Και το δάκρυ που κυλά σιωπηλά όταν περνάει η εικόνα της Αγίας-στα χέρια των απογόνων εκείνων που κάποτε έφτασαν εδώ διωγμένοι, μα όχι νικημένοι.
Φέτος, όπως κάθε φορά, η λιτανεία ήταν η ψυχή της γιορτής. Προεξάρχων ο Μητροπολίτης Χίου κ.Μάρκος – σταθερός φρουρός της παράδοσης και του πνεύματος. Παρόντες και οι εκπρόσωποι της πολιτείας, έστω και με εναλλαγές. Γιατί πέρα από πρόσωπα και ιδιότητες, αυτό που έχει σημασία είναι η παρουσία ψυχής. Και αυτή ήταν εκεί. Περπάτησε δίπλα στην εικόνα, δίπλα στο θυμίαμα, δίπλα στα χαμηλωμένα βλέμματα γερόντων και παιδιών.
Το πιο συγκινητικό;
Εκείνη η σιωπή που πέφτει όταν περνάει η εικόνα από μπροστά από τα σπίτια και μοσχοβολούν τα δρομάκια ουράνιο μοσχολίβανο. Σαν να περνά μέσα από τις φλόγες της Σμύρνης, τα στενοσόκακα του Κιόστε, τα δρομάκια της Σμύρνης, τα κλειστά σπίτια του Αϊβαλιού, τους ξεριζωμούς της Ιωνίας. Μα πιο πολύ, σαν να περνά για να δώσει την ευλογία της. Σα να λέει: "Είμαι ακόμα εδώ μαζί σας. Σας βλέπω. Σας ευλογώ. Και σας ευχαριστώ που με καλοδεχθήκατε τότε.Και από τότε πορεύομαι μαζί σας και θα είμαι για πάντα δίπλα σας".
Το 1922 έφεραν οι πρόγονοί μας την εικόνα στη Χίο. Από τον Ιούλιο του 1923 τιμάται η μνήμη της. Δεν την διέκοψε τίποτα και ποτέ. Ακόμη και μέσα στη γερμανική κατοχή. Από το 1986, όταν ξεκίνησε ξανά η λιτανεία, ξύπνησαν έντονα μνήμες κοιμισμένες, ζωντάνεψαν πρόσωπα, άνοιξαν καρδιές.
Η Αγία Παρασκευή δεν είναι απλώς μια μορφή του εορτολογίου· είναι η Μικρασιάτισσα μάνα, γιαγιά, αδελφή, κόρη. Είναι το σύμβολο της αξιοπρέπειας μέσα στον ξεριζωμό, η αρχόντισσα που έγινε προστάτιδα και μάνα δεύτερη για έναν λαό που αναγκάστηκε να γίνει πρόσφυγας στην ίδια του την πατρίδα.
Οι βραβεύσεις, οι λόγοι, οι τιμές – όλα απαραίτητα μεν, αλλά δευτερεύοντα. Και αν δεν ανανεωθούν έχουν αρχίσει να γίνονται κουραστικά. Ίσως γιατί έγιναν αναμενόμενα. Και αν κάπου πέτυχε αυτός ο εορτασμός είναι γιατί είχε πάντα κάτι το καινούριο να πει. Ήταν όλο εκπλήξεις. Ακόμη και στα πρόσωπα που βράβευε.
Γιατί τούτη η γιορτή δεν είναι για τις αίθουσες· είναι για τους δρόμους. Για τις αυλές. Για τις καρδιές. Εκεί που ανασαίνει η μνήμη και φέρνει δάκρυα.
Στο Καστέλλο της Χίου, κάθε Ιούλιο, δεν τιμάται μόνο η Αγία Παρασκευή. Τιμάται η ρίζα. Η προσευχή. Η αντοχή. Η καρτερία. Η ελπίδα. Η Ελλάδα που δεν ξεχνά.
Και αυτό, όσο περνούν τα χρόνια, γίνεται όλο και πιο πολύτιμο. Σαν φυλαχτό στο στήθος μας. Σαν ανεκτίμητος θησαυρός για μας και τα παιδιά μας.
Γιατί μπορεί οι δρόμοι να άλλαξαν, μα η πορεία είναι η ίδια: από τον πόνο προς την ευλογία. Από το παρελθόν προς την αγάπη. Από τις πατρίδες που χάσαμε στην πατρίδα που μας δέχθηκε και ρίξαμε κάβο.
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο.