Σκεφτόμουν, τις προάλλες, το πρόσφορο έδαφος έρευνας για μελλοντικές μελέτες, εργασίες και διατριβές, σε αρκετά επιστημονικά πεδία ανθρωπιστικής -και όχι μόνο- φύσεως (Ιστορία, Ψυχολογία, Κοινωνιολογία, Φιλολογία, Νομική κ.α.), που δημιουργήθηκε από την πανδημία και ειδικότερα από τη φλέγουσα ιδεολογική διαμάχη «εμβολιαστών» και «αντι-εμβολιαστών» με τον επακόλουθο αντίκτυπό της σε επιμέρους πτυχές της κοινωνίας.
Ανέκαθεν, στο φάσμα της Ιστορίας, υπήρξαν ποικίλες ιδεολογικές αντιπαραθέσεις, οι οποίες προέκυπταν, είτε από πολιτικές, είτε οικονομικές, είτε πολιτισμικές κτλ. συγκυρίες ή συγκρούσεις, που εύγλωττα αντανακλούσαν -και κατά κάποιον τρόπο προσαρμόζονταν- στις πεποιθήσεις των ατόμων. Είναι προφανές, πως η ιδεολογικοποίηση των εκάστοτε συμβάντων συνέβαινε, κυρίως, από τους/τις καχύποπτα προσκείμενους/ες, ή ακόμα και ξεκάθαρα αντίθετους/ες, προς το «καθεστώς» των πραγμάτων. Ομοιοτρόπως, οι ιδεολογικές συγκρούσεις, που γέννησε η πανδημία του κορωνοϊού, οφείλονται, ακριβώς, στη μερική ή ολική άρνηση μιας μερίδας του πληθυσμού να ασπαστεί τις συμβουλές και προτροπές των ειδικών επιστημόνων, τόσο για τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης, όσο και για τον εμβολιασμό.
Ενδιαφέρουσας επισκόπησης χρήζει, ακριβώς, αυτή η καχυποψία και η αντίθεση προς το πως έχουν τα πράγματα, η γενεσιουργός δύναμη των οποίων πρέπει να αναζητηθεί σε βαθύτερα μονοπάτια, όπως αυτό της θρησκοληψίας και του αντισυστημισμού, που με τη σειρά τους πηγάζουν από χρόνια και διαχρονικά προβληματικά στοιχεία, πολλά από τα οποία διδάσκονται και αποτελούν, ταυτόχρονα, βασικούς μοχλούς χαλιναγώγησης σε Δημοτική και Μέση Εκπαίδευση. Τρανταχτά παραδείγματα: ο συντηρητισμός, συναρτήσει της εμμονής σε ουσιαστικά νοσηρές «παραδοσιακές αξίες» και ο υποκρύπτων εθνικισμός, ως απότοκο της ειδωλοποίησης παρελθοντικών καταστάσεων και προσωπικοτήτων.
Πρόσφατα, είχα διαβάσει ένα σχόλιο στο Facebook: «Πώς γίνεται σχεδόν όλοι αυτοί που εκφράζουν ομοφοβικά σχόλια και έχουν για εικόνα προφίλ τη σημαία της Ελλάδας με τον Λεωνίδα και τον Κολοκοτρώνη να είναι και ανεμβολίαστοι;». Πρόκειται, όντως, για μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα κοινωνιολογική παρατήρηση, που τεκμηριώνει την άρρηκτη σύνδεση των προαναφερθέντων «προβληματικών στοιχείων», καθώς φαίνεται, από έναν απλό πολίτη, η αντίληψη -ή έστω ο προβληματισμός- της συσχέτισης δύο σοβαρών κοινωνικών προβλημάτων (Ομοφοβία, Εθνικισμός) με το ζήτημα του αντι-εμβολιασμού. Η απάντηση στο ερώτημα πρέπει να προσεγγιστεί μέσω της διερεύνησης προβληματικών ζητημάτων, όπως τον αέναο χαρακτήρα του εκπαιδευτικού συστήματος, που προσκολλιέται στο απλό αναμάσημα -επιλεγμένων- γνώσεων και όχι στην ουσιώδη διαπαιδαγώγηση νουνεχών, ευσυνείδητων και δημοκρατικών πολιτών, αλλά και σε προβληματικές πτυχές της πολιτείας, που τροφοδοτούν τον φανατισμό, την ανάδυση και τη συντήρηση υποκουλτούρων (π.χ. γήπεδα ποδοσφαιρικών αγώνων, άνοδος εθνικιστικών κομμάτων κ.α.).
Εξέχοντα ρόλο στην ιδεολογία του αντι-εμβολιασμού κατέχει, φυσικά, η Εκκλησία και αναλυτικότερα, τόσο μερίδα της ηγεσίας του Κλήρου, όσο και το ακόλουθο αυτών ποίμνιο. Η Εκκλησία, ως κατεξοχήν εκπρόσωπος του συντηρητισμού, κλασικά εναντιωμένη σε κάθε μορφής κοινωνικών, τεχνολογικών και επιστημονικών εξελίξεων, βρίσκει πρόσφορο έδαφος, διαχρονικά, σε υγειονομικές κρίσεις για τη διαιώνιση εσχατολογικών και προφητικών λόγων, αναφερόμενη στην κακοβουλία των κοσμικών κυβερνήσεων και την προβληματικότητα της κοσμικής ιατρικής. Η πρόσληψη της πανδημίας ως μια «δοκιμασία της πίστεως» και ως ένα κατασκεύασμα του διαβόλου, αλλά και η χρήση της προστατευτικής μάσκας, ως ένα εμπόδιο, καθημερινής βάσεως, για την ομαλή επίτευξη του «κατ’ εικόναν κυρίου» αποτέλεσαν τη βάση της φανατικής αντι-εμβολιαστικής προπαγάνδας υπό τον μανδύα της ορθοδόξου πίστεως. Έτσι, προέκυψαν δηλώσεις όπως: «Το εμβόλιο είναι το προχάραγμα του Αντίχριστου» και «Ο εμβολιασμός αποσκοπεί στη χειραγώγηση του όχλου». Σε αυτό το σημείο, προκειμένου να προσεγγιστούν οι λόγοι απήχησης των ιδεών αυτών, μπορούμε να επανέλθουμε στα προαναφερθέντα «προβληματικά στοιχεία», τα οποία μπορούν, στην εν λόγω περίπτωση, να διακριθούν σε δύο κατηγορίες. Πρώτον, η στενότατη και αποκλειστική, από παιδική ηλικία, επαφή με τα εκκλησιαστικά δρώμενα και την εν γένει θρησκευτική (καλύτερα θρησκόληπτη) ιδεολογία, με τη συνακόλουθη απόρριψη υιοθέτησης, ή έστω αποδοχής, οποιωνδήποτε άλλων τρόπων ζωής και δεύτερον, το περιορισμένο μορφωτικό επίπεδο, συναρτήσει της συνεχούς άρνησης για καλλιέργεια ερεθισμάτων σε κοινωνικά κ.α. ζητήματα.
Όπως και να έχουν τα πράγματα, η Ιστορία είναι αυτή που με μια περισσότερο εποπτική ματιά θα κρίνει τις ιδεολογικές διαμάχες και γενικότερα τις ιδεολογικοποιήσεις γύρω από το ζήτημα της πανδημίας, έχοντας στα «χέρια της», ως πηγές και τεκμήρια, ποικιλώνυμο διαδικτυακό και έντυπο υλικό (φυλλάδια και αναρτήσεις στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης αρνητών και υποστηρικτών του εμβολιασμού, ομιλίες και συνέδρια επιστημόνων, διατάγματα των κυβερνήσεων κτλ.). Εδώ, αξίζει να τονιστεί, πως με την έννοια «κρίση» δεν εννοούμε, απαραίτητα, τον αντικειμενικό διαχωρισμό σε «σωστούς» και «λανθασμένους», πράγμα που εξάλλου είναι αδύνατον, χάρη στις διαφορετικές οπτικές γωνίες του/της εκάστοτε μελλοντικού ιστορικού, αλλά την αντίληψη και την ενδελεχή διερεύνηση της τρέχουσας ταραχώδους κατάστασης, με την επαγρύπνηση και τον εφησυχασμό, την αβεβαιότητα και τη σιγουριά (ίσως τη ψευδαίσθησή της) να αποτελούν τα βασικά αντιθετικά δίπολα της περιόδου του Covid-19.
Πέραν τούτων, αναντίρρητα, τα πρώτα έτη της δεκαετίας του 2020 αποτελούν καμπή στην πορεία της Ιστορίας των Ιδεών, καθώς προστέθηκε στο ιδεολογικό οπλοστάσιο μια νέα σύγκρουση, αυτή τη φορά μη βασισμένη σε φυλετικά (μαύρος/η-άσπρος/η), πολιτικά (αριστεροί/ές-δεξιοί/ές), νοητικά (μορφωμένοι/ες-αμόρφωτοι/ες), θρησκευτικά (χριστιανοί/ές-μουσουλμάνοι/ες) και οικονομικά (πλούσιοι/ες-φτωχοί/ές) κριτήρια, αλλά σε υγειονομικά (εμβολιασμένοι/ες-ανεμβολίαστοι/ες), τα οποία, ωστόσο, πολλές φορές, είναι ενδεικτικά των προαναφερθέντων.
facebook
youtube
instagram
X
