Από τις δυσκολίες του χθες στα αδιέξοδα του σήμερα

Πρόσφατη έρευνα του Ι.Ο.Β.Ε (Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών) που δημοσιοποιήθηκε προ ημερών, μεταξύ άλλων, διαπιστώνει ότι, ποσοστό 92% των Ελληνικών νοικοκυριών θεωρεί απίθανο να μπορέσει να αποταμιεύσει το προσεχές έτος έστω και λίγα ευρώ.

Βέβαια, τη διαπίστωση αυτή, όλοι οι «μικρομεσαίοι», τη βιώνουμε καθημερινά τα τελευταία χρόνια με τρόπο οδυνηρό. Εκατομμύρια νοικοκυριά, ομολογούν πλέον ότι «δεν τους μένει μία». Το χειρότερο δε είναι ότι, για να τα «βγάλουν πέρα», τρώνε από τα «έτοιμα», δηλαδή από τις υπάρχουσες, από προηγούμενα χρόνια, λίγες αποταμιεύσεις. Όμως, κι αυτές κάποια στιγμή θα εξαντληθούν. Και τότε θα έλθουν τα πολύ χειρότερα.

Εχοντας βιώσει επαγγελματικά (ως υπάλληλος του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου) τη λογική και τη διαδικασία της λαϊκής αποταμίευσης, μπορώ να βεβαιώσω ότι, το γνωστό ρητό «φασούλι το φασούλι γεμίζει το σακούλι», έτυχε εφαρμογής στο παρελθόν από χιλιάδες συμπατριώτες μας και εδώ στη Χίο. Βέβαια δεν αναφέρομαι στο ναυτιλιακό ή μεταναστευτικό συνάλλαγμα. Αυτό ήταν προνόμιο των Τραπεζών. Στο Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο πελάτες μας ήταν κυρίως υπάλληλοι του Δημόσιου και Ιδιωτικού τομέα, συνταξιούχοι, μικροέμποροι, γεωργοί, νοικοκυρές, ακόμη και μαθητές και φοιτητές που αποταμίευαν το μικρό «χαρτζιλίκι» που τους έδιναν δικοί τους άνθρωποι.

Όλοι αυτοί, προφανώς αποταμίευαν για «να έχουν κάτι σε έκτακτη ανάγκη» αλλά και για την επίτευξη κάποιου στόχου:

-Η απόκτηση στέγης, η αγορά χωραφιού ή οικοπέδου, η αγορά οικιακού εξοπλισμού ή αυτοκινήτου, η προίκα της κόρης, της αδελφής ή της εγγονής, οι σπουδές, ήταν εκείνα τα χρόνια (μιλώ κυρίως για τη δεκαετία του εβδομήντα και μετά) όνειρα ζωής και στόχοι της αποταμίευσης. Και μη φαντασθεί κανείς από τους νέους (ες) μας ότι τότε το χρήμα ήταν άφθονο και ότι έλλειπαν οι δυσκολίες της ζωής.

Όπως σήμερα, έτσι και τότε, οι περισσότεροι τα «φέρναμε βόλτα» με ουκ ολίγες στερήσεις.

Σε τυχόν παρατήρηση (απολύτως σωστή) ότι «άλλο τότε, άλλο σήμερα», θα συμφωνήσω απόλυτα. Κατ΄ αρχάς, ο σημερινός τρόπος ζωής, έτσι όπως μας έχει επιβληθεί έντεχνα από τη διαφήμιση και τα νέα καταναλωτικά πρότυπα, δημιουργεί συνεχώς νέες ανάγκες και προκαλεί δαπάνες που δεν είχαμε εκείνα τα χρόνια.

Τότε αυτοκίνητο είχαν λίγοι. Δεν υπήρχαν κινητά και καφετέριες ούτε και η μόδα σε προκαλούσε να δαπανάς συνεχώς για ρούχα, παπούτσια, λούσα, διασκέδαση και τα σχετικά.

Τα έξοδα για «φως-νερό-τηλέφωνο» ήταν σχετικά λίγα. Η κρατική φορολόγηση λογική.

Τα έξοδα για φροντιστήρια, σπουδές ή και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη σε ανεκτά επίπεδα. Δεν υπήρχαν κάρτες (πιστωτικές-χρεωστικές), ούτε ίντερνετ ούτε και συνδρομητική τηλεόραση.

Πέραν όλων αυτών, όλοι σχεδόν οι εργαζόμενοι (αλλά και οι συνταξιούχοι), είχαμε την προσδοκία (σχεδόν βεβαιότητα), ότι την επόμενη χρονιά όλο και κάποια αύξηση θα είχαμε στις αποδοχές μας.         

Το Τραπεζικό Σύστημα έδειχνε ισχυρό και με την επιτοκιακή πολιτική του σε προσκαλούσε και σε προκαλούσε να αποταμιεύσεις μιας και κάθε χρόνο, στα ό,ποια εισοδήματα είχες, μπορούσες να προσθέσεις και κάποιο ποσό από τόκους που «έκλεινε τρύπες».

Τα ακριβώς αντίθετα, της ως άνω περιγραφής, γίνονται σήμερα. Στα αυξημένα έξοδα κάθε νοικοκυριού έχει προστεθεί η ανασφάλεια του εργαζόμενου (άραγε θα έχω του χρόνου εργασία;) αλλά και η ανασφάλεια που έχει προκαλέσει ο κλυδωνισμός του Τραπεζικού μας Συστήματος τα λίγα τελευταία χρόνια.

Κάπως έτσι, είναι εύλογο να ανακύπτει το ερώτημα: Θα μπορέσουν τα ελληνικά νοικοκυριά να κάνουν ξανά αποταμίευση και, αν ναι, πώς μπορεί να γίνει αυτό; Τελείως πρόχειρα έχω μερικές απαντήσεις:

Καταρχάς θα πρέπει να περιορισθεί δραστικά (έστω σταδιακά) η σημερινή κρατική υπερφορολόγιση νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Είναι πια φανερό ότι το Κράτος μας ληστεύει. Μας στερεί την ό,ποια δυνατότητα θα είχαμε για μικρή έστω αποταμίευση.

Δεύτερον, θα πρέπει να υπάρξουν μέτρα σταθεροποίησης του Τραπεζικού μας Συστήματος ώστε, χωρίς κίνδυνο «κουρέματος» αποταμιεύσεων, να το εμπιστευθούν ξανά οι δυνάμενοι να καταθέσουν.

Τρίτον, εμείς οι απλοί πολίτες, άνδρες και γυναίκες, μικροί και μεγάλοι, επιλέγοντας έναν άλλο τρόπο ζωής, κόντρα στον υπερκαταναλωτισμό της σύγχρονης εποχής, έτσι όπως αυτός μας έχει επιβληθεί, να ασπασθούμε ξανά και να κάνουνε βίωμά μας το σοφό ρητό «φασούλι το φασούλι γεμίζει το σακούλι». Με ελάχιστα έως λίγα ευρώ αποταμίευση το μήνα, μπορούμε να επιτύχουμε στόχους που τώρα φαντάζουν ανέφικτοι.

Τέταρτο και τελευταίο, αλλά πολύ σημαντικό, άφησα το θέμα της ανάπτυξης.

Το Κράτος, η Ελληνική Πολιτεία, μέσω οποιασδήποτε Κυβέρνησης, πρέπει τάχιστα να δημιουργήσει (μέσω κινήτρων και άλλων ρυθμίσεων) συνθήκες και προϋποθέσεις νέων επενδύσεων (κυρίως εξωστρεφούς χαρακτήρα) οι οποίες θα δώσουν εργασία στους ανέργους, θα αυξήσουν το χρήμα στην αγορά, τα έσοδα του κράτους αλλά και των ασφαλιστικών μας ταμείων.

Εξυπακούεται ότι, αν δεν προΰπάρξουν και οι τέσσερις ως άνω προϋποθέσεις, όχι μόνο αποταμίευση δεν θα μπορέσουν να κάνουν τα Ελληνικά νοικοκυριά, αλλά, φοβάμαι ότι από το σημερινό κακό θα πάμε στο χειρότερο με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει και να συνεπάγεται.

Ειδήσεις σήμερα

Μπείτε στην ομάδα μας στο Viber και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Ακολουθήστε μας στο Google News. Σχολιάστε στην σελίδα μας στο Facebook.

Ο Πολίτης είσαι εσύ. Γίνε συνδρομητής της εβδομαδιαίας έντυπης έκδοσης.