100 χρόνια μικρασιατικής μνήμης - Ιδού πώς φτάσαμε ως εκεί

Φέτος συμπληρώνονται τα 100 χρόνια από τον βίαιο ξεριζωμό του Ελληνισμού από τη Μικρασία… Μα είναι εύλογο να γίνει μια σύντομη αναφορά για το πώς φτάσαμε ως εκεί….Η λήθη δεν πρέπει να αφήσουμε να σκεπάζει τα πάντα….

Από παλαιότερα χρόνια , εμείς οι Έλληνες είχαμε μέσα στον νου και την καρδιά μας την «Μεγάλη ιδέα»…. Δηλαδή να δούμε την Κωνσταντινούπολη πάλι δική μας και ακόμη να έχουμε μια πατρίδα των δύο Ηπείρων και των πέντε θαλασσών…. 

Μετά από τους νικηφόρους πολέμους του 1912-13 οπότε και ενσωματώθηκε στην Ελλάδα η Μακεδονία , η Θράκη , τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου (πλην Δωδεκανήσων) η Βόρεια Ήπειρος (1914), πήραν «τα μυαλά μας αέρα» και στη συνέχεια προχωρήσαμε σε δύσβατες ατραπούς που μας έφεραν τη μεγάλη καταστροφή του γένους μας… Όλα τα προαναφερθέντα συμβάντα στον Βορειοελλαδικό χώρο ,οδήγησαν σε συρρίκνωση του Τουρκικού στοιχείου και πιο πυκνή εγκατάστασή του μέσα στην Μικρά Ασία … 

Έτσι από το 1913-1914 άρχισε μια συστηματική προσπάθεια των Τούρκων να διώξουν τον Ελληνικό πληθυσμό από την περιοχή της Μικρασίας. Η πρώτη φάση περιελάμβανε μαζικές εκτοπίσεις ενώ ακολούθησε η δεύτερη φάση 1914-18 που επεκτάθηκε η προσπάθεια σε οικονομική εξόντωση των Ελλήνων αλλά και σε στράτευση όλων των ανδρών κάτω των 45 ετών καθότι είχε ξεκινήσει ο Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος. Ωστόσο τους άνω των 45 ετών τους έπαιρναν οι Τούρκοι και τους κατέτασσαν στα «Τάγματα Εργασίας» τα οποία επιφόρτιζαν με πολύ σκληρή δουλειά , με αποτέλεσμα πολλοί να εξοντώνονται στα βάθη της Ανατολής. Χάθηκαν πιότεροι από 250.000 Έλληνες εκεί από τις κακουχίες , την έλλειψη τροφής και υγειονομικής περίθαλψης.  

Εκείνη την περίοδο του 1914-1918 υπήρξε ένα μεγάλο κύμα Ελλήνων προσφύγων ( πολύ άνω των 15.000) που κατέκλυσε και τη Χίο μας. Η κατάστασή μας εδώ δεν ήταν καλή. Η φτώχεια ντόπιων και προσφύγων βασίλευε παντού. Δεν υπήρχαν τρόφιμα για να καλυφθούν οι ανάγκες του πληθυσμού και επιπλέον δέχτηκε το νησί μας και καταιγισμό οβίδων από Γερμανικά τηλεβόλα που ήταν στα Τουρκικά παράλια. (Γιατί η Τουρκία με τη Γερμανία συνεργάστηκαν τελικά στον Α΄παγκόσμιο πόλεμο ενώ η Ελλάδα συντάχθηκε με την Μ. Βρετανία και την Ατάντ). Τελικά με τη συνθήκη του Μούδρου (1918) και την κήρυξη του τέλους του Α΄παγκόσμιου πολέμου , η Ελλάδα ανέλαβε την διοίκηση της Σμύρνης. Έτσι στις 2 Μαΐου 1919 μπήκε ο Ελληνικός στρατός στη Σμύρνη και έτυχε ενθουσιώδους υποδοχής από τον Ελληνικό πληθυσμό. Πρέπει να πούμε ότι τότε πολλοί πρόσφυγες που ήταν στη Χίο και αλλού , επέστρεφαν στις οικίες τους που ήταν στη Σμύρνη και την ευρύτερη περιοχή της , έχοντας την πεποίθηση ότι τα μέρη αυτά θα μείνουν υπό Ελληνική Διοίκηση πλέον.. 

Ακολούθησε η υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών (αρχές Αυγούστου 1920), η ήττα του Εθνάρχη Ελ. Βενιζέλου στις εκλογές που ακολούθησαν και άλλα συμβάντα που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη των πραγμάτων … Όμως ,με δυο λόγια για να μη κουράσουμε τους αναγνώστες μας , οι συνεχείς εναλλαγές των Ελληνικών κυβερνήσεων , οι επιλογές του Βασιληά, οι συχνές αντικαταστάσεις των αρχιστρατήγων του στρατεύματος, ο ανίκανος, αυταρχικός, κατά πολλούς ερευνητές, διοικητής Σμύρνης Στεργιάδης μα και οι έντονες πολιτικές διχόνοιες , έφεραν ως αποτέλεσμα κακές αποφάσεις πολιτικές και στρατιωτικές μέσα από σοβαρά σφάλματα στρατηγικής. Υπήρξε υπερεκτίμηση δυνατοτήτων του στρατού μας με ταυτόχρονη υποτίμηση των δυνατοτήτων του αντιπάλου. Τελικά, ο πόθος για την απελευθέρωση του αλύτρωτου Ελληνισμού της Μικράς Ασίας, οδήγησε τον κουρασμένο ελληνικό στρατό στα βάθη της Ανατολής όπου κινήθηκε πολεμώντας στο Σαγγάριο στο Εσκί Σεχίρ ατενίζοντας προς την Άγκυρα… Αποτέλεσμα ήταν να ηττηθεί ο Ελληνικός στρατός και να επιστρέψει σχεδόν διαλυμένος εσπευσμένα προς τα δυτικά παράλια…. Τα επακόλουθα γνωστά…. Ακολούθησε το Κίνημα του Νικ. Πλαστήρα εδώ στη Χίο , αργότερα οι εκτελέσεις των « 6» στο Γουδί κλπ.

Το χειρότερο όμως είχε πια γίνει …

Στις 27 Αυγούστου 1922 οι Τσέτες του Κεμάλ μπήκαν στην Σμύρνη και άρχισε η μεγάλη σφαγή του Ελληνικού και του Αρμένικου πληθυσμού. Ακολούθησαν οι φωτιές στις 31 Αυγούστου και η τραγική έξοδος, εν μέσω αιματοχυσίας, των αλλοφρόνων Ελλήνων προς το λιμάνι της Σμύρνης … Στην προκυμαία επικρατούσε μεγάλος πανικός, πτώματα σφαγιασθέντων επέπλεαν στη θάλασσα ενώ οι χιλιάδες ζωντανοί έδιναν προσωπικό αγώνα για να καταφέρουν με σπρωξιές και κινδύνους να επιβιβαστούν σε μια βάρκα σωτηρίας ή να φύγουν ακόμη και κολυμπώντας… ( Τούτη την εικόνα, μας μετέφερε, μεταξύ άλλων , η πρόσφυξ γειτόνισσά μας πριν πεθάνει… Ουδείς πρόσφυγας δεν είπε ότι έγινε απλά «ένας συνωστισμός» όπως κάποια θέλησε να το περάσει στην Ιστορία μας ως μία «στρογγύλευση» των φρικτών γεγονότων…) 

Ο Σεπτέμβρης του 1922 σημάδεψε τον Ελληνισμό. Ξερίζωσε από την Μικρασία 1.500.000 Έλληνες κι άλλοι τόσοι χάθηκαν εγκλωβισμένοι στα άγια χώματά της. Δίκαια λοιπόν του αποδόθηκε το όνομα «Μαύρος Σεπτέμβρης 1922». Κι απόμειναν εδώ οι γέροντες και τα γυναικόπαιδα μέσα σε άθλιες συνθήκες ,να νοσταλγούν την γη τους και με πόνο στην καρδιά να λένε:

Δεν θα χαρούμε τα πανέμορφά μας μέρη, 

ούτε μια φούχτα χώμα θα βρεθεί

ποιο χέρι θα βρεθεί για να την φέρει 

να μας προσφέρει μια γλυκύτερη κι ανάλαφρη ταφή;;

Ειδήσεις σήμερα

Μπείτε στην ομάδα μας στο Viber και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Ακολουθήστε μας στο Google News. Σχολιάστε στην σελίδα μας στο Facebook.

Ο Πολίτης είσαι εσύ. Γίνε συνδρομητής της εβδομαδιαίας έντυπης έκδοσης.