Όταν οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης αναβαθμίζουν την ελληνική οικονομία, η δημόσια σφαίρα γεμίζει από θριαμβευτικές δηλώσεις, αριθμούς και προσδοκίες. Μιλούν για σταθερότητα, αξιοπιστία, επενδυτική εμπιστοσύνη. Και πράγματι, η οικονομική βαθμίδα μιας χώρας έχει τη σημασία της: αποτυπώνει την ικανότητά της να τηρεί τους κανόνες των αγορών, να εμπνέει πιστωτές και να διαχειρίζεται τους πόρους της με συνέπεια.
Όμως, η αληθινή πρόοδος δεν εξαντλείται στους δείκτες. Υπάρχει μια άλλη βαθμίδα, πιο λεπτή αλλά βαθύτερη, που δεν αποτιμάται σε μονάδες και ποσοστά. Είναι η κοινωνική βαθμίδα. Εκεί όπου αξιολογείται η ίδια η ψυχή της κοινωνίας. Η κοινωνική βαθμίδα είναι ο καθρέφτης της συλλογικής μας ωριμότητας. Εκεί αποτυπώνεται η ποιότητα της παιδείας, η δικαιοσύνη των θεσμών, η ευαισθησία απέναντι στο περιβάλλον, η πολιτισμική στάθμη του δημόσιου λόγου, η εμπιστοσύνη μεταξύ πολιτών και κράτους.
Δεν αφορά το «πόσο έχουμε», αλλά το «πώς ζούμε».
Στην πραγματικότητα, η κοινωνική βαθμίδα είναι το εχέγγυο της κοινωνικής συνοχής και της βιώσιμης ανέλιξης. Διότι καμία οικονομική επιτυχία δεν έχει διάρκεια όταν η κοινωνία πίσω της διαβρώνεται από ανισότητες κάθε είδους, αναξιοκρατία και αδιαφορία. Η συνοχή είναι το θεμέλιο που συγκρατεί το οικοδόμημα του κράτους όταν οι εξωτερικοί άνεμοι δυναμώνουν. Μια κοινωνία που δεν διαθέτει εμπιστοσύνη στους θεσμούς της και αλληλεγγύη στους ανθρώπους της, είναι σαν σώμα χωρίς σπονδυλική στήλη· μπορεί να κινείται, αλλά δεν μπορεί να σταθεί όρθιο.
Η Ελλάδα, με το πλούσιο πολιτισμικό της υπόστρωμα, τη ζωντανή κοινότητα και την ιστορική της αντοχή, διαθέτει όλα τα συστατικά για μια υψηλή κοινωνική βαθμίδα. Κι όμως, συχνά η πραγματικότητα μαρτυρά το αντίθετο: απογοήτευση, απαξίωση της δημόσιας ζωής, ελλιπής εμπιστοσύνη στους θεσμούς. Το φαινόμενο αυτό δεν είναι μόνο πολιτικό ή οικονομικό· είναι υπαρξιακό. Όταν ο πολίτης παύει να πιστεύει ότι η κοινωνία του μπορεί να προοδεύσει συλλογικά, τότε ο ίδιος μετατρέπεται σε απλό επιβιώσαντα μέσα σε μια χώρα που δεν τον εμπνέει.
Η κοινωνική βαθμίδα, λοιπόν, δεν είναι αφηρημένη έννοια. Είναι πολιτικό εργαλείο και ηθικό κριτήριο. Θα μπορούσε να αποτιμάται μέσα από έναν «Δείκτη Κοινωνικής Βιωσιμότητας», που θα μετρούσε όχι τα ομόλογα αλλά τους δεσμούς: την ισότητα ευκαιριών, την εμπιστοσύνη, την πολιτιστική συμμετοχή, την πρόσβαση στη μόρφωση, την ποιότητα του δημόσιου χώρου. Εκεί θα φαινόταν ποια κοινωνία προοδεύει ουσιαστικά και ποια απλώς ευημερεί στα χαρτιά.
Η οικονομική ανάπτυξη χωρίς κοινωνική βαθμίδα μοιάζει με οικοδόμημα χωρίς θεμέλια: εντυπωσιακό στην όψη, αλλά εύθραυστο στην πρώτη δοκιμασία. Αντίθετα, μια κοινωνία που επενδύει στον άνθρωπο, στην παιδεία, στην αξιοκρατία και στον πολιτισμό, αποκτά βάθος και διάρκεια. Είναι αυτή που μπορεί να παράγει πλούτο χωρίς να χάνει την ψυχή της. Η κοινωνική βαθμίδα είναι το μέτρο του πολιτισμού μας. Είναι η ηθική μας ισορροπία, η ποιότητα της συνύπαρξης, η ευγένεια της συλλογικής ζωής. Μια κοινωνία που ανεβαίνει οικονομικά αλλά κατεβαίνει ηθικά, βρίσκεται σε πτώση· μια κοινωνία που προοδεύει και στα δύο, βαδίζει προς το μέλλον.
Η αληθινή αναβάθμιση της Ελλάδας δεν θα καταγραφεί στις εκθέσεις των διεθνών οικονομικών ινστιτούτων, αλλά στις γειτονιές της, στα σχολεία της, στις ψυχές των ανθρώπων της. Όταν οι πολίτες θα νιώθουν πως ανήκουν σε μια πατρίδα δίκαιη, αξιοπρεπή και πολιτισμένη, τότε —και μόνο τότε— θα μπορούμε να πούμε ότι η χώρα μας ανέβηκε στην ανώτερη βαθμίδα: την κοινωνική.
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο.
facebook
youtube
instagram
X
