Γεννήθηκε στην Πόλη, όταν οι Ρωμιοί της κάτοικοι είχαν φτάσει στο απόγειο της οικονομικής, κοινωνικής και μορφωτικής τους καταξίωσης. Έτος σωτήριον 1911, ένα έτος πριν την έναρξη των Βαλκανικών Πολέμων. Γαλουχείται σε περιβάλλον καταξιωμένων νομικών, σε οικογένεια που η μόρφωση αποτελούσε ακρογωνιαίο λίθο στη συγκρότηση και ανάπτυξη των μελών της.
Αν και κατά έξι χρόνια μικρότερη, έμεινε απόλυτα συνδεδεμένη με τον αδελφό της λογοτέχνη Γεώργιο Θεοτοκά, πρόωρα αποθανόντα στα 60 του, που από την εκδημία του έως πρόσφατα, επιμελείτο και εμπλούτιζε το αρχείο του με θρησκευτική ευλάβεια. Οδηγός στη γνώση και τη «μετάληψη» των μορφών του πολιτισμού, έρχεται, χάρη σ’ αυτόν, σε επαφή με όλους τους σπουδαίους της τέχνης, της επιστήμης και της κοινωνικής ζωής, καθ’ όλο το μακρύ της βίο:
Τι σας λείπει από την εποχή που ήσασταν νεότερη, τι θεωρείτε ότι είναι σημαντικό και λείπει από την εποχή μας;
«Δεν μπορώ να πω γιατί εγώ πάντα γνώριζα ενδιαφέροντες ανθρώπους. Δεν μου έλειψαν και πάντα ως το τέλος ενδιαφέρουσες γνωριμίες». (10 Ιουλίου 2021 - Τρίτο Πρόγραμμα της ΕΡΤ).
Απάντηση σε συνέντευξη μόλις έξι μήνες πριν την αναχώρηση, ενώ για τον αδελφό της δήλωνε επακριβώς:
«Ο Γιώργος δεν ήταν μόνον ο μεγάλος αδελφός που, όταν ήμουν μικρή, με προστάτευε από τις κακοτοπιές. Ήταν και o πνευματικός ταγός μου. Χάρη σε αυτόν – παρότι «κατ’ οίκον διδαχθείσα» – γεύθηκα από πολύ νέα τους θησαυρούς της κλασικής παιδείας, ελληνικής και ευρωπαϊκής. Αυτός μου πρωτοδιάβασε Καβάφη και Κιτς, μέσω εκείνου γνώρισα από κοντά τους σημαντικότερους συγγραφείς της γενιάς του ’30. Από τότε που πέθανε ο αδελφός μου (1905-1966), κρατώ το αρχείο του στο σπίτι μου, στην οδό Σκουφά, ανοιχτό για τους νέους ερευνητές που ενδιαφέρονται να το μελετήσουν. Αναμνήσεις; Πολλές. Πρώτα απ’ όλα από τα παιδικά χρόνια, όταν ζούσαμε στην Πόλη».
Αυτό το αρχείο παραδίδει με προτροπή των οικείων της στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη προ διετίας, εκείνη διένυε ήδη το εκατοστό ένατο της ηλικίας της!
Ο νομικός Μιχαήλ Θεοτοκάς
Ο Μιχαήλ Γ. Θεοτοκάς, κορυφαίος νομικός, γιος του Γεωργίου, δασκάλου στο Πυργί της Χίου, μορφώνεται στην Κωνσταντινούπολη, όπως και τα δύο αδέλφια του, χάρη στο θείο τους αρχιμανδρίτη Γερμανό, κατά κόσμον Κωνσταντίνο και μετέπειτα Μητροπολίτη Λέρου Καλύμνου. Νομικός Σύμβουλος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, όπως ο αδελφός του Κωνσταντίνος, επίσης έγκριτος δικηγόρος, νομικός σύμβουλος του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, είναι ο σχεδιαστής και συντάκτης των σχετικών άρθρων της Συνθήκης της Λοζάνης, που κατοχυρώνουν την ύπαρξη, προστασία και νομική υπόσταση του Πατριαρχικού Θρόνου, ως κορυφαίος σύμβουλος του Ελευθερίου Βενιζέλου.
Με τη Μικρασιατική Καταστροφή η οικογένεια εγκαθίσταται στην Αθήνα με τον Μιχαήλ να ιδρύει το γνωστό δικηγορικό γραφείο, το οποίο έως σήμερα συγκαταλέγεται ανάμεσα στα κορυφαία της χώρας.
Και πώς να μην είναι έτσι, αφού ναι μεν ο δημιουργός της αριστουργηματικής «Αργούς» αδιαφορεί για τη νομική επιστήμη, διαγράφοντας όμως τη λαμπρή, μοναδική του διαδρομή στα ελληνικά γράμματα, ο συνονόματος εξάδελφός του, Γιώργος Θεοτοκάς επίσης, αναλαμβάνει τα ινία, για να παραδώσει στις μέρες μας τη σκυτάλη στον εγγονό του ιδρυτή, ανιψιό του λογοτέχνη και γιό της αδελφής του Λιλής Αλιβιζάτου – Θεοτοκά, Νικόλαο. Ο λόγος για τον γνωστό συνταγματολόγο, καθηγητή της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Νικόλαο Αλιβιζάτο, μάχιμο δικηγόρο, που με μια ομάδα έγκριτων δικηγόρων συντηρούν με την επιστημονική τους κατάρτιση, επαγγελματική τους συνέπεια, αλλά και την πανελλήνια-πανευρωπαϊκή αναγνώριση, την καλή φήμη της μιάς εκ των κορυφαίων δικηγορικών εταιρειών της Ελλάδος.
Δράση στην Κατοχή, εθελοντισμός και κοινωνική ευαισθησία
Τα μαύρα χρόνια της Κατοχής, σε συνεργασία με τον Ερυθρό Σταυρό και την Αρχιεπισκοπή Αθηνών, συλλέγει χρήματα για τις οικογένειες των θυμάτων του πολέμου και των εκτελεσμένων αντιστασιακών από τους Ναζί. Είναι η χρονική περίοδος που γνωρίζεται μα τον ιατρό Κωνσταντίνο Αλιβιζάτο, για να πορευθούν μαζί στη ζωή, συνοδοιπόροι στην ανακούφιση των αδυνάτων, ιδίως ορφανών παιδιών.
Συμβάλει στην προσπάθειά του να διαμορφωθούν καλές συνθήκες διαβίωσης και να σωθούν τα παιδιά που νοσηλεύτηκαν στο Ιπποκράτειο, ορφανά στην πλειονότητά τους, παιδιά που δεν είχαν πού να επιστρέψουν. Ζωγραφιές αυτών των παιδιών διαφυλάττει με ευλάβεια, για να τις εκδώσει μαζί με παραμύθια που την ενέπνευσαν και που τελικά δωρίζει στο Μουσείο Ελληνικής Παιδικής Τέχνης.
Στα γεγονότα του 1973 στο Πολυτεχνείο είναι παρούσα, συνεπικουρώντας τον καθηγητή της Ιατρικής σύζυγό της στην παροχή ιατρικής αρωγής στους αγωνιζόμενους φοιτητές. Ανάμεσα στους τελευταίους και ο γιός τους Νίκος.
Οι επιτροπές που συμμετέχει απειράριθμες, για την ανακούφιση Κυπρίων προσφύγων, προσφύγων γενικότερα, σεισμοπλήκτων ή θυμάτων πυρκαγιών, παιδιών, ένα εσαεί «παρών» σε κάθε ανάγκη του συνανθρώπου. Τα παιδιά και κυρίως τα προσφυγόπουλα δεν έφυγαν ποτέ από τη σκέψη και τη φροντίδα της.
Πνεύμα ανοιχτό και προοδευτικό ήταν σε συνεχή επαφή με νέους, αφουγκραζόμενη τις ανησυχίες και τις αναζητήσεις τους, ενθαρρύνοντάς τους να κυνηγούν τα όνειρά τους. Έτσι μέσω αυτών ζούσε το σφυγμό κάθε εποχής.
Πολιτικοποιημένη στο έπακρον, γαλουχημένη σε ένα περιβάλλον ώριμο σε πολιτική συνείδηση, αφού όλοι σχεδόν στις οικογένειες Θεοτοκά και Αλιβιζάτου, έμμεσα ή άμεσα, είχαν κάποια σχέση με την πολιτική, ανάμειξη, παρέμβαση ή και τοποθέτηση. Στις εκλογές του 2019 θεώρησε χρέος και καθήκον να ψηφίσει, τόσο για το Ελληνικό, όσο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ήταν ήδη 108 ετών.
Η Χίος της Λιλής
Για τη Λιλή Αλιβιζάτου-Θεοτοκά, η Χίος και ειδικά ο Εμπορειός με τα Μαύρα Βόλια, αποτελεί προορισμό αναψυχής, σημείο επαναπροσδιορισμού, αφού από την πρώτη νεότητα, με τους γονείς, τον πολυαγαπημένο αδελφό, νεανικές παρέες, το σύζυγο και τα παιδιά της αργότερα, με κάθε ευκαιρία, βρίσκεται στο νησί.
Ένα λιτό και απέριττο εξοχικό κοντά στη θάλασσα, εκεί στο επίνειο του Πυργίου, υποδέχεται εδώ και δεκαετίες την οικογένεια και τους φίλους της για τις καλοκαιρινές διακοπές και όχι μόνο.
Το σπίτι συντηρεί και επιμελείται η κόρη της Δανάη Αλιβιζάτου-Κουρέτα. Είναι εκείνη που έχει πλέον την πρωτοβουλία να συντηρεί την παλαιά οικογενειακή συνήθεια φιλοξενίας οικείων, συγγενών και φίλων. Παντρεμένη με το διακεκριμένο ψυχίατρο Νικόλαο Κουρέτα, μετά από μακροχρόνια παραμονή στη Βοστώνη, το ζεύγος Κουρέτα-Αλιβιζάτου έχει παλιννοστήσει στην Ελλάδα.
Όμως οι δεσμοί με τη Χίο επισφραγίζονται ως αδιάρρηκτοι, αφού με δική της πρωτοβουλία και δικές της ενέργειες στη Δημόσια Βιβλιοθήκη Χίου κληροδοτείται η πλουσιότατη προσωπική βιβλιοθήκη του λογοτέχνη αδελφού της. Μαζί με το γραφείο του και όλα τα σχετικά έπιπλα το κόσμημα του νησιού, η Βιβλιοθήκη Κοραή εμπλουτίζεται με τέσσερεις χιλιάδες τόμους.
Η μακροβιότερη εμβολιασθείσα
«Τον περασμένο Φεβρουάριο (2021) η Λιλή Θεοτοκά-Αλιβιζάτου πέρασε το κατώφλι του Εμβολιαστικού Κέντρου για την πρώτη δόση, υποβοηθούμενη, διότι τα τελευταία χρόνια είχε χάσει το φως της», γράφει μεταξύ άλλων η Μαργαρίτα Πουρνάρα στην Καθημερινή, με αφορμή την εκδημία της. Και συνεχίζει: «Οι γιατροί πρέπει να σάστισαν όταν είδαν την ταυτότητά της. Ήταν 110 ετών. Πιθανότατα η μακροβιότερη Ελληνίδα πολίτης που έδωσε το καλό παράδειγμα. Το 2019 μπήκε πίσω από το παραβάν για να ψηφίσει στις βουλευτικές αλλά και στις ευρωεκλογές. Αντιμετώπιζε τη μάχη με τον χρόνο υποδειγματικά. Δεν ήταν μόνον ότι άντεχε στωικά τη συνεπακόλουθη φθορά και την απώλεια αγαπημένων ανθρώπων, αλλά ότι παρέμενε ενεργή, ενήμερη, μέσα σε όλα. Έβαζε οικείους της –όπως τον γιο της συνταγματολόγο Νίκο Αλιβιζάτο και τη σύζυγό του Γιάννα– να της διαβάζουν εφημερίδες ή βιβλία, και μέχρι και τον Αύγουστο έπλεκε πουλόβερ για τα προσφυγόπουλα. Πέθανε πριν από μερικές ημέρες σε ηλικία 111 ετών, κρατώντας έως πρόσφατα απόλυτη διαύγεια και ένα αφηγηματικό χάρισμα για τη ζωή της που κάλυψε σχεδόν ολόκληρο τον 20o αιώνα».
Πηγές:
- «Δύο βήματα μπρος, ένα πίσω/ 8+1 Πολυτάραχες Δεκαετίες» καθ. Νίκου Αλιβιζάτου /εκδ. Μεταίχμιο 2020.
- «Υποθήκες εκατόχρονης γιαγιάς» / εφ. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ/ κ. Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλου / 02-12-2012.
- «Μια γυναίκα αξιοθαύμαστη από όλες τις πλευρές της ζωής»/ εφ. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ/Μνημονεύοντας της ιστορικού και νομικού κ. Λύντιας Τρίχα/30-01-2022
- «Εις Μνήμην»/ εφ. ΤΑ ΝΕΑ / της κ. Καρολίνας Μέρμηγκα/ 22 & 23/01/2022.
- «Η Λιλή Αλιβιζάτου-Θεοτοκά αφηγείται...» / εφ. ΠΟΛΙΤΗΣ 29-12-2020.
- «Αποχαιρετισμός σε μια μεγάλη κυρία που έζησε 111 χρόνια» / εφ. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ/ κ. Μαργαρίτας Πουρνάρα /18-01-2022.
- «Και εκ γυναικός τα κρείττω» στα «Τα Μήλα των Εσπερίδων»/ Εκπομπή του Τρίτου Προγράμματος/ ΕΡΤ 10-7-2021.
facebook
youtube
instagram
X
