Το μήνυμα ότι «η Ελλάδα δεν επιτρέπεται να λειτουργεί ως χώρος στάθμευσης των ευρωπαϊκών προβλημάτων» στέλνει ο υπουργός Μετανάστευσης & Ασύλου, Νότης Μηταράκης, σε συνέντευξή του στην ηλεκτρονική έκδοση της γερμανικής εφημερίδας ZEIT.
Ο υπουργός Μετανάστευσης υπογραμμίζει ότι «τα κράτη στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ δεν μπορούν να φέρουν ολόκληρο το βάρος» και συμπληρώνει ότι «οι πρόσφυγες θα έπρεπε να μπορούν να μετακινούνται στην Ευρώπη με λίγους περιορισμούς». Επίσης, παρατηρεί ότι «οι περισσότεροι από τους ανθρώπους που φτάνουν στην Ευρώπη είχαν προηγουμένως επισκεφτεί τουλάχιστον μια χώρα όπου δεν απειλούνταν» και τονίζει ότι «θα πρέπει να βοηθήσουμε περισσότερο τα κράτη που συνορεύουν με μια χώρα σε κρίση».
ZEIT ONLINE: Κύριε Υπουργέ, πότε ήταν η τελευταία φορά που επισκεφθήκατε τον καταυλισμό Καρά-Τεπέ στη Λέσβο;
N. Μηταράκης: Βρέθηκα εκεί στις 31 Δεκεμβρίου και μόλις την περασμένη εβδομάδα και στη Χίο. Είμαι τακτικά στα νησιά, για να παρακολουθώ τις βελτιώσεις στους καταυλισμούς. Έπρεπε να κατασκευάσουμε τον καταυλισμό στη Λέσβο τον Σεπτέμβριο μέσα σε τέσσερις ημέρες ως μέτρο έκτακτης ανάγκης μετά την πυρκαγιά στη Μόρια, εξαιτίας της οποίας ξαφνικά βρέθηκαν στο δρόμο δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι. Δεν είχαμε καθόλου χρόνο για χρονοβόρους σχεδιασμούς, παρά έπρεπε να παράσχουμε γρήγορα στους πληγέντες προστασία, τροφή και νερό. Αυτό το πετύχαμε.
ZEIT ONLINE: Είστε ευχαριστημένος λοιπόν με την κατάσταση του καταυλισμού;
Ν. Μηταράκης: Αν είχαμε ένα χρόνο καιρό, ο καταυλισμός σίγουρα θα ήταν καλύτερος. Έπρεπε να τον φτιάξουμε ενώ οι άνθρωποι ήταν ήδη εκεί. Κι αυτό είναι δύσκολο. Την Τετάρτη της περασμένης εβδομάδας η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενημέρωσε την Επιτροπή Εσωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την κατάσταση στους καταυλισμούς. Τώρα πληρούμε τις απαιτήσεις, π.χ. όσον αφορά τον εξοπλισμό με τουαλέτες και ντους. Οι πρόσφατες δυνατές νεροποντές δεν μας έπληξαν άλλο τόσο πολύ, επειδή κάναμε πολλά έργα για την προστασία από τις πλημμύρες. Κάναμε τις σκηνές ανθεκτικές στο χειμώνα και ελπίζουμε να βγάλουμε καλά τον χειμώνα. Στη συνέχεια, φέτος θα φτιάξουμε μαζί με την ΕΕ ένα νέο καταυλισμό.
ZEIT ONLINE: Από το 2015 και μετά, έχετε λάβει από την ΕΕ σχεδόν τρία δις. ευρώ για να φροντίσετε τους πρόσφυγες. Ο Πρωθυπουργός σας Κυριάκος Μητσοτάκης υποσχέθηκε ότι ο νέος καταυλισμός θα είναι πολύ καλύτερος από τη Μόρια. Πώς γίνεται και παρ’ όλα αυτά οι άνθρωποι πρέπει να περάσουν το χειμώνα σε σκηνές και σεις να χρειάζεστε τέσσερις μήνες για να φτιάξετε αρκετές τουαλέτες και ντους;
Ν. Μηταράκης: Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες συντονίζει αυτές τις εργασίες. Τα ντους και τις τουαλέτες δεν τα φτιάχνουμε εμείς, αλλά οι ΜΚΟ. Για τις εγκαταστάσεις υγιεινής είναι υπεύθυνη η UNICEF.
ZEIT ONLINE: Άρα φταίνε οι ΜΚΟ για την κατάσταση στον καταυλισμό;
Ν. Μηταράκης: Δεν κατηγορώ κανέναν. Λέω μόνο ότι αποφασίσαμε μαζί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναθέσουμε τα χρήματα και τις εντολές γι’ αυτές τις βασικές υπηρεσίες απευθείας σε αυτές τις οργανώσεις. Απλώς δεν γίνονται τόσο γρήγορα οι διαδικασίες. Άλλες ευρωπαϊκές χώρες χρειάζονται μήνες, μέχρι να υποδεχτούν εκατό ανθρώπους από τα ελληνικά νησιά - αν τους πάρουν. Και μεις πρέπει να φτιάξουμε μέσα σε λίγες ημέρες έναν τέλειο καταυλισμό για 10.000 ανθρώπους; Αυτό κανείς δεν μπορεί να το περιμένει από καμιά χώρα του κόσμου.
ZEIT ONLINE: Θέλετε να είναι τόσο άσχημοι οι καταυλισμοί, ώστε να αποτρέπουν και άλλους να ξεκινήσουν να έλθουν στην Ελλάδα;
Ν. Μηταράκης: Το σχέδιό μας είναι να κατασκευάσουμε πέντε νέους, σύγχρονους καταυλισμούς, για να είναι η κατάσταση βελτιωμένη τον ερχόμενο χειμώνα. Είναι αλήθεια όμως και το ότι δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα σύστημα υποδοχής για απεριόριστα πολλούς ανθρώπους. Λόγω της τουρκικής επιθετικότητας, όταν μας έστειλαν τον κόσμο μέσω των συνόρων, ήλθαν σε μας π.χ. το 2019 περισσότεροι άνθρωποι από όσους μπορούσαμε να δεχτούμε. Και στη Γερμανία δεν θα γινόταν διαφορετικά. Αν αύριο ξαφνικά έρχονταν δέκα εκατομμύρια άνθρωποι, ούτε σεις θα είχατε διαθέσιμο αμέσως για τον καθένα ένα κρεβάτι.
ZEIT ONLINE: Αλλά η υπερπληρότητα των καταυλισμών και οι συνθήκες εκεί δεν δημιουργήθηκαν ξαφνικά. Η Μόρια ήταν επί πολλά χρόνια υπερπλήρης. Το σύστημα δεν λειτουργούσε ούτε και σε φυσιολογικές εποχές.
Ν. Μηταράκης: Με βάση το Σύμφωνο ΕΕ-Τουρκίας, που συνήψε η κυβέρνηση των προκατόχων μας, είμαστε υποχρεωμένοι να ολοκληρώνουμε όλες τις διαδικασίες ασύλου στα νησιά. Σ’ αυτή τη διαδικασία, οι αιτούντες άσυλο έχουν δικαίωμα να υποβάλουν ένσταση – είμαστε άλλωστε μ ια δημοκρατική χώρα. Όλα αυτά χρειάζονται χρόνο. Από τότε που κυβερνάμε, έχουμε επιταχύνει τις διαδικασίες για το άσυλο, γι’ αυτό και σήμερα δεν είναι πλέον στα νησιά 34.000 άνθρωποι, αλλά μόνο 15.000.
ZEIT ONLINE: Πώς είναι αυτή η διαδικασία, τι συμβαίνει όταν μια βάρκα με πρόσφυγες φτάνει στα νησιά;
Ν. Μηταράκης: Η Αστυνομία ή η Ακτοφυλακή συλλαμβάνει αυτόν ή αυτήν, μεταφέρει το άτομο σε μέρος καραντίνας, όπου του γίνεται τεστ. Αν είναι όλα εντάξει, τον πηγαίνει μετά στο Κέντρο Υποδοχής. Εκεί οι άνθρωποι καταγράφονται και αμέσως μπορούν να υποβάλουν την αίτησή τους για άσυλο. Προηγουμένως, αυτές ήταν δύο ξεχωριστές φάσεις, κι αυτό κόστιζε χρόνο. Στη συνέχεια περιμένουν στον καταυλισμό την ημερομηνία ακρόασής τους και έπειτα την απόφαση για το άσυλο. Αν αυτή είναι θετική, μπορούν μέσω του προγράμματος ενσωμάτωσης , το οποίο λειτουργεί ο ΙΟΜ, να φύγουν από το νησί. Αν η αίτηση ασύλου απορριφθεί, μπορούν να ασκήσουν έφεση. Αν δεν το κάνουν ή απορριφθεί η έφεση, μεταφέρονται σε ένα από τα προς τούτο προβλεπόμενα κρατητήρια στα νησιά και, αν είναι δυνατόν, απελαύνονται. Στόχος μας είναι η διαδικασία από την άφιξη μέχρι την απόφαση ασύλου να διαρκεί το πολύ οκτώ εβδομάδες και με έφεση το πολύ έξι μήνες.
ZEIT ONLINE: Πολλοί άνθρωποι όμως παραμένουν εγκλωβισμένοι πολλούς μήνες, αν όχι χρόνια στα νησιά
Ν. Μηταράκης: Πρόκειται κατάλοιπο των προηγουμένων ετών, που τώρα πρέπει να εξαλείψουμε. Αλλά ξέρετε τι ξεχνιέται πολύ συχνά;
ZEIT ONLINE: Τι;
Ν. Μηταράκης: Ότι στα νησιά ζουν και άλλοι άνθρωποι. Αυτά τα νησιά δεν δημιουργήθηκαν βέβαια ειδικά για την υποδοχή αιτούντων άσυλο. Υπάρχουν εκεί χωριά και πόλεις, στα οποία ζουν κοινότητες ανθρώπων, που είχαν συνηθίσει σε μια ήρεμη ζωή. Εδώ και πέντε χρόναι πλέον δεν την έχουν πια. Κι αυτό αποτελεί παραβίαση των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους. Πρέπει να συζητήσουμε περισσότερο γι’ αυτό, γι’ αυτούς τους ευρωπαίους πολίτες, οι οποίοι, στις εισόδους της Ευρώπης, δέχονται ιδιαίτερη πίεση. Είμαστε υποχρεωμένοι να τους προστατεύσουμε.
ZEIT ONLINE: Μιας και αναφερθήκατε μόλις σε δικαιώματα: Τα Pushbacks αποτελούν παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου. Οι New York Times, το SPIEGEL και άλλοι έχουν αναφέρει ότι το ελληνικό Λιμενικό απωθεί πίσω στην τουρκική πλευρά βάρκες που μεταφέρουν πρόσφυγες. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η UNHCR ζητούν επίσης διευκρινίσεις και τερματισμό αυτής της πρακτικής.
Ν. ΜΗΤΑΡΑΚΗΣ: Ομάδα Εργασίας της Frontex διαπίστωσε ότι δεν έχουν υπάρξει παράνομες πρακτικές. Όπως κάθε χώρα, έχουμε δικαίωμα και καθήκον να προστατεύουμε τα σύνορά μας. Και το κάνουμε σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές διατάξεις και το Διεθνές Δίκαιο.
ZEIT ONLINE: Όμως η ίδια η Frontex κατηγορείται ότι συμμετέχει στα Pushbacks, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συγκρότησε πριν από λίγες μόλις ημέρες μια Εξεταστική Επιτροπή γι’ αυτό. Και υπάρχουν μάλιστα και βίντεο για τα περιστατικά. Μήπως ισχυρίζεστε ότι είναι παραποιημένα;
Ν. ΜΗΤΑΡΑΚΗΣ: Τέτοια βίντεο μπορούν να παραποιηθούν πολύ εύκολα. Δεν καταλαβαίνω γιατί είστε τόσο σίγουρος ότι είναι αληθινά. Η διακίνηση ανθρώπων αποτελεί μια τεράστια και βρώμικη επιχείρηση. Υπάρχουν και ΜΚΟ, εναντίον των οποίων διεξάγεται έρευνα στην Ελλάδα για πιθανή συμμετοχή στην διακίνηση ανθρώπων. Γι’ αυτό και πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με το πώς αντιμετωπίζουμε ισχυρισμούς που διαδίδονται στο Twitter, στο Facebook ή οπουδήποτε αλλού. Άνθρωποι που είναι ιδεολογικά προκατειλημμένοι συνεχίζουν να εγείρουν αβάσιμες κατηγορίες εναντίον μας. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν θέλουν σύνορα, θέλουν να καταργήσουν τα διαβατήρια και τις θεωρήσεις. Αυτό μπορούν ευχαρίστως να το δοκιμάσουν στους εαυτούς τους. Αλλά εμείς ως ευρωπαϊκή χώρα δεσμευόμαστε από τους κανόνες του Schengen και με αυτόν τον τρόπο και από την υποχρέωση προστασίας των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης.
ZEIT ONLINE: Μόνο για να είμαστε σίγουροι ότι καταλάβαμε σωστά: Ισχυρίζεστε ότι οι καλά τεκμηριωμένες αναφορές συναδέλφων μας για Pushbacks στα ελληνικά σύνορα είναι λανθασμένες και τελικά έχουν την προέλευσή τους σε έναν συνασπισμό διακινητών ανθρώπων αφενός και ακτιβιστών για έναν κόσμο χωρίς σύνορα αφετέρου, σωστά;
Ν. ΜΗΤΑΡΑΚΗΣ: Δεν είναι δουλειά μου να κατηγορώ άλλους. Απλώς λέω ότι αυτές οι αναφορές για εμάς δεν είναι αληθοφανείς. Όλα τα υπόλοιπα ας τα αφήσουμε στις Αρχές. Δεν είμαι δικαστής.
ZEIT ONLINE: Γερμανικό δικαστήριο έκρινε πριν από λίγες μέρες ότι οι αιτούντες άσυλο δεν επιτρέπεται να σταλούν από την Γερμανία πίσω στην Ελλάδα λόγω των συνθηκών στους καταυλισμούς. Δεν είναι ασφαλής η Ελλάδα;
Ν. ΜΗΤΑΡΑΚΗΣ: Δεν σχολιάζω δικαστικές αποφάσεις σε άλλα κράτη-μέλη. Δεν γνωρίζω την υπόθεση, λυπάμαι.
ZEIT ONLINE: Τα ελληνικά νησιά είναι τόσο γεμάτα και για τον λόγο ότι επιστρέφονται πίσω στην Τουρκία λιγότεροι άνθρωποι απ’ ό,τι προβλέπει η Συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας. Γιατί;
Ν. ΜΗΤΑΡΑΚΗΣ: Καλή ερώτηση. Τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του 2020 επιταχύναμε τις επιστροφές στην Τουρκία, από τον Μάρτιο και μετά η Τουρκία σταμάτησε να συμμετέχει. Έχουμε εδώ έναν κατάλογο 1.450 ατόμων, των οποίων οι αιτήσεις ασύλου έχουν απορριφθεί και τους οποίους θα μπορούσαμε να στείλουμε πίσω, η Τουρκία όμως δεν τους δέχεται.
ZEIT ONLINE: Είστε ικανοποιημένος με την υποστήριξη των άλλων χωρών της ΕΕ;
Ν. ΜΗΤΑΡΑΚΗΣ: Μέχρι στιγμής έχει εκπληρωθεί μόνο το 40% των υποσχέσεων για υποδοχή ανθρώπων από τα νησιά. Χρειαζόμαστε περισσότερη βοήθεια. Από τους 7.000 ανθρώπους που βρίσκονται αυτήν την στιγμή στη Λέσβο, 1.000 θα έπρεπε να βρίσκονται ήδη στην Τουρκία και ακόμα 1.000 σε άλλες χώρες της ΕΕ. Εάν οι άλλες χώρες τηρούσαν τις υποσχέσεις τους, οι συνθήκες στον καταυλισμό θα ήταν καλύτερες, καθώς δεν θα ήταν τόσο γεμάτος.
ZEIT ONLINE: Η κατάσταση στα νησιά είναι κρίσιμη εδώ και τουλάχιστον πέντε χρόνια. Ποια είναι η πρότασή σας για μια καλύτερη Μεταναστευτική Πολιτική στην ΕΕ;
Ν. ΜΗΤΑΡΑΚΗΣ: Τα κράτη στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ δεν μπορούν να φέρουν ολόκληρο το βάρος. Κανείς δεν μπορεί απλώς να αναμένει κάτι τέτοιο. Οι πρόσφυγες θα έπρεπε να μπορούν να μετακινούνται στην Ευρώπη με λίγους περιορισμούς. Το γεγονός όμως είναι ότι το 99% των ανθρώπων που φτάνουν στα εξωτερικά σύνορα, σε εμάς ή σε μια από τις άλλες χώρες, θέλουν στην πραγματικότητα να μεταβούν στην Κεντρική Ευρώπη. Αλλά είμαστε εμείς εδώ που καλούμαστε να φροντίσουμε γι’ αυτούς. Γι’ αυτό και το λιγότερο που οι πραγματικές χώρες-στόχοι στην Κεντρική Ευρώπη θα πρέπει να κάνουν είναι να δεχτούν να κλείσουμε τα σύνορά μας, γιατί ποια θα ήταν η εναλλακτική λύση; Εκατομμύρια άνθρωποι να πηγαίνουν κάθε χρόνο στην Κεντρική Ευρώπη. Η Ελλάδα δεν επιτρέπεται να λειτουργεί ως χώρος στάθμευσης των ευρωπαϊκών προβλημάτων.
ZEIT ONLINE: Ποια είναι λοιπόν η πρότασή σας ως προς το τί θα πρέπει να γίνει σε βάθος χρόνου;
Ν. ΜΗΤΑΡΑΚΗΣ: Οι περισσότεροι από τους ανθρώπους που φτάνουν στην Ευρώπη έχουν ήδη βρεθεί σε τουλάχιστον μια χώρα, στην οποία δεν απειλούνται. Στην Τουρκία, στην Αλβανία, στη Βόρεια Μακεδονία δεν υπάρχει πόλεμος, εκεί θα ήταν ασφαλείς ακόμη και σύμφωνα με τα πρότυπα της Σύμβασης της Γενεύης. Αυτός είναι ο λόγος, για τον οποίο πρέπει να βοηθήσουμε περισσότερο τα κράτη που συνορεύουν με μια χώρα που βρίσκεται σε κρίση. Οι πρόσφυγες θα πρέπει να γίνονται δεκτοί εκεί. Το σύστημα Ασύλου δεν έχει δημιουργηθεί για την οικονομική μετανάστευση. Αυτή απαιτεί άλλες, νόμιμες οδούς μετανάστευσης. Δεν θέλω μια απομονωμένη Ευρώπη, ως Υπουργός υπογράφω κάθε χρόνο χιλιάδες άδειες εργασίας, για παράδειγμα για ανθρώπους από την Αίγυπτο ή την Αλβανία. Εργάζονται σε εμάς, επιστρέφουν στην πατρίδα τους ή παραμένουν, στέλνουν χρήματα στα σπίτια τους. Αυτό είναι σωστό και καλό. Η Ευρώπη θα πρέπει να προσφέρει περισσότερες ευκαιρίες νόμιμης μετανάστευσης και να μην παίζει το παιχνίδι των διακινητών. Γνωρίζετε ότι άνθρωποι από τη Σομαλία μεταβαίνουν αεροπορικά στην Τουρκία και κατόπιν μεταφέρονται από διακινητές στα ελληνικά νησιά, παρόλο που είναι απολύτως ασφαλείς στην Τουρκία. Απλώς δεν καταλαβαίνω γιατί θα πρέπει να κάνουμε δεκτές τις αιτήσεις ασύλου τους, λυπάμαι.
facebook
youtube
instagram
X
