Περί εθίμων

Αφορμή ο ρουκετοπόλεμος και η γενικευμένη παράνομη χρήση κροτίδων και βεγγαλικών το Πάσχα (που βασανίζουν ταλαίπωρους ηλικιωμένους ασθενείς που προσπαθούν να ηρεμήσουν και ζωάκια που τρομάζουν και υποφέρουν).

Κάποιοι «πίσω του κόσμου» που τα ξέρουν όλα και έχουν γνώμη για όλα (γι΄αυτό και μας κληρονόμησαν την ιδανική αυτή καθημερινότητα που ζούμε) επιμένουν ότι τα έθιμα είναι «πάνω απ’ όλα».

Ξέρω ότι δεν πρόκειται να καταλάβουν όσα και να γράψω επειδή θεωρούν αξίωμα ότι αυτοί και η γενιά τους είναι τα τελευταία διαμάντια της ανθρωπότητας και έχουν πάντα δίκιο.

Με την αυθάδεια που με διακρίνει σας παραθέτω έθιμα που υπήρχαν η και υπάρχουν ακόμα και ας βγάλουν τουλάχιστον οι νέες γενιές τα συμπεράσματά τους:   

• Κρέμασμα σκύλων (για να γελάσουν οι ντόπιοι και να εξαγνιστεί ο τόπος) σε πολλές περιοχές της Ελλάδας την Καθαρή Δευτέρα μέχρι το 1987.
• Το έθιμο της Γιαννούλας της Κουλουρούς κάθε Τσικνοπέμπτη στην Πάτρα μέχρι το 2019 (προς τιμήν του το κατάργησε ο προοδευτικός Δήμαρχος της Πάτρας Πελετίδης). Σύμφωνα με αυτό, ένας άνδρας ντυμένος νύφη αναζητά στον μόλο έναν γαμπρό στο λιμάνι, ο οποίος είναι ντυμένος ναύτης. Η Γιαννούλα πήρε το όνομά της από τα κουλούρια που πουλούσε. Ζούσε με τον καημό να παντρευτεί και τη χαρακτήριζε νοητική υστέρηση. Αυτό εκμεταλλεύτηκαν οι κάτοικοι της Πάτρας και άρχισαν να την περιπαίζουν. Στη συνέχεια, οι φάρσες σε βάρος της Γιαννούλας πήραν διαστάσεις “αστικής διαπόμπευσης” καθώς όλο και περισσότεροι από την τοπική κοινωνία της Πάτρας συμμετείχαν στα “δρώμενα” που στήνονταν για τους γάμους της Γιαννούλας με διάφορους υποψήφιους “γαμπρούς”, οι οποίοι γάμοι φυσικά δεν έγιναν ποτέ. Δέκα χιλιάδες πολίτες υπολογίστηκαν όσοι βρίσκονταν στην οδό Αγίου Νικολάου και την παραλία, συνοδεύοντας τη Γιαννούλα στην τελευταία φάρσα που στήθηκε σε βάρος της. Μετά από αυτό η νοητική υστέρηση της Γιαννούλας επιδεινώθηκε. Πέθανε μόνη και φτωχή, μετά το ‘40 στην Κατοχή.
• Στην αρχαία Αθήνα, μια φορά τον χρόνο οι Αθηναίοι, για να «καθαρίσουν» την πόλη τους απ’ τα κακά της περασμένης χρονιάς, βούταγαν έναν φουκαρά -το «κάθαρμα»- του φόρτωναν, υποτίθεται, όλα τα κακά και τον πέταγαν σ’ έναν γκρεμό ή, στην πιο πολιτισμένη εκδοχή, τον εξόριζαν λιθοβολώντας τον.
• Η τελετουργική σφαγή («θυσία») ταύρων στο μοναστήρι Ταξιάρχη, στο Μανταμάδο της Λέσβου.
• Το «κάψιμο του Ιούδα». Δεν μπορεί να είναι και δεν είναι έθιμο χριστιανών μια τέτοια βάρβαρη πράξη. Πολύ περισσότερο, είναι απαράδεκτο και ανεπίτρεπτο να λαμβάνει χώρα κατά την κατανυκτική περιφορά του επιταφίου.
• Κάτοικοι της Νάξου ανεβάζουν γαϊδούρια με σχοινιά στις ταράτσες των σπιτιών την παραμονή της Πρωτομαγιάς, εν μέσω κραυγών και αλαλαγμών, τα οποία παραμένουν εκεί μέχρι την επομένη που τα κατεβάζουν πάλι με σχοινιά για να τα ζευγαρώσουν. Τα ζώα ταλαιπωρούνται και τρομάζουν για το έθιμο.
• Η κλειτοριδεκτομή  και το  ¨σιδέρωμα¨ του στήθους σε χώρες της Αφρικής.  Η μητέρα του κοριτσιού αναλαμβάνει τις περισσότερες φορές να εφαρμόσει τα έθιμα με σκοπό την προστασία της έφηβης από σεξουαλική κακοποίηση και κατ’ επέκταση ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη.
• Το έθιμο του να απλώνεται στη βεράντα το λευκό νυφικό σεντόνι με το αίμα της αγνότητας της, αποτελούσε για χρόνια στην πατρίδα μας δικλίδα ασφαλείας για το ότι η νύφη δεν ήταν "μαγαρισμένη" και αναχαιτιστικός παράγοντας στο να προβεί σε γάμο μια μη παρθένα.

Ο άνθρωπος προέρχεται από τον πίθηκο. Δε χρειάζεται να πιθηκίζει διαρκώς, αλλά μάλλον να εξελίσσεται.

Κώστας Κουφοπαντελής

Υ.Γ.1. Αυτά βρήκα με μια πολύ πρόχειρη έρευνα (με διασταύρωση πηγών) στο διαδίκτυο. Προφανώς υπάρχουν πολλά άλλα έθιμα τέτοιας ποιότητας.

Υ.Γ.2. Αυτό και άλλα κείμενα μου καταχωρούνται μόνιμα στο https://koufopantelis.weebly.com/blog

Ειδήσεις σήμερα

Μπείτε στην ομάδα μας στο Viber και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Ακολουθήστε μας στο Google News. Σχολιάστε στην σελίδα μας στο Facebook.

Ο Πολίτης είσαι εσύ. Γίνε συνδρομητής της εβδομαδιαίας έντυπης έκδοσης.