Μελετητική διαφώτιση

Με αφορμή δημοσίευμά σας (σ.σ.: Λεφτά δεν υπάρχουν, υπάρχουν όμως υπάλληλοι… της 30^ης Δεκεμβρίου 2016) και επειδή διακρίνω κενά στην ενημέρωση και στις γνώσεις σας για κάποια θέματα που αναγράφονται στο δημοσίευμα, παίρνω την πρωτοβουλία να στείλω το πάρον e-mail με σκοπό την διαφώτισή σας για κάποια θέματα που φαίνεται από τα γραφόμενά σας ότι αγνοείτε, δεδομένου μάλιστα από ό,τι πληροφορήθηκα ευρισκόμενος σε άδεια, δεν λάβατε κάποια απάντηση από την Υπηρεσία στην οποία εργάζομαι ως υπάλληλος στην Δ/νση Τεχνικών Έργων της Περιφερειακής Ενότητας Χίου.

α) Το εύρος του παραγόμενου έργου μιας τεχνικής υπηρεσίας είναι ανάλογο των διαθέσιμων πιστώσεων και του εύρους αρμοδιοτήτων του κάθε φορέα, που το πρώτο μειώθηκε λόγω οικονομικής κρίσης και το δεύτερο στην περίπτωσή μας μειώθηκε σε μεγάλο βαθμό λόγω εφαρμογής του Προγράμματος «Καλλικράτης», που αφαίρεσε αρμοδιότητες από τις πρώην Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις και τις παραχώρησε στους Δήμους.

β) Το πόσες και ποιες μελέτες θα εκπονηθούν από μία υπηρεσία είναι απόφαση της πολιτικής της ηγεσίας (πολιτικών προϊσταμένων) και όχι των υπαλλήλων. Οι υπάλληλοι των υπηρεσιών είναι τα εκτελεστικά όργανα, τα οποία κινούνται στο πλαίσιο των νόμων και των κανόνων της επιστήμης για την εκπόνηση μελετών που θα τους ζητήσουν οι πολιτικοί τους προϊστάμενοι, πάντα εντός του εύρους αρμοδιοτήτων του εκάστοτε φορέα (Περιφέρεια, Δήμος κ.λπ.).  

γ) Από την ως τώρα εμπειρία μου στην Υπηρεσία μας οι μελέτες που αφορούν π.χ. συντήρηση του οδικού δικτύου, επισκευή κτιρίου, εργασίες ηλεκτροφωτισμών κ.λπ. εκπονούνται σχεδόν στο σύνολό τους από υπαλλήλους της Υπηρεσίας μας.  Άλλωστε τα περισσότερα έργα που υλοποιούνται στην παρούσα φάση από την Υπηρεσία μας βασίζονται σε μελέτες που εκπονήθηκαν από υπαλλήλους της Υπηρεσίας μας.

δ) Η εκπόνηση μελετών πιο σύνθετων, π.χ. η βελτίωση της χάραξης μιας οδού ή μία νέα χάραξη οδού, ή η κατασκευή ενός νέου κτιρίου, απαιτεί τη συνεργασία διαφόρων ειδικοτήτων μηχανικών και άλλων επιστημόνων για να θεωρηθεί ώριμη, δηλαδή να έχει λάβει το σύνολο των εγκρίσεων και των αδειοδοτήσεων και να φτάσει τελικά να γίνει έργο έτοιμο προς δημοπράτηση.

Π.χ. για μια νέα χάραξη οδού θα απαιτηθεί να γίνει μελέτη οδοποιίας σε τρία στάδια, γεωλογική μελέτη σε δύο στάδια, γεωτεχνική μελέτη, στατική μελέτη σε τρία στάδια για τις γέφυρες και τα τοιχεία που θα περιλαμβάνονται, υδρολογική και υδραυλική μελέτη σε δύο στάδια για την διαστασιολόγηση των τεχνικών (οχετοί, γέφυρες) που θα περιλαμβάνονται στο έργο. Επίσης θα απαιτηθεί περιβαλλοντική μελέτη σε δύο στάδια, μελέτη σήμανσης και ασφάλισης (στηθαία ασφαλείας). Δεν αναφέρω πόσες εγκρίσεις θα απαιτηθούν. Η ύπαρξη όλων αυτών των υπαλλήλων που να καλύπτουν όλο το παραπάνω εύρος γνώσεων σε μία τεχνική υπηρεσία, ακόμα και Υπουργείου, είναι αδύνατη. Για τον λόγο αυτό σύνθετες μελέτες στο Ελληνικό Δημόσιο κατά πάγια τακτική ανατίθενται μετά από διαγωνισμό σε μελετητικά σχήματα που διαθέτουν πτυχίο μελετητή στις κατηγορίες και τις τάξεις που θα προϋπολογισθεί από την Υπηρεσία.

ε) Ποιοι ιδιώτες  έχουν δικαίωμα να εκπονούν μελέτες του δημοσίου;

Η Ελληνική νομοθεσία διαχωρίζει σε πρώτο επίπεδο τους Εργολήπτες Δημοσίων Έργων και τους Μελετητές, δηλαδή κάποιος μηχανικός δεν μπορεί να έχει και εργοληπτικό και μελετητικό πτυχίο. Θα είναι ή εργολήπτης ή μελετητής.

Για να εξειδικεύσουμε στις μελέτες, όποιος είναι μελετητής δεν μπορεί να εκπονήσει μελέτη σε οποιοδήποτε γνωστικό αντικείμενο, ούτε μελέτη οποιουδήποτε προϋπολογισμού. Αρχικά κάποιος λαμβάνει μελετητικό πτυχίο που περιορίζεται βάσει του πτυχίου του και των δύο ειδικοτήτων που του επιτρέπεται να επιλέξει (ονομάζονται κατηγορίες) καθώς και του προϋπολογισμού της μελέτης που μπορεί να του ανατεθεί (ονομάζεται τάξη), η οποία αυξάνεται σταδιακά με τα χρόνια και την εμπειρία. Το παραπάνω καταδεικνύει ότι η Ελληνική πολιτεία δεν θεωρεί ότι ο κάθε πτυχιούχος μηχανικός είναι ή μπορεί να είναι παντογνώστης, αλλά αντίθετα επιδιώκει την εξειδίκευσή του, που θα έχει και εν τέλει καλύτερα αποτελέσματα ως προς την ποιότητα της παραγόμενης μελέτης, αλλά και στον χρόνο εκπόνησής της. Μάλιστα έως πολύ πρόσφατα, επειδή η εκπόνηση μελέτης θεωρείται και είναι κάτι που απαιτεί σημαντικές γνώσεις, δεν δινόταν νομοθετικά η δυνατότητα ούτε καν σε Τεχνολόγο Μηχανικό να έχει μελετητικό πτυχίο, αλλά και πρακτικά κανείς Τεχνολόγος μηχανικός δεν είναι μελετητής. Άλλωστε η αστοχία σε μια μελέτη θα έχει καταστροφικές επιπτώσεις είτε για τους εργαζόμενους κατά την κατασκευή του έργου, είτε για τους χρήστες του έργου.

Μολαταύτα, για λόγους προφανώς δημόσιου συμφέροντος, στους μηχανικούς δημόσιους υπαλλήλους δίνεται η δυνατότητα να εκπονήσουν μελέτες που επιτρέπει η ειδικότητά τους, ανεξαρτήτως πλήθος κατηγοριών ή τάξης (προϋπολογισμού), χωρίς φυσικά κανείς να έχει την εντύπωση ότι οι μηχανικοί δημόσιοι υπάλληλοι είναι παντογνώστες και έχουν όλα τα μέσα (προγράμματα, εκτυπωτές, όργανα κ.λπ.) για να πράξουν κάτι τέτοιο.

Για τον λόγο αυτό άλλωστε και στο κατεξοχήν Υπουργείο αρμόδιο για τα Δημόσια Έργα, το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, στη διάρθρωσή του οι υπάλληλοι έχουν καταταγεί σε διευθύνσεις με εξειδικευμένα γνωστικά αντικείμενα, κάτι που δεν μπορεί να γίνει σε Υπηρεσία σαν την δική μας με πολύ λιγότερους υπαλλήλους, που οι αρμοδιότητες μας αναγκαστικά πρέπει να καλύπτουν όλα τα γνωστικά αντικείμενα, συμπεριλαμβανομένης μελέτης και κατασκευής.

στ) Η απευθείας ανάθεση μελέτης δεν επιτρέπεται για πάνω από ένα επίπεδο προϋπολογισμού. Η ανάθεση μελέτης με διαγωνισμό απαιτεί από την Τεχνική Υπηρεσία του δημόσιου φορέα να εκτιμήσει ποιες κατηγορίες μελετών θα απαιτηθούν και σε ποια στάδια, να περιγράψει το ακριβές αντικείμενο κάθε κατηγορίας μελέτης ανά στάδιο, να προεκτιμήσει την αμοιβή κάθε μελέτης σε κάθε στάδιο, ώστε να προκύψουν τελικά τα απαιτούμενα μελετητικά πτυχία που μπορούν να λάβουν μέρος στο διαγωνισμό και σε ποια τάξη. Ακολούθως να συνταχθεί η διακήρυξη του διαγωνισμού, να γίνει ο διαγωνισμός, και να αξιολογηθούν τα μελετητικά σχήματα που θα λάβουν μέρος βάσει των κριτηρίων και των αλγόριθμων που έχουν προδιαγραφεί στη διακήρυξη ώστε μετά από μια διαδικασία που μπορεί να περιλαμβάνει και πολλαπλά στάδια και ενστάσεις να επιλεγεί ο τελικός ανάδοχος της μελέτης. Κατόπιν η Υπηρεσία πρέπει να επιβλέψει την μελέτη ώστε να κινείται εντός των χρονικών ορίων του χρονοδιαγράμματος, αλλά και να υπάρχει τεχνική αρτιότητα και πληρότητα σχεδίων και τευχών βάσει της νομοθεσίας. Επομένως αυτό που εσείς λέτε «εύκολο» μάλλον δεν είναι και τόσο εύκολο, αν θέλουμε να μην έχουμε μία μελέτη «άρπα κόλα».

Αυτά ως προς την ενημέρωσή σας.

Τώρα πότε ήρθατε τελευταία φορά στην Υπηρεσία μας δεν το γνωρίζω αλλά γενικότερα ένας υπάλληλος τεχνικής υπηρεσίας ή θα κάθεται μπροστά στον υπολογιστή του για να διεκπεραιωνεί τις υποθέσεις που του έχουν ανατεθεί, συμπεριλαμβανομένης και της εκπόνησης μελέτης ή θα βρίσκεται σε αυτοψία είτε σε έργα, είτε για να απαντήσει σε αίτηση κάποιου πολίτη ή μηχανικού, είτε για να συγκεντρώσει στοιχεία που θα χρησιμοποιήσει για να εκπονήσει μία μελέτη.

Επίσης θα παραδεχθώ ότι υπάρχουν υπάλληλοι που δουλεύουν περισσότερο και άλλοι λιγότερο, άλλοι που έχουν περισσότερες γνώσεις και άλλοι λιγότερες, άλλοι που έχουν περισσότερη διάθεση για δουλειά και άλλοι λιγότερη.

Τέλος κατανοώ ότι υπάρχουν άλλα επαγγέλματα ή λειτουργήματα που με την λήψη πτυχίου, ακόμα και από ΙΕΚ, μπορείς να τα εξασκήσεις και να θεωρήσε παντογνώστης, κριτής των πάντων και δημόσιος κατήγορος, σε αντίθεση με του μηχανικού, όπως εξήγησα παραπάνω. 

Ελπίζω να σας διαφώτισα λίγο παραπάνω ως προς το αντικείμενο, το εύρος εργασιών και το παραγόμενο έργο μιας δημόσιας τεχνικής υπηρεσίας.

Εύχομαι μια καλή και δημιουργική νέα χρονιά.

Φιλικά

Ειδήσεις σήμερα

Μπείτε στην ομάδα μας στο Viber και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Ακολουθήστε μας στο Google News. Σχολιάστε στην σελίδα μας στο Facebook.

Ο Πολίτης είσαι εσύ. Γίνε συνδρομητής της εβδομαδιαίας έντυπης έκδοσης.