Οι φυσικές καταστροφές, όπως οι πυρκαγιές, έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία των παιδιών, των εφήβων και των οικογενειών, καθώς και των κοινοτήτων που πλήττονται. Αυτές οι συνέπειες είναι συχνά αόρατες, αλλά εξίσου καταστροφικές με τις υλικές ζημιές.
Έντονα συναισθήματα φόβου και ανασφάλειας κατακλύζουν τα παιδιά, ακόμη και αν δεν βρίσκονται εκτεθειμένα σε άμεσο κίνδυνο. Η αβεβαιότητα, οι εικόνες στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και η ένταση γύρω τους μπορούν να τα επηρεάσουν βαθιά.
Τα παιδιά μπορεί να θυμώνουν όταν συμβαίνει κάτι που δεν καταλαβαίνουν, όπως θυμώνουμε κι εμείς οι μεγάλοι. Ο θυμός είναι μια φυσιολογική αντίδραση στην αβεβαιότητα και το άγνωστο.
Σε μια φυσική καταστροφή δεν είναι μόνο τα δέντρα που λυγίζουν. Είναι και τα θεμέλια της ασφάλειας, όπως τα νιώθουν τα παιδιά - άυλα, αλλά ουσιαστικά. Μια πυρκαγιά δεν αφήνει πίσω της μόνο αποκαΐδια και καμένα σπίτια, αφήνει σιωπές, φόβους, βλέμματα γεμάτα ερωτήματα που δεν προλαβαίνουν να γίνουν λέξεις.
Μέσα σε όλη αυτή την αναταραχή τα παιδιά στρέφονται προς το μόνο σταθερό σημείο που γνωρίζουν: τον ενήλικα. Όταν εκεί βρίσκουν ψυχραιμία, αγκαλιά και λόγο ανακουφιστικό και καταπραϋντικό, νιώθουν ότι μπορούν να ανασάνουν. Γιατί το πιο ισχυρό καταφύγιο σε μια κρίση δεν είναι φτιαγμένο από πέτρα ή τσιμέντο. Το πιο ισχυρό καταφύγιο είναι η στοργή. Είναι η σταθερότητα. Είναι η ασφάλεια. Είμαστε εμείς. Όπως εμείς, με τη σειρά μας, στρεφόμαστε στα παιδιά για να βρούμε ελπίδα, αισιοδοξία και ζεστασιά.
Όταν τα παιδιά εκτίθενται σε τραυματικά γεγονότα, όπως μια πυρκαγιά, είναι κρίσιμο οι γονείς και οι φροντιστές να τα υποστηρίξουν κατάλληλα, προστατεύοντας τη συναισθηματική τους ευημερία.
Ένα βασικό πρώτο βήμα είναι ο περιορισμός της έκθεσης στα μέσα ενημέρωσης. Οι εικόνες και οι περιγραφές από πυρκαγιές μπορεί να είναι τρομακτικές και να δημιουργούν άγχος στα παιδιά, γι’ αυτό είναι σημαντικό να παρακολουθείτε τι βλέπουν ή τι ακούνε.
Εξίσου σημαντικό είναι να προσέχουν οι ενήλικες τις συζητήσεις τους μπροστά στα παιδιά, καθώς εκείνα μπορεί να παρερμηνεύσουν πληροφορίες και να νιώσουν φόβο για καταστάσεις που δεν καταλαβαίνουν πλήρως.
Η ανοιχτή επικοινωνία είναι απαραίτητη. Τα παιδιά πρέπει να αισθάνονται ότι μπορούν να κάνουν ερωτήσεις και να λάβουν σαφείς, κατάλληλες για την ηλικία τους απαντήσεις χωρίς να κατακλύζονται από πληροφορίες.
Οι γονείς θα πρέπει να καθησυχάζουν τα παιδιά τους ότι είναι ασφαλή, δείχνοντάς τους το σχέδιο της οικογένειας για την ασφάλεια και τονίζοντας τον ρόλο των πυροσβεστών και των υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης.
Η διατήρηση της καθημερινής ρουτίνας, όπως τα γεύματα και ο ύπνος, βοηθά τα παιδιά να νιώθουν σταθερότητα.
Είναι επίσης σημαντικό οι γονείς να επιδεικνύουν υπομονή και ευελιξία, καθώς τα παιδιά μπορεί να παρουσιάζουν αλλαγές στη συμπεριφορά ή να χρειάζονται περισσότερη στήριξη. Βοηθήστε τα στον ύπνο με ήπιες δραστηριότητες, όπως διάβασμα.
Τέλος, οι γονείς πρέπει να είναι θετικά πρότυπα ηρεμίας και φροντίδας για τα παιδιά. Σε συνθήκη κρίσης στο αεροπλάνο, πρώτα φορούν οι ενήλικες τη μάσκα οξυγόνου, για να μπορέσουν να κρατήσουν ασφαλή τα παιδιά. Μόνο όταν είμαστε ήρεμοι και φροντισμένοι, μπορούμε να προσφέρουμε ασφάλεια και δύναμη σε εκείνα.
Εάν οι ανησυχίες του παιδιού παραμένουν για περισσότερες από δύο εβδομάδες και επηρεάζουν τη λειτουργικότητά του, είναι καλό να ζητηθεί βοήθεια από επαγγελματία ψυχικής υγείας.
Από την διεπιστημονική ομάδα του Τμήματος Παιδιών και Εφήβων του Κέντρου Παιδιού και Εφήβου, τηλ 2271020000 (εσωτ.1)
Βιβλιογραφία & Πρόσθετες Πηγές:
• CHOC Children’s Health. (2025, January 8). 11 ways parents can help children cope with fires. CHOC Health. Retrieved June 23, 2025, from health.choc.org
• The National Child Traumatic Stress Network (2020). Psychological First Aid. Ανακτήθηκε από: www.nctsn.org
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο.
facebook
youtube
instagram
X
