Ράλλειο Παρθεναγωγείο: Ιστορική εξέλιξη της Παιδαγωγικής Ακαδημίας του Πειραιά

Μετά τον ορισμό της Αθήνας σε πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους καθίσταται επιτακτική η ανάγκη της ανάπτυξης του επινείου της, Πειραιά, το οποίο διαθέτει και τον μεγαλύτερο λιμένα της επικράτειας. Το 1855 ο πληθυσμός του πάλαι ποτέ έρημου «PorteLeone», όπως οι Ενετοί αποκαλούσαν τον Πειραιά, ανέρχεται ήδη σε 6.000. Η ίδρυση σχολείων επιβάλλεται και πρώτος που ενισχύει τη προσπάθεια των αρχών της πόλης είναι ο εθνικός ευεργέτης Κωνσταντίνος Ιωνίδης, όταν ανταποκρίνεται στο αίτημα για αρωγή, του δημάρχου Πέτρου Ομηρίδη-Σκυλίτση. Ο Ιωνίδης προσφέρει στο Δήμο 30.000 δραχμές με τις οποίες ιδρύεται η σημερινή πρότυπη σχολή που φέρει το όνομά του, ως «Ελληνικό Σχολείο Αρρένων» ή Σχολαρχείο. Ακολουθεί ο ομογενής Ιάκωβος Ράλλης, γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη και μέλος της κραταιάς χιακής οικογένειας, όταν επί δημαρχίας του αδελφού του Λουκά Ράλλη, χρηματοδοτεί την ίδρυση σχολείου θηλέων. Η ιστορική Ράλλειος Σχολή Θηλέων είναι γεγονός.

Πρώτο και πρότυπο Παρθεναγωγείο

Στο κάλεσμα του δήμου Πειραιώς, συγκεκριμένα του δημάρχου Λουκά Ράλλη, ανταποκρίνεται ο αδελφός του Ιάκωβος, καταβάλλοντας το απαιτηθέν ποσό των 20000 δραχμών. Το Παρθεναγωγείο ιδρύεται για να καλύψει τις ανάγκες των κοριτσιών που επιθυμούν ανώτερη εκπαίδευση απ’ αυτήν του δημοτικού σχολείου. Ο Ιάκωβος Ράλλης δέχεται να καταβάλει το αναγκαίο ποσό για το χτίσιμο του Σχολείου, βάζοντας παράλληλα τους παρακάτω όρους:

1. Να παραχωρήσει ο Δήμος το κατάλληλο οικόπεδο.
2. Τα έξοδα για την συντήρηση του σχολείου αναλαμβάνει ο δήμος.
3. Το κτίριο που θα ανεγερθεί να χρησιμεύσει «δια παντός ως Παρθενικόν Σχολείον του Δήμου μας», καθώς και ο περίβολος αυτού «δεν δύναται να διατεθεί εις άλλην χρήσιν ειμή προς άνεσιν και διακόσμησιν του Παρθεναγωγείου».
4. Στο προαύλιο του Σχολείου να υπάρχει η προτομή του Αδαμάντιου Κοραή.
5. Να αναρτηθεί πάνω από την εξώπορτα του σχολείου μαρμάρινη πλάκα με την εξής επιγραφή:
   ΠΑΡΘΕΝΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ, ΙΔΡΥΘΕΝ ΔΑΠΑΝΗ ΔΗΜΑΡΧΕΥΟΝΤΟΣ ΛΟΥΚΑ ΡΑΛΛΗ 1855
6. Το όνομα του ιδρυτή να μπει στην πλάκα όποτε αυτός θα θεωρούσε εύλογο. Το Δημοτικό Συμβούλιο με την υπ’ αριθμό 645 απόφαση δέχεται την προσφορά και επιλέγει ως χώρο για την ανέγερση του νέου Σχολείου το οικόπεδο στην Πλατεία Κοραή, απέναντι από το Δημοτικό Θέατρο.
7. Ο δωρητής επιφυλάσσει εις εαυτόν το δικαίωμα να διορίζει επιτρόπους, τους οποίους μπορεί να ανακαλεί και να αντικαθιστά κατά την επιθυμία του. Ορίζει δε ως πρώτους επιτρόπους τη γυναίκα του, το γιο του, το Δήμαρχο και αδελφό του Λουκά Ράλλη.
8. Η παραβίαση των όρων αυτών θα έχει ως αποτέλεσμα την επιστροφή του οικοδομήματος στο ίδιο ή στον γιο του ή στους κληρονόμους του. Ο Δήμος αποδέχεται τους όρους και σαν δείγμα ευγνωμοσύνης προς τον δωρητή, κάθε έτος, την ημέρα της εορτής του, τελεί αρχιερατική λειτουργία στον καθεδρικό ιερό ναό της Αγίας Τριάδας.

Το Ράλλειο Παρθεναγωγείο ως Παιδαγωγική Ακαδημία

Το Σχολείο ξεκινά τη λειτουργία του με δύο τμήματα θηλέων. Οι μαθήτριες με την εγγραφή τους, καταβάλλουν ένα χρηματικό ποσό, ως συμβολή στην αντιμετώπιση των εξόδων που το ύψος τους καθορίζεται κάθε φορά από το Δήμο.
Οι υποψήφιες για το Παρθεναγωγείο πρέπει να είναι 11 ετών, συμμετέχουν σε εισαγωγικές εξετάσεις, ενώ για την είσοδό τους απαιτείται να γνωρίζουν ανάγνωση και γραφή, να κατέχουν δηλαδή απολυτήριο του τετραταξίου Δημοτικού Σχολείου.
Τη διοίκηση του Παρθεναγωγείου, την πρόσληψη προσωπικού, τη μισθοδοσία διδασκάλων, τα έξοδα συντήρησης και ό,τι άλλο, αναλαμβάνει εξ ολοκλήρου ο Δήμος σύμφωνα με τους όρους της δωρεάς.
Εν κατακλείδι το Παρθεναγωγείο στοχεύει να μορφώνει τα κορίτσια, όχι μόνο για να συνεχίζουν τις σπουδές τους αλλά για να λάβουν ανώτερη μόρφωση. Η ανάγκη της ελληνικής πολιτείας για δασκάλες είναι μεγάλη και γι’ αυτό το λόγο υπογράφεται το διάταγμα της 11ης Ιανουαρίου του 1888, με το οποίο επιτρέπεται στα ιδιωτικά Παρθεναγωγεία να εκπαιδεύουν σπουδάστριες γι’ αυτό το σκοπό. Οι απόφοιτες των σχολείων αυτών συμμετέχουν σε ειδικές εξετάσεις αποκτώντας το δίπλωμα της δασκάλας.

Ίδρυση των προτύπων σχολείων

Το Σχολείο για την εκπλήρωση του σκοπού της εκπαίδευσης των νέων διδασκαλισσών, συμπληρώνεται με δυο Πρότυπα Δημοτικά Σχολεία, ένα Πειραματικό Δημοτικό και ένα Αστικό. Στη συνέχεια το Παρθεναγωγείο εξελίσσεται με το διάταγμα της 7ης Οκτωβρίου του 1892 σε τριτάξιο Διδασκαλείο και ονομάζεται πλέον Δημοσυντήρητο Διδασκαλείον Πειραιώς και τέλος σε πεντατάξιο Διδασκαλείο. Παράλληλα στις 7 Ιανουαρίου 1878 πραγματοποιούνται τα εγκαίνια του δεύτερου Παρθεναγωγείου του Πειραιά, ομοίως και αυτό με δωρεά του Ιακώβου Ράλλη.
Στο Διδασκαλείο διδάσκονται Θρησκευτικά, Παιδαγωγικά, Ελληνικά, Ιστορία, Υγιεινή, Οικιακή Οικονομία, Αριθμητική, Γεωμετρία, Γεωγραφία, Φυσική Ιστορία, Ωδική Κλειδοκύμβαλων, Ιχνογραφία, Καλλιγραφία, Γυμναστική, Χειροτεχνία και Γαλλικά.
Η πολιτεία προσπαθώντας να καλύψει τις ανάγκες της για εκπαιδευτικό προσωπικό δημιουργεί πεντατάξια διδασκαλεία αλλά και μονοτάξια. Με αυτό τον τρόπο οι εκπαιδευτικοί της στοιχειώδους εκπαίδευσης είναι δύο ταχυτήτων. Το κράτος αντιμετωπίζει το πρόβλημα με το Νόμο 5800 του 1933 αντικαθιστώντας όλα τα διδασκαλεία με τις Παιδαγωγικές Ακαδημίες. Ο νόμος αυτός συμπεριλαμβάνει και το διδασκαλείο του Πειραιά, το οποίο μετονομάζεται σε Δημοσυντήρητη Παιδαγωγική Ακαδημία Πειραιώς.

Τα δημόσια εκπαιδευτήρια της Ραλλείου Σχολής

Με τον αναγκαστικό νόμο 1862 του 1939 τα πρότυπα Δημοτικά, το Γυμνάσιο και η Παιδαγωγική Ακαδημία, θεωρούνται δημόσια και μετονομάζονται, το μεν Γυμνάσιο σε Ράλλειο Γυμνάσιο Θηλέων, η δε Ακαδημία, με τα πρότυπά της σχολεία, σε Ράλλειο Παιδαγωγική Ακαδημία.
Ο νόμος 4379 του 1964 οι Ακαδημίες γίνονται πλέον τριετούς φοίτησης. Η Χούντα των Συνταγματαρχών με τον αναγκαστικό νόμο 129 του 1967 μειώνει τα έτη φοιτήσεως σε δύο. Συγχρόνως καταργεί απαραίτητα μαθήματα για την κατάρτιση των διδασκάλων, όπως κοινωνιολογία, ψυχολογία ή μάθηση ατομικών διαφορών.
Στη συνέχεια με το Ν.Δ. 842 του 1971 καταργούνται, για λόγους δήθεν αποκέντρωσης και μείωσης του αριθμού των Παιδαγωγικών Ακαδημιών, η Μαράσλειος, η Ράλλειος και οι Ακαδημίες της Θεσσαλονίκης και της Ρόδου. Με την κατάργηση της Ακαδημίας η χούντα καταφέρνει αυτό που δεν μπόρεσαν να πετύχουν κάποιοι δήμαρχοι του Πειραιά, με πρώτο το Θόδωρο Ρετσίνα, ο οποίος διακατέχεται από το διακαή πόθο να μεταστεγαστεί το Παρθεναγωγείο και να χρησιμοποιηθεί το κτήριό του ως Δημαρχείο. Σε μυστική σύσκεψη στην οποία συμμετέχουν οι αντιπρόεδρος της κυβέρνησης της δικτατορίας Στυλιανός Παττακός, ο δήμαρχος Πειραιά Αριστείδης Σκυλίτσης , ο Γεν. Επιθεωρητής, ο Πρόεδρος του Συλλόγου Γονέων, καταργείται ο πρόεδρος της Σχολικής Εφορίας Κλεόβουλος Βεντούρης, επειδή φέρνει αντιρρήσεις. Στη θέση του διορίζεται υπάλληλος του δήμου και εν μια νυχτί αποφασίζουν τη μεταστέγαση της Παιδαγωγικής Ακαδημίας από την πλατεία Κοραή, προκειμένου το οικόπεδο να το οικειοποιηθεί και να το αξιοποιήσει προς όφελός του ο Δήμος. Έτσι μεταστεγάζονται στη σημερινή θέση, στο πρώην εργοστάσιο σαπωνοποιίας Ρετσίνα, επί της οδού Αλεξάνδρου, τα Πρότυπα Δημοτικά Σχολεία.
Με το μεταπολιτευτικό νόμο 156 του 1975 επανιδρύεται και πάλι η Ράλλειος Παιδαγωγική Ακαδημία, μαζί με τις άλλες τρεις, επανέρχεται πίσω το αρχείο της, που είχε μεταφερθεί στη Λαμία και λειτουργεί μαζί με τα πρότυπα μέχρι το 1982. Τότε με το νόμο 1268 αποφασίζεται η κατάργηση των Παιδαγωγικών Ακαδημιών και η ίδρυση των Παιδαγωγικών Τμημάτων στα Πανεπιστήμια. Για ένα διάστημα λειτουργεί με φοιτητές πτυχιούχους άλλων σχολών, οι οποίοι μετά από κατατακτήριες εξετάσεις ή σχετική εκπαίδευση προσλαμβάνονται στο ΥΠΕΠΘ και μέχρι το 1991 υφίσταται χωρίς φοιτητές.

Η Ακαδημία σήμερα

Στις 24 Ιουνίου1991 υπογράφεται η τελευταία πράξη παράδοσης της πάσης φύσεως περιουσίας της Ραλλείου Παιδαγωγικής Ακαδημίας και η μεταβίβασή της στον Οργανισμό Σχολικών Κτιρίων. Το αρχείο της τελικά καταλήγει στο Μαράσλειο Διδασκαλείο.Στον ίδιο πειραϊκό χώρο εξακολουθούν να λειτουργούν τα Πειραματικά Σχολεία της πρώην Παιδαγωγικής Ακαδημίας Πειραιά, τα οποία με το υπ’ αριθμό 96/τ. Β΄/14-2-1995 Φ.Ε.Κ. εντάσσονται στο Παιδαγωγικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών.Με το νόμο 3966 του 2011 ορίζεται το νέο πλαίσιο λειτουργίας των Πρότυπων Πειραματικών Σχολείων, ενώ με το ΦΕΚ 1274/2012 τ. Β΄ λειτουργούν στα Ράλλεια Π.Π.Σ. ένα Δωδεκαθέσιο Σχολείο, ένα Τριθέσιο και ένα Μονοθέσιο.

Πηγές:

1. http://gym-ralleion.att.sch.gr/
2. Ιστορικό του π. διευθυντή των Σχολείων κ. Μιχάλη Περβολάκη
3. https://1dim-peir-peiraia.att.sch.gr/
4. Εφημερίδα https://marketnews.gr/
5. https://pergamos.lib.uoa.gr/
6. Εφημερίδα Η Αυγή https://www.avgi.gr/
7. Ιστοσελίδα του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων των Σχολείων της Ραλλείου Ακαδημίας https://www.sgkdralleios.gr/
8. http://www.eriande.elemedu.upatras.gr/
9. https://www.searchculture.gr/

Ειδήσεις σήμερα

Μπείτε στην ομάδα μας στο Viber και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Ακολουθήστε μας στο Google News. Σχολιάστε στην σελίδα μας στο Facebook.

Ο Πολίτης είσαι εσύ. Γίνε συνδρομητής της εβδομαδιαίας έντυπης έκδοσης.