«Λάκκα» ή «Γούβα» του Βάβουλα, συνοικία των καημών

Μες στου Βάβουλα τη γούβα
έχω ψήσει μια μικρούλα
κι ανταμώνουμε τα βράδια
στις δροσιές και τα σκοτάδια

Δεν έχει άλλος στον Περαία
τέτοια γκόμενα ωραία
κάνει μπαμ όπου κι αν βγαίνει
σ’ ολονών τα μάτια μπαίνει

Ανάμεσα στη λεωφόρο Ομηρίδη Σκυλίτση στα βόρεια, παράλληλα στις γραμμές του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου, μέχρι την οδό Ελ. Βενιζέλου στα νότια και από την λεωφόρο 34ου Συντάγματος μέχρι την οδό Παύλου Κουντουριώτη, η «Γούβα του Βάβουλα» είναι μια άγνωστη, εκτός Πειραιά, συνοικία κοντά στο κέντρο της πόλης. Βρίσκεται απέναντι από το καπνεργοστάσιο «ΚΕΡΑΝΗΣ» με το όνομά της να είναι ένα μείγμα από πολλές συγκυρίες και γεγονότα, σύμφωνα με το αφιέρωμα της ιστοσελίδας https://www.pireaspiraeus.com, που αποτελεί και την πηγή μας. Το τμήμα αυτό έχει το χαμηλότερο υψόμετρο, μηδενικό έως και αρνητικό, βρισκόμενο δηλαδή σε χαμηλότερο ύψος από την επιφάνεια της θάλασσας. Παρουσιάζει την εικόνα μιας τεράστιας «γούβας» ή «λάκκου». Το δεύτερο συνθετικό της ονομασίας, του «Βάβουλα», προέρχεται από την ιστορία της περιοχής. Ο επιχειρηματίας Δημήτρης Βαβούλας, με τον τόνο να ανεβαίνει από παραφθορά του ονόματος, γιος του Χιώτη ναυμάχου της επανάστασης του 1821 Ιωάννη Βαβούλα, είχε χτίσει το αρχοντικό του στην κορυφή του λόφου που υψώνεται στα βορειοδυτικά. Το αρχοντικό δέσποζε στο τοπίο εκείνη την εποχή και ξεχώριζε. Το οικόπεδο κάλυπτε μια τεράστια έκταση μεταξύ και των οποίων το ύψωμα. Συγκεκριμένα το αρχικό κτήμα του Βαβούλα εκτεινόταν από την πλατεία Ιπποδαμείας μέχρι και το Νέο Φάληρο. Από τότε που χτίστηκε το αρχοντικό, διάφορες μονοκατοικίες και ορισμένα διώροφα σπίτια, χτίστηκαν τριγύρω με την περιοχή να παίρνει ένα λαϊκό χαρακτήρα, με πολλά ουζομαγειρεία, μικρές βιοτεχνίες, εργοστάσια, αλλά και αποθήκες. Τα παιδιά της περιοχής έπαιζαν ποδόσφαιρο στην λεγόμενη και «αλάνα του Βάβουλα», ένα τμήμα του οικοπέδου που παρέμενε χέρσο. Οι απόγονοι του Δημ. Βαβούλα πουλούσαν τμηματικά το τεράστιο οικόπεδο, έως και την δεκαετία του ’80, οπότε η έπαυλη Βαβούλα κατεδαφίζεται και για να ανακαλυφθεί σπουδαίος αρχαιολογικός χώρος. Η συνοικία, παραμένει λαϊκή μέχρι σήμερα, αλλά εκτός από τους Πειραιώτες που την γνωρίζουν, είναι γνωστή στους λάτρεις του ρεμπέτικου τραγουδιού, από ένα από τα διαμαντάκια του είδους με τίτλο «Μες του Βάβουλα τη Γούβα» . Το έργο συνέθεσε και τραγούδησε ο Στέλιος Κερομύτης, κατ’ άλλους σε στίχους δικούς του και κατ’ άλλους αγνώστου. Ο Κερομύτης, γέννημα –θρέμμα της περιοχής λογίζεται από κάποιους ως το αντίπαλο δέος του Μάρκου Βαμβακάρη.

Με μηδενικό υψόμετρο

Το τμήμα της οδού Πύλης μεταξύ των οδών Αλκιβιάδου και Πραξιτέλους παρουσιάζει το χαμηλότερο υψόμετρο της πόλης, ενώ πολλοί θεωρούν ότι φθάνει στο μηδέν ή και αρνητικό, παρουσιάζοντας έτσι την εικόνα μιας τεράστιας γούβας, λάκκου ανάμεσα σε δύο εγγύτατα βραχώδη υψώματα ένα βορειοδυτικά και ένα ανατολικά, ακριβώς στα όρια της συνοικίας. Ενορία της «Γούβας του Βάβουλα» είναι ο ιερός ναός της Ευαγγελίστριας και σ’ αυτή την περιοχή παρέμενε για πολλές δεκαετίες εγκατεστημένος ο 1ος Πυροσβεστικός Σταθμός της πόλης, ο αρχικός Σταθμός Πρώτων Βοηθειών, πριν ο τελευταίος μεταφερθεί στην περιοχή της Τερψιθέας. Δίπλα από την κατοικία «Βάβουλα», υπήρχε μεγάλη στέρνα που τα καλοκαίρια μετατρεπόταν σε πισίνα για τα παιδιά της περιοχής, όπως και ένα κανόνι του 21, από το οποίο ρίπτονταν χαιρετιστήριες βολές κάθε φορά που περνούσαν τότε από την περιοχή οι Βασιλείς. Δυστυχώς η έπαυλη κατεδαφίστηκε στη δεκαετία του 80 και όλο το οικόπεδο εντός του οποίου αποκαλύφθηκε σπουδαίος αρχαιολογικός χώρος περιήλθε στην αρχαιολογική υπηρεσία για να το μετατρέψει σε αρχαιολογικό πάρκο. Στην περιοχή βρίσκονται ευρήματα της κεντρικής πύλης του λεγόμενου «Πειραϊκού Περιβόλου», όπου καλωσόριζε τους επισκέπτες στην είσοδο του αρχαίου Πειραιά. Άλλα χαρακτηριστικά σημεία της γειτονιάς είναι τα «σκαλάκια» της οδού Διστόμου με αρκετά χαρακτηριστικά κτίσματα, το Δημοτικό Σχολείο του Κλειδά, επί της οδού Διστόμου και Ευριπίδου 5, κατασκευή δεκαετίας του 1870 όπου στεγάστηκαν τα πρώτα ιδιωτικά πλυντήρια τα οποία καθάριζαν τον ιματισμό των πλοίων που κατέφθαναν στον Πειραιά, ιδιοκτησίας του Στυλιανού Κηρομύτη, του οποίου σώζεται και η κατοικία του. Τα δύο αυτά κτίσματα αποτελούν λαμπρά δείγματα αρχιτεκτονικής της νεοκλασικής περιόδου του Πειραιά. Πολύ αργότερα έγινε σχολείο και πήρε το όνομα «κλειδά» από τον πρώτο διευθυντή του. Το Γυμνάσιο της συνοικίας, επί της οδού Ελευθερίου Βενιζέλου 39, κατασκευής 1899 σε σχέδια του Δημοτικού αρχιτέκτονα Εμμ. Παπακωνσταντίνου, λειτούργησε αρχικά ως Δημοτικό Σχολείο Θηλέων, μετέπειτα ως Εμπορική Σχολή, Οικονομικό Γυμνάσιο και σήμερα στεγάζει το 10ο Γυμνάσιο Πειραιά. Τέλος στην περιοχή κατοίκησε ο γνωστός συγγραφέας, σκηνοθέτης και στιχουργός Μίμης Τραϊφόρος. Στην κατοικία του, επί της οδού Πύλης και Πραξιτέλους, η οποία σήμερα φέρει τιμητικά το όνομά του, στεγάζεται το Ιστορικό Αρχείο του Δήμου Πειραιά.

Ειδήσεις σήμερα

Μπείτε στην ομάδα μας στο Viber και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Ακολουθήστε μας στο Google News. Σχολιάστε στην σελίδα μας στο Facebook.

Ο Πολίτης είσαι εσύ. Γίνε συνδρομητής της εβδομαδιαίας έντυπης έκδοσης.