Αυτές τις ημέρες ο επικεφαλής των διαστημικών αποστολών της NASA βρίσκεται στην Ελλάδα. Ο παγκοσμίου φήμης αστροφυσικός και καθηγητής του πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς των ΗΠΑ Σταμάτης Κριμιζής κατάγεται από εδώ και, όπως λέει, αντέχει ακόμη να μοιράζει τη ζωή του σε ταξίδια ανάμεσα σε Ελλάδα, Αμερική, ή όπου αλλού χρειαστεί.
Μιλώντας στην “Α” μας εξηγεί πώς και πότε θα πάμε στον Άρη, για τη σημασία των επενδύσεων στο διάστημα, αλλά και για το πρόβλημα οργάνωσης που αντιμετωπίζει η χώρα μας στον τομέα αυτόν. Η συνέντευξη αυτή δεν μπορούσε παρά να ξεκινήσει, βέβαια, από τις πρόσφατες ανακαλύψεις της NASA.
* Τι μπορούμε να περιμένουμε από την ανακάλυψη νέων πλανητών που ανακοίνωσε η NASA;
Οι πλανήτες που ανακαλύφθηκαν δεν είναι σαν τη Γη. Ο χρόνος περιστροφής τους γύρω από τον “Ήλιο” είναι από μιάμιση μέχρι 20 μέρες και λόγω της βαρυτικής έλξης η μια “όψη” τους μόνο φωτίζεται από τον “Ήλιο” τους. Φανταστείτε τι επιπτώσεις θα υπήρχαν για τη Γη σε κάτι ανάλογο. Νομίζω ότι είμαστε πολύ μακριά από τη στιγμή που νέες σχετικές γνώσεις για το διάστημα θα έχουν επιπτώσεις στη ζωή μας.
Στο φιλοσοφικό επίπεδο βέβαια οι ανακαλύψεις έχουν σημασία, αφού μας κάνουν να αναρωτιόμαστε αν υπάρχει ζωή αλλού. Και μπορεί σε δύο ή τρεις δεκαετίες να έχουμε κάποιες ενδείξεις για το αν υπάρχει κάπου μια ατμόσφαιρα με οξυγόνο, υδρατμούς, διοξείδιο του άνθρακα ή μεθάνιο, που δείχνει ότι υπάρχει κάπου βιολογική δραστηριότητα.
“Δεν θα μάθουμε ποτέ αν υπάρχει αλλού ζωή”
* Πιστεύετε, δηλαδή, ότι στο χρονικό αυτό διάστημα θα μπορούμε να πούμε αν υπάρχει ζωή κάπου αλλού;
Ξέρετε, ένας υπολογισμός από έναν διδάκτορα του Berkley δείχνει ότι υπάρχουν περίπου 43 δισεκατομμύρια πλανήτες στον γαλαξία στο μέγεθος της Γης και σε απόσταση από τον Ήλιο που επιτρέπουν στο νερό να είναι ρευστό. Πλανήτες σαν τη Γη είναι παντού, δηλαδή στον γαλαξία μας. Και υπάρχουν 100 δισ. γαλαξίες. Οι πιθανότητες για βιολογική δραστηριότητα και νοήμονα όντα είναι τεράστιες. Δεν θα το μάθουμε όμως ποτέ. Διότι να μην ξεχνάμε πως η Γη υπάρχει 4,5 δισ. χρόνια και μόνο τα τελευταία 100 χρόνια εκπέμπουμε ηλεκτρομαγνητικά κύματα στο διάστημα. Τώρα έχουν φτάσει σε απόσταση μόνο 100 ετών φωτός μακριά, για να πει η Γη ότι “είμαστε εδώ”. Πόσο πιθανό είναι να έχει γίνει κάτι τέτοιο από άλλον πολιτισμό σε βιώσιμη απόσταση στο διάστημα για να το ακούσουμε εμείς εγκαίρως, όταν θέλει εκατομμύρια χρόνια να υπάρξει πολιτισμός που μάλιστα επικοινωνεί;
* Πόσο κοντά είμαστε στο να κάνουμε το ταξίδι στον Άρη με ανθρώπινο πλήρωμα; Έχετε υποστηρίξει στο παρελθόν ότι σε 30 χρόνια θα μπορέσουμε να πατήσουμε στον “κόκκινο πλανήτη”.
Το ταξίδι αυτό με τα σημερινά δεδομένα θέλει περίπου οκτώ μήνες. Για να γίνει πιο γρήγορο χρειάζεται ως ώθηση ένας πυρηνικός αντιδραστήρας. Πολιτικά όμως σήμερα αυτό είναι σχεδόν αδύνατο. Ξέρετε, όταν εκτοξεύαμε το Voyager πριν από 40 χρόνια, υπήρχαν ομάδες πίεσης που πίστευαν ότι, αν γίνει κάποιο ατύχημα, θα μολυνθεί η Φλόριντα με ραδιενεργά από τα οποία γίνονται ατομικές βόμβες. Ένα διαστημόπλοιο για να πάει μακριά, όμως, χρειάζεται μια “μπαταρία” της οποίας η ενέργεια προέρχεται από την εναλλαγή θερμότητας σε ηλεκτρικό ρεύμα. Τα μόνα στοιχεία που μπορούν να το επιτύχουν αυτό είναι ραδιενεργά.
Στην περίπτωση που χρειαστεί να χρησιμοποιηθεί ένας πυρηνικός αντιδραστήρας για να γίνει πιο γρήγορο το ταξίδι, καμία κυβέρνηση δεν θα έχει τη στήριξη να το εγκρίνει. Ως εκ τούτου, θα παραμείνει οκτώ μήνες, και μετ' επιστροφής χρειαζόμαστε 1.000 μέρες. Οι αστροναύτες θα πρέπει να προσεδαφιστούν, να κάνουν παρατηρήσεις, να παράγουν καύσιμα από το έδαφος του Άρη για να χρησιμοποιηθούν με τη ρουκέτα της επιστροφής.
* Η προσεδάφιση είναι εφικτή; Η επιστήμη σήμερα είναι σε θέση να λύσει το πρόβλημα της ακτινοβολίας;
Δυστυχώς αυτό το θέμα δεν συζητείται πολύ, αν και είναι κομβικό. Και δεν συζητείται γιατί δεν υπάρχει λύση. Ξέρετε, ο Άρης έχει ένα υποτυπώδες μαγνητικό πεδίο. Στη Γη είναι ισχυρό και μας προστατεύει από κοσμικές ακτίνες και από τις θανατηφόρες εκλάμψεις του Ήλιου. Στην περίπτωση του Άρη, όμως, η κοσμική ακτινοβολία φτάνει ένα μέτρο μέσα στο έδαφος. Η οποιαδήποτε αποστολή, επομένως, στον Άρη πρέπει να ζήσει στο υπέδαφος. Αν δεν λυθούν αυτά τα προβλήματα, οι κυβερνήσεις θα σκεφτούν πολύ για να στείλουν μια ανθρώπινη αποστολή στον Άρη. Γι' αυτό εκτιμώ ότι θα περάσουν 30 χρόνια για να πάμε. Φυσικά αυτό δεν μπορεί να γίνει ούτε από τη NASA ούτε από καμία άλλη διαστημική υπηρεσία στον κόσμο. Θα γίνει μια αποστολή της Γης στον Άρη, όπου θα συμμετέχουν όλες οι χώρες. Αυτά είναι δύσκολα πολιτικά και τεχνολογικά.
* Θίγετε το θέμα της πολιτικής του διαστήματος, και δεν μπορώ να μην σας ρωτήσω για τα πολύ υψηλά ποσά που δαπανά μια χώρα όπως η Ελλάδα μέσα στην κρίση για το διάστημα. Τι μας προσφέρει σήμερα η επένδυση στο διάστημα;
Η Ελλάδα δεν ήταν πάντα σε αυτή τη δύσκολη οικονομική θέση και παρά ταύτα το πρόβλημα δεν ήταν τότε η συμμετοχή της στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος, αλλά το ότι δεν ήμαστε οργανωμένοι για να χρησιμοποιήσουμε τα ευεργετήματα από το διάστημα όπως οι άλλες χώρες. Η τεχνολογία του διαστήματος υπάρχει 20 χρόνια, αλλά η χώρα δεν έχει την οργάνωση και τη θέληση να την αξιοποιήσει. Η Ελλάδα πληρώνει λεφτά για δεδομένα που αγοράζει για την άμυνα, τη μετεωρολογία, τις καλλιέργειες. Και είναι όλα αποκομμένα, δεν διαχέονται στη γενική οικονομία, δεν αξιοποιούνται.
Ναι, είναι επένδυση το διάστημα, αλλά πρέπει να έχεις τον μηχανισμό να αξιοποιήσεις τα οφέλη. Οι μελέτες δείχνουν ότι για κάθε ένα ευρώ που ξοδεύεται στο διάστημα η επιστροφή σε οικονομική δραστηριότητα είναι γύρω στα 8 ευρώ. Είναι ένας μεγάλος πολλαπλασιαστής της οικονομικής δραστηριότητας, είναι ένας μοχλός για την παραγωγική ανασυγκρότηση.
“Έχουμε φοβερή πρόοδο στην πληροφορική και τα λογισμικά”
* Οι προθέσεις της κυβέρνησης για τη δημιουργία Ελληνικής Διαστημικής Υπηρεσίας θεωρείτε ότι είναι ένα βήμα στην κατεύθυνση αυτή;
Δυστυχώς είδα ότι αυτό γελοιοποιήθηκε στον Τύπο και τα μέσα ενημέρωσης. Η ιδέα, ξέρετε, δεν είναι καινούργια. Είχα λάβει μέρος σε μια επιτροπή που ασχολήθηκε με το θέμα τη δεκαετία του 1980. Πριν ακόμη η Ελλάδα γίνει μέλος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος. Έχω λάβει 4 ή 5 φορές μέρος σε επιτροπές για την ίδρυση μιας τέτοιας υπηρεσίας.
Χαίρομαι που μια κυβέρνηση θέλει σήμερα να το κάνει. Η Ελλάδα σήμερα έχει φοβερή πρόοδο στην πληροφορική και τα λογισμικά. Με ελάχιστη επένδυση και οργάνωση θα μπορούσε να αυξήσει την παραγωγικότητά της σε πολύ μεγάλο βαθμό. Θα μπορούσαμε να κάνουμε ένα άλμα προς τα μπρος. Δυστυχώς η διοίκηση είναι η αχίλλειος πτέρνα της χώρας.
πηγη: Αυγή
facebook
youtube
instagram
X
