Ένα ταπεινό πήλινο τούβλο θυμίζει ότι έζησαν άνθρωποι εκεί

Με πέτρες ριγμένες στην όχθη ενός ποταμού, όπως το   παρομοιάζει ο συγγραφέας Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος   στο διήγημά του «Με υδροπλάνο από τον Πειραιά στη Μυτιλήνη», έχουμε όλοι στα μάτια μας το νησιώτικο σύμπλεγμα των Οινουσσών .                                 

Ο Ιερώνυμος Ιουστινιάνι (1544-1600) στην ιστορία της Χίου αναφέρει ότι στις Οινούσσες υπήρχαν μόνο άγρια  ιππάρια και άφθονα δένδρα.

Για την Παναγιά μίλησε η διευθύντρια του Ναυτικού Μουσείου Οινουσσών, συνταξιούχος  καθηγήτρια Μαρία Κουνή Αχλιόπτα, στην εκδήλωση που διοργάνωσε ο Φιλοτεχνικός Όμιλος Χίου.                                                

Οι παλιοί κάτοικοι μιλούν για σημαντικό πληθυσμό και βιοτεχνική παραγωγή που υπήρχε έως το 1950.

Το τούβλο

«Ανεβαίνοντας προς το φυλάκιο στην άκρη του δρόμου ένα ταπεινό πήλινο τούβλο θυμίζει ότι έζησαν εκεί άνθρωποι, το πιάνεις και βλέπεις τη σφραγίδα Κωστής Μαγγανάς», τόνισε στο ακροατήριο.

Σε όλη τη διάρκεια του 19^ου αιώνα οι Αιγνουσιώτες συνήθιζαν να φέρνουν στην Παναγιά για βόσκηση τα κοπάδια τους κάποιους μήνες το χρόνο.

Σπουδαίοι κτηνοτρόφοι ήταν ο Κώστας Καραμιχάλης, ο Δημήτρης Καραμιχάλης, ο Νικολής Ζερβός, ο Στέφανος Χρήστου, ο Γιώργης Καραμπλάκας, ο Κώστας Ανδριώτης κ.α.

Ο Αντώνης Κατσιάνος, κεραμοποιός από το Λιθρί της Μικράς Ασίας, είχε έλθει στην Παναγιά το 1909 και είδε ότι το νησί διέθετε κατάλληλο χώμα για πλάσιμο πλίνθων και κεραμιδιών. Το 1914 δημιούργησε κεραμείο στη Μυρσινιά και το 1922 άλλο στην Αλυκή. Το ίδιο είχαν κάνει και οι αδελφοί Μαγγανά στο Μπουγάζι.

Πολλές ήταν οι οικογένειες που κατοικούσαν μόνιμα εκεί. Μαργαρίτη, Ανδριώτη, Πανταζή, Μαγγανά, Καραγκιόζη, Μαργαρίτη, Καλούδη, Σταυράκη, Καραμιχάλη, Γκοτζαγιάννη και Πασαλή. Στη  Βάτο ζούσαν οι οικογένειεες  Καραμπλάκα – Κεσής  και Αγιάσογλου.  Μόνιμοι κάτοικοι ήταν οι οικογένειες των φαροφυλάκων Μέλη, Αγάλου και Ανδριώτη.

1922

Σταθμός στην πληθυσμιακή εξέλιξη ήταν το έτος 1922, όταν η Παναγιά μοιράστηκε σε κλήρους στους Μικρασιάτες πρόσφυγες.

Σημαντικό ρόλο έπαιξε το νησί στη διάρκεια της Κατοχής. Στο μεταξύ είχε εγκατασταθεί και στρατιωτικό φυλάκιο, υποτυπώδες στα πρώτα χρόνια. Χτίστηκε μόνιμο οίκημα το 1983.

Σημαντικό κτίσμα του νησιού είναι ο Φάρος, που χτίστηκε το 1863 και λειτουργούσε μέχρι το 1995.

Η εκκλησία

Σπουδαία μέρα για το νησί ήταν ο εορτασμός της Ζωοδόχου Πηγής, στο εκκλησάκι που κτίστηκε το 1865.                         

 Ήταν παραμονές Χριστουγέννων του 1988, όταν αναζωογονήθηκε το ενδιαφέρον. Ο Μητροπολίτης Μάρκος τέλεσε Θεία Λειτουργία το 2016 και κήρυξε το ναό προσκυνηματικό.

Γραφικές φυσιογνωμίες ο μπαρμπα-Μάρκος Κουφοπαντελής με λουκουμάδες, μπακλαβά και ραβανί, ο μπάρμπα-Γιώργης ο παστελάς  και ο μπαρμπα-Παναγιώτης ο Σφακιανός με τα καραμελωμένα μήλα.

Τώρα πια…

«Τίποτα πια δεν έχει μείνει πια. Μόνο το εκκλησάκι της  Ζωοδόχου  Πηγής επιβεβαιώνει τις αποτυπώσεις των περιηγητών του 15^ου και 16^ου αιώνα και τονίζει την ελληνικότητα του», επισημαίνει.                                                                                    Οι παραλίες έχουν γεμίσει από σκισμένες πλαστικές βάρκες, σωσίβια και πεταμένα ρούχα των προσφύγων.

Οι ιχθυοκαλλιέργειες από τα τέλη της δεκαετίας του 1980 έχουν αλλάξει το θαλασσινό τοπίο και την καθαρότητα των νερών. Κάποιοι όμως δουλεύουν και ζουν τις οικογένειές τους.

Το νησί του Πασά

Που οφείλεται το  όνομα νησί του Πασά; Ένα μεγάλο τμήμα του νησιού ανήκε στο δημογέροντα Δημήτρη Πατέρα. Τους δημογέροντες τους έλεγαν πασάδες, ως ένδειξη απόδοσης σεβασμού. Ο κόσμος συνήθιζε να λέει «το νησί του Πασά», λόγω της κτηματικής περιουσίας που είχε εκεί ο δημογέροντας. Αυτή την ονομασία χρησιμοποιούν τώρα οι Τούρκοι (Πασά Αντασί), που το έχουν στη γκρίζα διεκδικούμενη ζώνη.

Ειδήσεις σήμερα

Μπείτε στην ομάδα μας στο Viber και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Ακολουθήστε μας στο Google News. Σχολιάστε στην σελίδα μας στο Facebook.

Ο Πολίτης είσαι εσύ. Γίνε συνδρομητής της εβδομαδιαίας έντυπης έκδοσης.