Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση: Μία όχι και τόσο αθώα ασθένεια

Η Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση ίσως είναι η πιο συχνή αιτία επίσκεψης στον Γαστρεντερολόγο, καθώς ταλαιπωρεί μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων όλων των ηλικιών και ιδιαίτερα στη δυτικήκοινωνία λόγω του σύγχρονου τρόπου ζωής (διατροφή, στρες, καθιστική ζωή, παχυσαρκία, φάρμακα, αλκοόλ κτλ).

Τι είναι η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση;

Είναι η παλινδρόμηση (δηλαδή η κίνηση προς αντίθετη κατεύθυνση από το φυσιολογικό) του όξινου γαστρικού περιεχομένου από τον στόμαχο προς τον οισοφάγο με αποτέλεσμα τη διάβρωση του βλεννογόνου του οισοφάγου και την εκδήλωση συμπτωμάτων.

Ποια είναι τα πιο συχνά συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης;

• Οπισθοστερνικός καύσος (Κάψιμο στο στήθος , γνωστό ως ξινίλες ή καούρες)

• Όξινες ερυγές (ρεψίματα ,όξινη γεύση στο λαιμό και κάψιμο)

• Αναγωγές όξινου υλικού με μικρές ποσότητες άπεπτων τροφών

• Επιγαστρικό άλγος (πόνος στο στομάχι)

• Δυσφαγία (δυσκολία στην προώθηση του φαγητού), δυσκολία στην κατάποση

Λιγότερο συχνά και εκτός οισοφάγου:

• Θωρακικό άλγος (πόνος πίσω από το στέρνο)

• Κόμπος στο λαιμό

• Βράγχος φωνής (αλλαγή στη χροιά της φωνής)

• Χρόνιος βήχας, δύσπνοια

• Λαρυγγίτιδα , άσθμα

• Υποτροπιάζουσα πνευμονίτιδα

• Οδοντικές βλάβες ( απώλεια αδαμαντίνης λόγω οξέος) , βλάβες στα ούλα

Πώς γίνεται η διάγνωση και η διερεύνηση της παλινδρόμησης;

Η διάγνωση της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης βασίζεται αρχικά στο ιστορικό των συμπτωμάτων, με συχνότερο τον καύσο και τα συνοδά χαρακτηριστικά του (αντανάκλαση στον τράχηλο, εκδήλωση συνήθως μετά τα γεύματα ή κατά την κατάκλιση). Σε ασθενείς με μη τυπική συμπτωματολογία θα χρειαστεί εξαρχής διερεύνηση με γαστροσκόπηση .

Ποιοι ασθενείς θα χρειαστούν γαστροσκόπηση;

Ασθενείς με μεγάλη διάρκεια συμπτωμάτων (πάνω από 5 έτη), με συχνά και έντονα συμπτώματα που δεν ανταποκρίνονται στη θεραπεία, άτυπα συμπτώματα που δεν είναι σαφής η διάγνωση, σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας ( άνω των 50) , κυρίως άνδρες και με υψηλό βάρος σώματος. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στα λεγόμενα red flags, δηλαδή ανησυχητικά συμπτώματα που χρήζουν άμεσης διερεύνησης με γαστροσκόπηση για να αποκλεισθεί κακοήθεια ή άλλη σοβαρή νόσος. Σε αυτά τα συμπτώματα περιλαμβάνονται η δυσφαγία, οδυνοφαγία (πόνος κατά τη λήψη τροφής), απώλεια βάρους, ανορεξία, έμετοι, λεμφαδενοπάθεια, αιμορραγία (που εκδηλώνεται είτε ως σιδηροπενική αναιμία ή μαύρα κόπρανα).

Τι ευρήματα μπορεί να έχει μία γαστροσκόπηση σε ασθενή με ΓΟΠ;

Στη γαστροσκόπηση ελέγχεται ο βλεννογόνος του οισοφάγου για την πιθανή παρουσία επιπλοκών της παλινδρόμησης του οξέος, όπως είναι η οισοφαγίτιδα (φλεγμονή του οισοφάγου), ο οισοφάγος Barrett (προκαρκινωματώδης κατάσταση) ,η στένωση του αυλού κ.ά. Επίσης, ελέγχεται αν το κατώτερο τμήμα του οισοφάγου (ο κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας) δεν κλείνει καλά και αν υπάρχει διαφραγματοκήλη, γεγονός που επιτρέπει την παλινδρόμηση του όξινου περιεχομένου του στομάχου στον οισοφάγο και επιδεινώνει τα συμπτώματα.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης;

• Παχυσαρκία (κυρίως με κατανομή στην κοιλιακή χώρα)

• Εγκυμοσύνη (αυξημένη ενδοκοιλιακή πίεση, αυξημένη προγεστερόνη)

• Φάρμακα

• Διατροφή ( λιπαρές τροφές, σοκολάτα, καφές, αλκοόλ, χυμοί εσπεριδοειδών)

• Κάπνισμα

• Διαφραγματοκήλη

• Μειωμένη παραγωγή σιέλου

• Λοίμωξη από Ελικοβακτηρίδιο Πυλωρού (στο άντρο)

• Άλλες συστηματικές παθήσεις (π.χ. σκληρόδερμα κτλ)

Τι πρέπει να αποκλεισθεί σε ασθενή με συμπτώματα που παραπέμπουν σε ΓΟΠ;

Συχνά οι ασθενείς δεν εμφανίζουν τυπικά συμπτώματα γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης όπως είναι τα συμπτώματα από το αναπνευστικό ή ΩΡΛ με αποτέλεσμα δυσκολία, καθυστέρηση στη διάγνωση και καθυστέρηση στη λήψη της σωστής θεραπείας. Αντίθετα, ασθενείς με θωρακικό πόνο «βαφτίζονται» λανθασμένα ως γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση ενώ μπορεί να υποκρύπτεται καρδιολογική νόσος. Γι’ αυτό το λόγο, θα πρέπει να γίνεται πλήρης κλινική εξέταση και να λαμβάνεται λεπτομερές ιστορικό για να αποκλειστούν νοσήματα που μπορεί να κρύβονται πίσω από παρόμοια συμπτώματα όπως είναι : η στεφανιαία νόσος, λειτουργική δυσπεψία, νοσήματα χοληφόρων και λιθίαση, εκκόλπωμα Zenker, κινητικές διαταραχές οισοφάγου (αχαλασία), πεπτικό έλκος, λοιμώδης ή ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα κ.ά.

Ποια είναι η θεραπευτική αντιμετώπιση της ΓΟΠ;

Οι στόχοι της θεραπείας είναι η ανακούφιση των συμπτωμάτων, η πρόληψη των υποτροπών και η επούλωση των βλαβών. Υπάρχει ειδική φαρμακευτική αγωγή που δίδεται σε συγκεκριμένη δοσολογία και για συγκεκριμένη χρονική διάρκεια ανάλογα με τη βαρύτητα των συμπτωμάτων και των βλαβών στη γαστροσκόπηση. Παράλληλα δίδονται οδηγίες για αλλαγή του τρόπου ζωής των ασθενών με ΓΟΠ που παίζουν σημαντικό ρόλο στη βελτίωση της ποιότητας ζωής.

Ποιες είναι οι οδηγίες για αλλαγή τρόπου ζωής σε ασθενείς με ΓΟΠ;

• Αποφυγή κατάκλισης αμέσως μετά τη λήψη τροφής για τουλάχιστον 2-3 ώρες, και κυρίως αργά το βράδυ

• Ανύψωση της κεφαλής στο κρεβάτι ( είτε με τη χρήση μαξιλαριών, είτε με την ανύψωση της βάσης του κρεβατιού)

• Κατανάλωση μικρών και συχνών γευμάτων

• Αποφυγή κάποιων τροφών όπως: τηγανητά, λιπαρά γεύματα, χυμοί φρούτων (πορτοκάλι, κίτρο, λεμόνι), καρυκεύματα, σιροπιαστά γλυκά, σοκολάτα, μέντα, δυόσμος, σκόρδο, κρεμμύδι.

• Μείωση κατανάλωσης καφέ, τσαγιού, αεριούχων και αλκοολούχων ποτών

• Σύσταση για απώλεια βάρους σε ασθενείς με αυξημένο Δείκτη Μάζας Σώματος (ΒΜΙ) και ιδίως με κεντρική κατανομή

• Αποφυγή στενών ρούχων και σφιχτών ζωνών

• Διακοπή καπνίσματος

• Αποφυγή φαρμάκων που χαλαρώνουν τον κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα , ΜΣΑΦ και ασπιρίνης χωρίς ιατρική επίβλεψη

• Μάσηση μαστίχας για αύξηση παραγωγής σιέλου και ειδικά η μαστίχα Χίου έχει αποδεδειγμένη γαστροπροστατευτική και αντιπαλινδρομική δράση σε πολυάριθμες κλινικές μελέτες.

Πότε θα πρέπει να επισκεφθώ γαστρεντερολόγο;

Κάθε ασθενής οποιασδήποτε ηλικίας που εμφανίζει συμπτώματα γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης θα πρέπει να εξετάζεται από γαστρεντερολόγο για την χορήγηση κατάλληλης θεραπευτικής αγωγής. Παράλληλα, αξιολογείται ανάλογα με το ατομικό και οικογενειακό ιστορικό του ασθενούς, τη συμπτωματολογία, την ηλικία, τις εργαστηριακές εξετάσεις η ανάγκη για τη διενέργεια γαστροσκόπησης και της λήψης βιοψιών με στόχο την περαιτέρω διερεύνηση και αιτιολογική θεραπευτική προσέγγιση.

Πηγές:Global Prevalence and Risk Factors of Gastro-oesophageal Reflux Disease (GORD): Systematic Review with Meta-analysis. Nirwan J. et al. Scientific Reports (2020).

ΜΑΡΙΑ Γ. ΣΤΟΥΠΑΚΗ MD, MSc

ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΟΣ – ΗΠΑΤΟΛΟΓΟΣ – ΕΝΔΟΣΚΟΠΟΣ

Αλεξάνδρου Παχνού 11, Χίος, https://stoupakimaria.gr/

6983864230, 2271081757, E-mail: info@stoupakimaria.gr

Ειδήσεις σήμερα

Μπείτε στην ομάδα μας στο Viber και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Ακολουθήστε μας στο Google News. Σχολιάστε στην σελίδα μας στο Facebook.

Ο Πολίτης είσαι εσύ. Γίνε συνδρομητής της εβδομαδιαίας έντυπης έκδοσης.