«Πλωτίνος Ροδοκανάκης... Η παρτίδα σκάκι και η κοινωνική επανάσταση»

«Πλωτίνος Ροδοκανάκης... Η παρτίδα σκάκι και η κοινωνική επανάσταση», ήταν το θέμα της πρώτης από τη σειρά ομιλιών «Ψηφίδες Μνήμης» που πραγματοποιούν η Δημόσια Κεντρική Ιστορική Βιβλιοθήκη Κοραή και ο Σύλλογος «Φίλοι της Βιβλιοθήκης Κοραή» και πραγματικά ήταν πολύ ενδιαφέρουσα και με πολλαπλά μηνύματα που μπορεί ο καθένας να τα επεξεργαστεί και να τα αξιοποιήσει με το δικό του τρόπο.

Το μοναδικό λογοτεχνικό πεζογραφικό κείμενο του Ελληνομεξικανού συγγραφέα και ακτιβιστή Πλωτίνου Ροδοκανάκη «Η παρτίδα σκάκι», που σχολίασε ο Νίκος Μαυρέλος ( με καταγωγή από τη Λαγκάδα της Χίου ), Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας, στο τμήμα Ελληνικής Φιλολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, είναι ένα κείμενο το οποίο αποτελεί τη λογοτεχνική αποτύπωση της ριζοσπαστικής ιδεολογίας και του οραματισμού του Πλωτίνου Ροδοκανάκη ( που η μητέρα του ήταν Μεξικάνα και ο Πατέρας του Χιώτης καθώς φαίνεται ), ενός οραματισμού για έναν κόσμο χωρίς κοινωνικές, φυλετικές ή άλλες οποιεσδήποτε διακρίσεις μεταξύ των ανθρώπων.

Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 3 Ιανουαρίου 2024, στις 7 το βράδυ στο Κτίριο Β' της Δημόσιας Κεντρικής Ιστορικής Βιβλιοθήκης Χίου «Κοραής» ( στον 1ο όροφο, με είσοδο από την οδό Αμάντου ), η αίθουσα γέμισε και ακολούθησε ουσιαστική συζήτηση με το κοινό, μετά τη συναρπαστική ομιλία - σχολιασμό, του Νίκου Μαυρέλου, για το συγκλονιστικό κείμενο «Μια παρτίδα σκάκι - φιλοσοφικο-κοινωνική παραβολή» ( έτσι το ονόμασε... και πολύ σωστά... ο ίδιος ο συγγραφέας του ).

Το κείμενο αυτό, που ξεκινάει ως παραβολή της ζωής σε μια παρτίδα σκάκι και τους ανθρώπους πιόνια και καταλήγει ως διδαχή και πολιτικό μανιφέστο, εκτός από την επαναστατική μορφή του σε σχέση με την παραδοσιακή λογοτεχνία, αποκαλύπτει και εμφανώς προβάλλει τις πολιτικές ιδέες του Πλωτίνου Ροδοκανάκη για έναν Χριστιανικό Σοσιαλισμό, εκ' πρώτης όψεως, αλλά κατ' ουσίαν, κυρίως Σοσιαλιστικό ή και Αναρχικό... όπως έδειξε και εξήγησε ο Καθηγητής Νίκος Μαυρέλος, που παράλληλα μίλησε για την περιπετειώδη και αινιγματική ζωή και για το έργο, του πολύ ιδιαίτερου συγγραφέα και ακτιβιστή Πλωτίνου Ροδοκανάκη, που εκτός από τα λογοτεχνικά έργα του, έγραφε και σε Κομμουνιστικές και Επαναστατικές Εφημερίδες και σε Θρησκευτικά Έντυπα αλλά και Εφημερίδες της Καθεστηκυίας Τάξης υποστηρίζοντας τα δικαιώματα των αδυνάτων και καταπιεσμένων του Μεξικού και του κόσμου ( και το Μεξικό τότε είχε πολλούς... κι ακόμα έχει... όπως κι ο κόσμος όλος... ).

Αξίζει να αναφέρουμε εδώ μερικά λόγια του κειμένου που αναλύθηκε και συζητήθηκε.

«Μια μέρα συναντήθηκαν όλα τα πιόνια ενός σκακιού, οι στρατιώτες, οι πύργοι, οι αξιωματικοί και τα άλογα, και περηφανεύονταν όσο μπορούσαν στους φίλους τους.

Οι στρατιώτες καυχιόνταν για την ελαφρότητα στις κινήσεις τους... Τα άλογα αναφωνούσαν, νομίζουν πως αξίζουν πολλά αλλά εμείς πηδάμε από πάνω τους... Οι αξιωματικοί έλεγαν, ποτέ τα χτυπήματα όλων των άλλων δεν θα έχουν τόση εμβέλεια όσο τα δικά μας... Οι πύργοι έλεγαν βαρύγδουπα, είμαστε δυνατοί όταν ο βασιλιάς καλεί σε βοήθεια σώζεται από την παρουσία μας... Η βασίλισσα χαμογελούσε με περιφρόνηση ακούγοντας όλα τούτα, κι έλεγε, χωρίς εμένα τι θα γινόταν όλο τούτο το ανόητο πλήθος, επιτίθεμαι σαν αξιωματικός και δεν υπάρχει στρατιώτης να με φτάνει στην αξία... Ο βασιλιάς είπε ήρεμα, στα αλήθεια είναι ανόητοι όλοι τούτοι οι άνθρωποι που τόσο σκέφτονται και εκτίθενται μόνο και μόνο για να σώσουν εμένα, ο οποίος δεν κάνω τίποτα για αυτούς. Αλλά, εν τέλει, τούτη είναι η μοίρα μου, να με υπηρετούν και να υποτάσσονται στη θέλησή μου... Ως εδώ έφτασε ο βασιλικός λόγος, όταν το χέρι της Ελίζας άρπαξε τους στρατιώτες, τα άλογα, τους αξιωματικούς, τους πύργους και το βασιλικό ζεύγος, και τους έβαλε σ' ένα κουτί να τους φυλάξει, όπου έβγαλαν όλοι το σκασμό και ηρέμησαν...

...Ιδού ο κόσμος! Ιδού η ανθρωπότητα! Όλοι καυχιούνται, όλοι νομίζουν πως είναι παντοδύναμοι, πως καθορίζουν τη μοίρα, όλοι νομίζουν πως δουλεύουν για τον εαυτό τους...»

Στη συνέχεια το κείμενο λέει με λίγα λόγια, ότι δεν ωφελεί η έπαρση και ο ατομισμός, και ότι όλα στη ζωή και στο σύμπαν είναι ένα, και αλληλοσυμπληρώνονται και συνεργάζονται... και πρέπει να συνεργάζονται.

Και λέει συμπερασματικά «Έτσι είναι, αφού όλοι μας, φτωχά πιόνια του σκακιού, δουλεύουμε χωρίς να ξέρουμε γιατί, και αφηνόμαστε να μας καθοδηγεί μια δύναμη που την καταλαβαίνουμε, μα δεν την βλέπουμε. Τούτη η δύναμη είναι η Πρόνοια... ούτε ματαιοδοξούμε τόσο, ούτε σχεδιάζουμε μεγάλα έργα αν δεν συμβαδίζουν με το σχέδιο της πρόνοιας του Νοός στη φύση, γιατί όλα μπορούν να καταστραφούν από μιαν απλή [ μετ ] εξέλιξη του Θεού σε σχέση με την ανθρωπότητα, η οποία για να αναγεννηθεί με αλληλεγγύη, χρειάζεται ένας μεγάλος Θεϊκός μοχλός που ονομάζεται Σοσιαλισμός και που είναι η σωτήρια άγκυρα όλων των λαών της γης.... Π[λωτίνος] Κ[ωνσταντίνος] Ρ[οδοκανάκης] ( La International, 1η Σεπτεμβρίου 1878 )».

Ειδήσεις σήμερα

Μπείτε στην ομάδα μας στο Viber και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Ακολουθήστε μας στο Google News. Σχολιάστε στην σελίδα μας στο Facebook.

Ο Πολίτης είσαι εσύ. Γίνε συνδρομητής της εβδομαδιαίας έντυπης έκδοσης.