Ο τελικός απολογισμός της φωτιάς στη βόρεια Χίο στις 12 Αυγούστου φέρνει ίλιγγο: σχεδόν 70.000 στρέμματα καμένα, κυρίως σε ζώνες Natura 2000. Η φωτιά στη Χίο ανέδειξε την ανισότητα στην κατανομή των εναέριων μέσων: την ώρα που σε Αχαΐα και Ζάκυνθο επιχειρούσαν δεκάδες αεροπλάνα και ελικόπτερα, η Χίος έμεινε με δύο πτητικά μέσα. Αν υπήρχε ίση επιχειρησιακή λογική, το νησί θα έπρεπε να έχει προτεραιότητα. Στην πράξη, χορηγήθηκαν τα λιγότερα μέσα πυρόσβεσης. Αυτό, σε συνδυασμό με την έλλειψη ισχυρής πολιτικής εκπροσώπησης με επιρροή στα κέντρα αποφάσεων, δείχνει μια ξεκάθαρη πολιτική υποβάθμιση.
Natura 2000 στα χαρτιά – μια ανοχύρωτη Χίος
Η βόρεια Χίος και οι Οινούσσες ανήκουν στο δίκτυο Natura 2000:
Όμως ποτέ δεν εκδόθηκε Προεδρικό Διάταγμα για μέτρα προστασίας και διαχείρισης. Έτσι, ενώ στο χαρτί η βόρεια Χίος είναι Natura, στην πράξη έμεινε θεσμικά ανοχύρωτη.
|
Στην 900σέλιδη και πλέον μελέτη με τίτλο «Καταγραφή, Αναγνώριση, Εκτίμηση και Χαρτογράφηση των Τύπων Οικοτόπων και των Ειδών Χλωρίδας και Πανίδας της Ελλάδας», βάσει της οποίας έγινε η ένταξη των περιβαλλοντικά πλούσιων περιοχών της Ελλάδας στο Δίκτυο Natura αναφέρονται μεταξύ άλλων οι αξιοσημείωτοι οικοτόποι της Χίου, οι οποίοι είναι: Εκτάσεις θαλάσσιου βυθού με βλάστηση (ποσειδώνιες), Αβαθείς κολπίσκοι και κόλποι, Ύφαλοι, Μονοετής βλάστηση μεταξύ των ορίων πλημμυρίδας και αμπώτιδας, Απόκρημνες βραχώδεις ακτές με βλάστηση στη Μεσόγειο (με ενδημικά Limonium spp.), Μεσογειακά αλίπεδα (Juncetalia maritimi), Ευτροφικές φυσικές λίμνες με βλάστηση τύπου Magnopotamion ή Hydrocharition, Η επιπλέουσα βλάστηση υδροχαρών φυτών (βατραχιώδη) των ποταμών στους πρόποδες των βουνών και στις πεδιάδες, Φρύγανα Sarcopoterium spinosum, Ευμεσογειακά ασβεστολιθικά απόκρημνα βράχια της Ελλάδας, Δάση με Quercus brachyphylla στην Κρήτη, Δάση με Olea και Ceratonia, Μεσογειακά πευκοδάση με ενδημικά είδη πεύκων της Μεσογείου. Σύμφωνα με την ίδια μελέτη που υλοποιήθηκε (1994-1996) με συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των Υπουργείων Περιβάλλοντος και Γεωργίας και για την οποία εργάστηκαν για 2 χρόνια 100 περίπου επιστήμονες και ερευνητές, «η οικολογική σπουδαιότητα των περιοχών της Χίου και των Οινουσσών οφείλεται στην ποικιλότητα των τύπων οικοτόπων, στην ενδιαφέρουσα χλωρίδα που περιλαμβάνει αρκετά ενδημικά και σπάνια είδη, στο ότι γενικά η Χίος βρίσκεται σε μεταναστευτικό δρόμο των πουλιών, στον μεγάλο αριθμό ερπετών, στις ενδιαφέρουσες κοινωνίες φυτών και ζώων στους υγρότοπους και στα εκτεταμένα θαλάσσια οικοσυστήματα υφάλων και ποσειδωνίας».
Πηγή : Απλωταριά, Natura 2000, ανεξερεύνητος Θησαυρός της Χίου, 27 Μαΐου 2015 εδώ |
Η νομική διάσταση – πώς ξεκινά η διαδικασία παράβασης
Η Οδηγία για τους Οικοτόπους είναι δεσμευτική: απαιτεί πρόληψη, άμεση παρέμβαση και αποτροπή κάθε υποβάθμισης. Η απουσία εναέριων μέσων στη Χίο δεν είναι απλώς επιχειρησιακή αδυναμία, αλλά μπορεί να στοιχειοθετήσει παράβαση του ενωσιακού δικαίου.
Η διαδικασία ξεκινά με επίσημη καταγγελία προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την οποία μπορούν να καταθέσουν κατά προτίμηση σωρευτικά:
Δεν απαιτείται δικηγόρος, όμως θα ήταν καλό να χειριστεί το φάκελο μια νομική ομάδα. Απαιτούνται τα εξής στοιχεία:
Η υποβολή γίνεται ηλεκτρονικά: Report a breach of EU law – European Commission
Από εκεί ξεκινά η έρευνα. Η Επιτροπή ζητά απαντήσεις από την Ελλάδα, αν δεν πειστεί, εκδίδει Επιστολή Όχλησης, μετά Αιτιολογημένη Γνώμη, και τελικά παραπέμπει τη χώρα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ), με πιθανότητα καταδίκης και προστίμων.
Το ευρωπαϊκό δίκαιο – και οι πιθανότητες επιτυχίας
Η Οδηγία 92/43/ΕΟΚ δεν αφήνει περιθώρια: τα κράτη-μέλη έχουν υποχρέωση να λάβουν προληπτικά και άμεσα μέτρα ώστε να αποφευχθεί κάθε υποβάθμιση των οικοτόπων.
Η Ελλάδα έχει ήδη βεβαρημένο ιστορικό:
Η Ελλάδα είναι από τις πρώτες χώρες σε αριθμό καταδικών για Natura 2000, γεγονός που αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες επιτυχίας μιας νέας καταγγελίας: η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη στη διάθεσή της ισχυρή βάση δεδομένων για τη συστηματική αδράνεια της χώρας.
Για τη Χίο, η καταστροφή δεν είναι μόνο περιβαλλοντική. Είναι θεσμική και πολιτική υπόθεση. Αν δεν κινητοποιηθούν οι τοπικοί φορείς, η κοινωνία και οι επιστήμονες, το νησί κινδυνεύει να προστεθεί στον μακρύ κατάλογο των «χαμένων περιοχών» της Ελλάδας στο δίκτυο Natura 2000.
Ειδικά για τη Χίο, υπάρχουν τρία στοιχεία που ενισχύουν την καταγγελία:
Αυτό το τριπλό επιχείρημα κάνει την υπόθεση της Χίου εξαιρετικά ισχυρή για να οδηγήσει σε επίσημη διαδικασία παράβασης. Αυτό θα φέρει την Ελλάδα ενώπιον του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα αναγκάσει το κράτος να λάβει μέτρα: να εκδώσει το Προεδρικό Διάταγμα, να αποκαταστήσει όσο μπορεί τα καμένα, να οργανώσει πρόληψη.
Με απλά λόγια: η καταγγελία μπορεί να γίνει το μοναδικό εργαλείο για να προστατευτεί η Χίος από το να ξαναζήσει παρόμοια τραγωδία.
Η ώρα της κοινωνίας
Η πυρκαγιά στη βόρεια Χίο δεν ήταν «φυσική καταστροφή». Ήταν προϊόν μιας κυβερνητικής επιλογής κατανομής εναέριων μέσων και μιας θεσμικής αποτυχίας που άφησε τη Natura 2000 απροστάτευτη. Αλλά η καταστροφή στη βόρεια Χίο δεν είναι μόνο οικολογική. Είναι θεσμική, πολιτική και νομική. Και η απάντηση δεν μπορεί να είναι μόνο δάκρυα και διαπιστώσεις, αλλά δράση και λογοδοσία.
Η κοινωνία της Χίου δεν έχει πια την πολυτέλεια της σιωπής. Έχει στη διάθεσή της ένα ισχυρό ευρωπαϊκό όπλο λογοδοσίας: την καταγγελία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η ιστορία δείχνει ότι η Ελλάδα καταδικάζεται συστηματικά για τις παραλείψεις της. Αυτή τη φορά, το νησί μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτή την αδυναμία προς όφελός του.
Η Χίος πρέπει να στείλει το μήνυμα: δεν θα γίνει άλλη μια χαμένη περιοχή στον χάρτη της βιοποικιλότητας.
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο.
facebook
youtube
instagram
X
