Επιστροφή στην ηθική πολιτική

Μια παλιά παροιμία λέει πως ένα δέντρο χωρίς ρίζες πέφτει στον άνεμο. Το ίδιο ισχύει και για τους ανθρώπους, όταν ξεχνάνε ποιοι είναι και από που προέρχονται.

Τα τελευταία χρόνια, εμείς οι Έλληνες έχουμε απομακρυνθεί αρκετά από τις αξίες των ριζών μας, από τις ηθικές αρχές των προγόνων μας, της αρχαίας Ελλάδας. Δυστυχώς, έχουμε επιτρέψει να μας κυβερνάνε ανήθικοι και αναξιόπιστοι πολιτικοί, με αποτέλεσμα, να έχουμε πληρώσει βαρύτατο τίμημα – τον τραυματισμό της δημοκρατίας, την κατάρρευση της οικονομίας, τη μείωση της εθνικής μας ασφάλειας και την επιδείνωση του βιοτικού μας επιπέδου.

Για να πάει η χώρα μας μπροστά, λοιπόν, πρέπει να κοιτάξουμε και πίσω… να θυμηθούμε τις ριζικές και θεμελιώδεις ηθικές αρχές μας.

Σύμφωνα με τους αρχαίους Έλληνες φιλόσοφους, η ηθική δεν πρέπει να περιορίζεται στην θεωρία. Αντιθέτως, πρέπει να ασκείταιστην πράξη, στην προσωπική μας ζωή καιστην ίδια την πολιτική.Τόσο ο Σωκράτης όσο ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης, θεωρούσαν την ηθική σημαντικότατο μέρος της χρηστής διακυβέρνησης. Σκοπός των πολιτικών και της πολιτείας είναι να διαμορφώνουν το πλαίσιο και τις συνθήκες, ώστε τα μέλη της χώρας, όλοι οι πολίτες, να μπορούν να ζουν με ευδαιμονία. Δηλαδή, με ευτυχία.

Ο μεγάλος Σωκράτηςήταν απ’ τους πρώτους φιλοσόφους που αγωνίστηκε για τηνένωση της ηθικής με τηνπολιτική. Με ταπεινοφροσύνη και γενναιότητα, ενθάρρυνε όλους, συμπεριλαμβανομένων των πολιτικών της Αθήνας, να ζουν μια ζωή με αρετή. Ως αρετή εννοούσε την επιλογή του αγαθού – το καλό της κοινωνίας – ύστερα από κριτική ανάλυση και διάλογο. Επομένως, η δουλειά του πολιτικού είναι να είναι ταπεινός («Έν οἶδα ὅτι οὐδὲν οἶδα»),να εξετάζει τη ζωή («ὁ δὲ ἀνεξέταστος βίος οὐ βιωτὸς ἀνθρώπῳ») και να διαλέγει το βέλτιστο («ευ πράττειν»).

Κατά την άποψη του φοιτητή του, του Πλάτωνα, αν οι πολιτικοί ηγέτες γίνουνφιλόσοφοι ή αν οι φιλόσοφοι γίνουν πολιτικοί ηγέτες, θα διοικούνται σωστά οι κοινωνίες. Είναι σημαντικό, όμως, να καταλάβουμε ότι ένας πραγματικός φιλόσοφος δεν ενδιαφέρεται για την εξυπηρέτηση του ιδίου οφέλους και συμφέροντος. Αντιθέτως, ενδιαφέρεται για τους τριγύρω του και για την αναζήτηση της αλήθειας.

Παρομοίως, ο Αριστοτέλης καταλήγει στο συμπέρασμα ότι για να είμαστε ευτυχισμένοι πρέπει να ζούμε ενάρετα. Στα Πολιτικάεξηγεί πως οι νομοθέτες πρέπει να ενδιαφέρονται για την ύπαρξη της αρετής, της δικαιοσύνης και της αξιοκρατίας μέσα στην πολιτεία. Στα Ηθικά Νικομάχεια, γράφει πως «Οι ηθικές αρχές αποκτώνται με την επανάληψη των ηθικών πράξεων». Δηλαδή, πρέπει να γίνουν καθημερινή συνήθεια.

Αυτά τα διδάγματα του αρχαίου ελληνισμού έχουν αποτελέσει το πρότυπο και το θεμέλιο για πολλές σύγχρονες κοινωνίες. Αρκετές χώρες θυμούνται τις ρίζες του ελληνισμού όταν εμείς τις έχουμε ξεχάσει. Προοδεύουν με τα δικά μας διδάγματα. Ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον παράδειγμα είναι η «Επιτροπή Ηθικής της Βουλής» που εφαρμόζεται στις Ηνωμένες Πολιτείες, η οποία διασφαλίζει την εφαρμογή του νόμου για όλα τα μέλη. Πώς θα ήταν η χώρα μας άραγε αν υπήρχε ένας τέτοιος θεσμός;

Δυστυχώς, στην Ελλάδα βιώνουμε το εντελώς αντίθετο – το διαχωρισμότης ηθικής από την πολιτική. Οι περισσότεροι πολιτικοί μας, αντί να κάνουν την ηθική πράξη συνήθεια, έχουν μάθει να κυβερνούν με δοσοληψίες, μίζες, χάρες και δωροδοκίες. Αντί να επικρατεί το «ευ πράττειν», επικρατεί το «κακό πράττειν». Αντί να κοιτάζουν το κοινό συμφέρον, κοιτάζουν το προσωπικό τους συμφέρον. Αντί για αξιοκρατία, έχουμε την γραφειοκρατία και τον νεποτισμό.

Όλα αυτά είναι απαραίτητο να αλλάξουν. Είναι πολύ δύσκολο, αλλά είναι εφικτό.

Όποτε και όπου βλέπουμε διεφθαρμένη και ανήθικη συμπεριφορά, η απάντηση μας πρέπει να είναι ξεκάθαρη… «ΟΧΙ, δεν το δέχομαι». Να υπάρξει αντίδραση σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας… στις συναλλαγές, στην καθημερινότητα, στην οικονομία και στην πολιτική. Δεν πρέπει πλέον να ανταμείβουμε τους παλιούς ανήθικους πολιτικούς με την ψήφο μας. Εφόσον δεν μπόρεσαν τόσο καιρό να αλλάξουν με ηθικό τρόπο την ποιότητα της ζωής μας, δεν αξίζουν πια την εμπιστοσύνη μας.

Στην Ελλάδα, αλλάζουμε πορεία. Επιστρέφουμε στις ρίζες μας. Επιστρέφουμε στην ηθική πολιτική. Και έτσι, με αρετή, θα πάμε, επιτέλους, μπροστά.

Ειδήσεις σήμερα

Μπείτε στην ομάδα μας στο Viber και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Ακολουθήστε μας στο Google News. Σχολιάστε στην σελίδα μας στο Facebook.

Ο Πολίτης είσαι εσύ. Γίνε συνδρομητής της εβδομαδιαίας έντυπης έκδοσης.