Η ελληνική ιατρική στις παραδουνάβιες ηγεμονίες

Μετά από «περιπετειώδες» ταξίδι (έχω κλείσει το ιατρείο μου και με έψαχναν οι μεταφορείς) έφτασε στα χέρια μου ένα βιβλίο με τον πιο πάνω τίτλο. Απορημένος πώς με βρήκε ο συνάδελφος κ. Λαζάρου, τον οποίο δεν έχω την τιμή να τον γνωρίζω, ανοίγω το βιβλίο και διαπιστώνω ότι μου το έχει στείλει οκ. Ευάγγελος Αγγελάκος[1], ο οποίος γράφει σε μια σελίδα χαρτιού (μεταφέρω αυτολεξεί) ένα προλογικό σημείωμα (κατά κάποιον τρόπο) επεξηγώντας προφανώς τους λόγους που μου έστειλε το βιβλίο:

«Η προσφορά των Ελλήνων στις επιστήμες και τις τέχνες κατά την αρχαιό­τητα, είναι λίγο έως πολύ γνωστή σε όλους μας. Ωστόσο, πολλοί από εμάς δεν είναι εξοικειωμένοι με τη συνεισφορά των προγόνων μας σε διαφόρους τομείς κατά τους νεότερους χρόνους.

Το παρόν βιβλίο του Δρ. Γεωργίου Αχ. Λαζάρου "Η Ελληνική Ιατρική στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες", αποτελεί μια σύνοψη της δραστηριότητας των Ελλήνων ιατροφιλοσόφων σε όλη σχεδόν την Ευρώπη και δίδει πολλές πληροφορίες για τη συνεισφορά του Μείζονος Ελληνισμού.

Έλληνες μεγαλουργούν σε όλη τη Νοτιοανατολική Ευρώπη όχι μόνο ως ιατροί, αλλά και ως διδάσκαλοι, ιερωμένοι, πολιτικοί, διπλωμάτες, έμποροι, αξιωματούχοι έως και ηγεμόνες στις δύο ημιαυτόνομες Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, Μολδαβία και Βλαχία, απ’όπου μάλιστα ξεκίνησε και η ελληνική επανάσταση του 1821.

Με την ελπίδα η δραστηριότητά τους να αποτελέσει παράδειγμα και πηγή εμπνεύσεως για προσωπική και εθνική ευημερία και πρόοδο, ευχόμεθα Καλή Ανάσταση!»

Φυλλομετρώντας λοιπόν το βιβλίο, το οποίο στις 464 σελίδες του περιέχει θησαυρό γνώσεων, διαβάζω ότι ο κ. Λαζάρου και το έγραψε, και είχε την επιμέλεια της έκδοσης, και το εξέδωσε (ο νοών νοείτο, δεν περίμενε… χορηγούς!) και γι’αυτό απλώς η αφιέρωσή του είναι: «Στους γονείς μου».

Αμέσως λοιπόν πριν τον Πίνακα Περιεχομένων σε μια λευκή σελίδα και με την υπογραφή του Αδαμαντίου Κοραή, διαβάζω:

«Η ιστορία της Ιατρικής είναι δια τον Ιατρόν ό,τι η παγκόσμια ιστορία δια τον πολιτικόν» (σ.σ.: φαίνεται ότι έχω το ίδιο «χούι» με τον Αδαμ. Κοραή, όπου χούι = χόμπυ, και όπου χόμπυ = τρέχα γύρευε!...).

Ακολουθεί ο Πίνακας Περιεχομένων όπου ο συγγραφεύς αναφέ­ρεται στον Ελληνισμό στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες και στους Έλληνεςιατρούς στη Δανία, στην Αγγλία, στη Γαλλία, στην Ολλανδία, στην Πολωνία και στη Ρωσία. Ιδιαιτέρως επιμένει στη δράση των ιατρών στη Ρωσία όπου σε 18 σελίδες αναφέρεται η προσφορά στην Επιστήμη 17 Ελλήνων ιατρών.

Στη σελ. 122 ο κ. Λαζάρου αναφέρεται στον ιατρό Μιχαήλ-Ερμόδωρο Λήσταρχο και στον κύκλο των μαθητών του με αιχμές για «χιακή» του καταγωγή. Ακολούθως αναφέρονται οι ιατροί που υπηρέτησαν ως ιατροί αξιωματούχοι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Τέλος, σε 168 σελίδες (σελ. 200-368) αναφέρονται οι (Έλληνες βέβαια) Διδάκτορες Φιλοσοφίας και Ιατρικής με δράση στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες. Μεταξύ των 39 ατόμων που αναφέρονται σταματώ στον Αντώνιο Κοραή (σελ. 264) «παππού εκ πατρός του – γνωστού μας – Αδαμαντίου Κοραή». Εδώ ο συνάδελφος κ. Λαζάρου αναφέρεται εκτενώς στο βιογραφικό του Αντωνίου Κοραή και αναφέρεται σε «κάποια επίσκεψή του στη γενέτειρά του στη Χίο», υπονοώντας προφανώς ότι ο κοσμοπολίτης Αντώνιος Κοραής δεν ησχολήθη πολύ με τη Χίο!...

Στο σύνολο του βιβλίου με τους «Παραδουναβίους» ιατρούς, το 1/3 (ένα τρίτο) τουλάχιστον έχουν άμεση ή έμμεση σχέση με την πατρίδα μου τη Χίο. Πέραν της περιγραφής των επιτευγμάτων των «Παραδουναβίων» ιατρών, ο συνάδελφος κ. Λαζάρου βρίσκει επωφελές να περιγράψει τη βιογραφία των ιατρών που διέπρεψαν και σε άλλα μέρη της Ευρώπης. Έτσι π.χ. αναφέρεται εκτεταμένα εις τον Κωνσταντίνο Ροδοκανάκη εκ Χίου (1635), ο οποίος σε παιδική ηλικία μετέβη στη Γαλλία και το 1654 πέρασε στην Αγγλία, όπου σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και με την παλινόρθωση[2] του Καρόλου του Β΄ διορίστηκε αυλικός ιατρός και φαρμακοποιός του βασιλιά. Μετά το θάνατο του υιού του Κωνστάντιου, αφιερώνεται αποκλειστικά στην επιστήμη του και σύντομα παρουσιάζει ένα δικής του επινόησης φάρμακο, το “Alexicacus” (αλεξίκακον: αλέξω = προφυλάσσω, και άκος = θεραπεία) με το οποίο «ο παμπόνηρος Χίος» (όπως αναφέρει σχετικά ο Ευτυχιάδης) έγινε πολύ πλούσιος διότι εξασφάλισε την πατέντα του! Με το έργο του συγκεκριμένου ιατρού, έχουν ασχοληθεί πολλοί σύγχρονοι ιστορικοί όπως ο Ευτυχιάδης, ο Σπεράντζας, ο Άμαντος και ο Ζολώτας!... Ο Κωνσταντίνος Ροδοκανάκης πέθανε στο Άμστερνταμ το 1685 (άγνωστο πώς).

Διαβάζοντας εν συντομία[3] το θαυμάσιο πόνημα του κ. Λαζάρου (δεν το μελέτησα εις βάθος) μου κάνει εντύπωση ότι αναφέρεται πολύ η Χίος και οι Χίοι ιατροί. Όμως και άνθρωποι που δεν ήσαν ιατροί και δεν ήσαν Χιώτες, όπως ο Πορφυρόπουλος Μάρκος, ο Κύπριος μελετητής του Ιπποκράτη (όχι ιατρός), «μεριμνούν» υπέρ των νοσοκομείων της Χίου(!) καθώς και για τη χορήγηση υποτροφιών σε πτωχούς μαθητές!...

Τελειώνοντας και αφού ευχαριστήσω τον κ. Αγγελάκο ο οποίος είχε την ευγενή καλοσύνη να μου στείλει το θαυμάσιο σύγγραμμα του κ. Λαζάρου, επιτρέψτε μου να συγχαρώ ακόμα μια φορά τον συγγραφέα ο οποίος, εκτός από την καταπληκτική βιβλιογραφία που χρησιμοποιεί, γράφει σε άπταιστα Ελληνικά που είναι συγχρόνως και «εύπεπτα», δηλ. κατανοητά από τον μέσο εγκέφαλο όπως είναι ο δικός μου.

Τελειώνοντας το γραπτό κείμενό μου, Μ. Τρίτη πρωί[4], και ενώ ετοι­μαζόμαστε για Χίο πλημμυρισμένοι με ευχάριστες προσδοκίες (εκκλησίες του τόπου μας, ρουκέτες, το πατροπαράδοτο έθιμο, και τέλος την ονομα­στική μου εορτή με τους συγγενείς και φίλους μας) σκέπτομαι συγχρόνως τους πρόσφυγες που ταλαιπωρούνται επειδή πρέπει να δουλέψουν τα εργοστάσια των μεγάλων οι οποίοι κατασκευάζουν τα εργαλεία του πολέμου(= τα εργαλεία του θανάτου – αγοράστε… φρεγάτες και μειώστε τις συντάξεις!...)!

Καλή Ανάσταση και Καλή Φώτιση σε όλους αδέλφια.

Συμπλήρωμα

Χίος (ευρισκόμενος πλέον στη Χίο για το Πάσχα). Ένα στα πέντε (5) άτομα που περιφέρονται στο κέντρο της Χίου είναι… προσφυγικής προελεύσεως (ξέχωρα από τα 2.400 άτομα της ΒΙΑΛ και των υπολοίπων «καταυλισμών»). Τώρα, καλώς ή κακώς, λειτουργούμε και νηπιαγωγείο για τα προσφυγόπουλα… Τα κόκκαλα του Κίσινγκερ θα τρίζουν… από αγαλλίαση (διαβάστε αλλαχού το «Σχέδιο Κίσινγκερ»).

…Και… Χριστός Ανέστη!!! (άραγε η Ελλαδίτσα μας… πότε θα ανα­στηθεί;;;).

Ειδήσεις σήμερα

Μπείτε στην ομάδα μας στο Viber και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Ακολουθήστε μας στο Google News. Σχολιάστε στην σελίδα μας στο Facebook.

Ο Πολίτης είσαι εσύ. Γίνε συνδρομητής της εβδομαδιαίας έντυπης έκδοσης.