Διαδρομή εξηκονταετής, βίος πολυσχιδής, προσφορά ανεκτίμητη και πάντα με γνώμονα την υπηρεσία του θεάτρου. Μια θεατρική πορεία που ξεκινά πριν τα δύσκολα χρόνια του πολέμου, κάπου στη Δραπετσώνα, συνεχίζει στις τότε παρυφές της πρωτεύουσας, να καταφύγει στη Μέση Ανατολή, όπου συντείνει στο Κρατικό Συγκρότημα Ψυχαγωγίας Ενόπλων Δυνάμεων. Εκεί συναντά την Αλεξανδρινή ηθοποιό Μαίρη Γιατρά, καταξιωμένη ήδη με συμμετοχή σε κορυφαίους ρόλους του Βασιλικού (νυν Εθνικού) Θεάτρου, του θιάσου Κοτοπούλη ή των σχημάτων του Τζαβαλά Καρούσου και του Καρόλου Κουν.
Ο λόγος βέβαια για το θεατράνθρωπο, τον Καρδαμυλίτη Αδαμάντιο Λεμό, από τους κορυφαίους στυλοβάτες του ελληνικού θεάτρου, το διδάσκαλο, τον ηθοποιό, το σκηνοθέτη, το σκηνογράφο για τον οποίο ο «Ριζοσπάστης» της 15ης Ιουνίου του 2006 έγγραφε επ’ αγγελία του θανάτου του:
«Ένας προοδευτικός και δημιουργικός άνθρωπος - ηθοποιός, σκηνοθέτης, σκηνογράφος, θιασάρχης, συγγραφέας -, ο Αδαμάντιος Λεμός, «έφυγε» στις 12 του Ιούνη και κηδεύεται σήμερα (5 μ.μ.), από το Νεκροταφείο Ηλιούπολης», για να συνεχίσει «…Το 1940, με άλλους νέους συναδέλφους του, στήνει θέατρο στα προσφυγικά της Δραπετσώνας και το 1941 στην υποβαθμισμένη περιοχή «Νανά», της λεωφόρου Βουλιαγμένης. Στην Κατοχή έδρασε από τις γραμμές του ΕΑΜ. Βρέθηκε στην Αίγυπτο, όπου έπαιζε θέατρο για τον αιγυπτιώτικο ελληνισμό, πρώτα με κρατικό στρατιωτικό συγκρότημα, και μετά με δικό του θίασο (1942-1944). Στα 1944-1946 πρωτοστατεί για τη δημιουργία του πρώτου επαγγελματικού κυπριακού θεάτρου, του «Προμηθέα». Για την προσφορά του αυτή τιμήθηκε από την κυπριακή πολιτεία. Μετά την απελευθέρωση δημιούργησε το «Θίασο Λεμού», που υπήρξε σημαντικός σταθμός στην καριέρα του. Ανάμεσα στους δημιουργούς που πρωτοεμφάνισε ο θίασός του από το 1947 έως το 1950 ήταν οι συγγραφείς Ι. Καμπανέλλης, Ν. Περγιάλης, Γ. Σταύρου, Σ. Πατατζής, Α. Γαλανός, Κ. Πρετεντέρης, κ.ά., ο μουσουργός Αρ. Κουνάδης, σκηνοθέτες, σκηνογράφοι, ηθοποιοί. Ο Λεμός έδωσε και παραστάσεις ανοιχτού, χωρίς σκηνή, θεάτρου με μορφή λαϊκού πανηγυριού σε πλατείες και ανοιχτούς χώρους, σε νησιά και πόλεις της Ελλάδας. Η πρώτη παράσταση του είδους δόθηκε στο Αρχαίο Θέατρο Άργους, με τον «Αγαπητικό της βοσκοπούλας» (1952), με τη συνεργασία του νεοσύστατου τότε χορευτικού συγκροτήματος «Λαϊκών χορών και τραγουδιών» της Δόρας Στράτου, που την παρακολούθησαν 8.000 θεατές….».
Θεατροδιδάσκαλος
Ηθοποιός «παλαιάς σχολής», αλλά συγχρόνως πρωτοπόρος, που παρακολουθεί τα προοδευτικά ρεύματα, ο Αδ. Λεμός παρέχει ευρεία γκάμα δραματικής, κωμικής ή τραγικής ερμηνείας, αναδεικνύει πληθώρα ρόλων και αποσπά την επισφράγιση και τους επαίνους των κορυφαίων θεατρικών κριτικών της εποχής του.
Έμπειρος θεατροδιδάσκαλος, μαζί με τη θεωρητική κατάρτιση των σπουδαστών του, επιδιώκει με επίμονες πρακτικές ασκήσεις, να βρει και να χρησιμοποιεί σπάνια πρωτογενή στοιχεία.
Η μακροχρόνια ενασχόληση με τη διδαχή της τέχνης του θεάτρου ξεκινά από τη «Δραματική Σχολή του Δημοτικού Ωδείου Λαρίσης». Ασχολείται με τοπικές διδασκαλίες ερασιτεχνικών σχημάτων ανά την Ελλάδα αλλά και παλιότερα, στην Αίγυπτο, στην Κύπρο, στην Αμερική, όπου «πλάθει» και αναδεικνύει ηθοποιούς. Στο «Θεατρικό Εργαστήρι» του Δήμου Ηλιούπολης (1979 – 1989) διδάσκει σε παραστάσεις εφαρμογής πολλών έργων, μέχρι την τιμητική βράβευσή του με το πρώτο βραβείο και μαζί το χρυσό μετάλλιο της Πόλεως των Αθηνών, ανάμεσα σε είκοσι επιλεγμένα θεατρικά συγκροτήματα στους «Πανελλήνιους Αγώνες Ερασιτεχνικής Θεατρικής Δημιουργίας», που οργάνωσε ο Δήμος Αθηναίων.
« …ο Λεμός είναι ένας πρωτοπόρος, εμψυχωτής, που κατέχει την ιδιαίτερη ικανότητα – και σαν μαγική δύναμη - να μαγνητίζει το περιβάλλον του …», αναφέρει ο Άλκης Θρύλος («Νέα Εστία» Ιούνιος 1949).
Αναμορφωτής μέσω θεάτρου
Πρωτόβγαλτος ακόμη στο επάγγελμα, τολμά να στήνει θέατρο με νέους συναδέλφους του σε προσφυγικές και υποβαθμισμένες φτωχογειτονιές. Το ίδιο κάνει στη Αίγυπτο τον καιρό του πολέμου, καλύπτοντας τις θεατρικές ανάγκες του ελληνισμού της Αιγύπτου. Στην Κύπρο βάζει τις ρίζες ανάπτυξης και εδραίωσης του πρώτου επαγγελματικού Κυπριακού Θεάτρου.
Ο Λεμός όπου βρεθεί ανακαλύπτει χώρους που τους μετατρέπει σε θέατρα. Ορμητικός, προκλητικός στις επιδιώξεις του, κατορθώνει να γοητεύει πρωτογενές παρθένο θεατρικό κοινό και να του προτείνει ανανεωτικές θεατρικές φόρμες, όπως παραστάσεις σε μορφή λαϊκού πανηγυριού. Στην Ελλάδα πάλι ξεκινά με το «Αρχαίο Θέατρο Άργους» το 1955, με κορύφωμα την ιστορική πρωτοποριακή έρευνα για την ανακάλυψη και προβολή των νέων θεατρικών δυνάμεων στα «Διονύσια» της Καλλιθέας (1947 -1950) και βέβαια τη δημιουργία του «Οργανισμού Ελληνικού Θεάτρου Αμερικής» (1957-1967), όταν περνά τον Ατλαντικό.
Ο Λεμός με τα εκατοντάδες έργα που σκηνοθετεί στα 60 χρόνια της θεατρικής του παρουσίας ως ηθοποιού και θιασάρχη και τελευταία, ως σκηνοθέτη, («Εθνικό Θέατρο», «ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Β. Αιγαίου»), αναμορφώνει και συνάμα θεμελιώνει το σύγχρονο ελληνικό θέατρο. Αμέτρητες είναι και οι σκηνογραφικές του δημιουργίες, όχι μονάχα σε σχέδια και μακέτες, αλλά και σε κατασκευές, σε όποια πόλη και σε όποια εποχή έστηνε θέατρο, όταν τύχαινε να μην υπάρχει ταλαντούχος και ονομαστός σκηνογράφος ή ακόμα αν τύχαινε να μην υπάρχει οικονομική επάρκεια. Μερικά δείγματα της δουλειάς του τα βλέπουμε σε φωτογραφικές απεικονίσεις έργων και παραστάσεων όλων των κατηγοριών, όπου από σεμνότητα σε πολλές περιπτώσεις δεν αναφέρεται το όνομά του ως σκηνογράφου. Σήμερα, μια δεκαπενταετία μετά την αναχώρησή του, το έργο και το υλικό που κατέλειπε, αποτελεί πολύτιμη παρακαταθήκη, διαφυλάσσεται δε ως Lemos Theater, τουλάχιστον διαδικτυακά, απ’ όπου αντλήσαμε πληροφορίες, συγχρόνως από την ομώνυμη σελίδα στο fb και τα αρχεία της εφημερίδας «Ριζοσπάστης» .
facebook
youtube
instagram
X
