Μια... σκηνή, λίγα φώτα, και μερικοί ηθοποιοί. Αυτό είναι διακοπές και ευτυχία για τον καταξιωμένο σκηνοθέτη Δήμο Αβδελιώδη, ο οποίος απέχει χιλιόμετρα μακριά από αυτό που ονομάζουμε ελληνική showbiz και lifestyle, παρά τις μεγάλες επιτυχίες που σημειώνει εδώ και δεκαετίες και την τεράστια αγάπη που εισπράττει από τον κόσμο.
Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους έλληνες δημιουργούς του θεάτρου και του κινηματογράφου, έχει συνδέσει το όνομά του με πρωτοποριακές και διακεκριμένες θεατρικές παραστάσεις που άνοιξαν νέους δημιουργικούς δρόμους στη θεατρική τέχνη και στην εκπαίδευση σε εθνικό και διεθνές πλαίσιο. Αγαπά τη ζωή, την τέχνη και τους ηθοποιούς. Σέβεται και ακούει προσεκτικά το κοινό. Μπορεί να δουλεύει ακατάπαυστα για το θέατρο και τον κινηματογράφο και να ακούει την κριτική, από όπου και αν έρχεται αυτή. Θα ήταν δυστυχισμένος, όπως λέει, αν η πλειοψηφία του κόσμου απέρριπτε το έργο του. Ανήκει σε αυτούς που πιστεύουν ότι η τέχνη μπορεί να μας βγάλει από την κρίση και τα αδιέξοδα και αποφεύγει να μιλά για την προσωπική του ζωή...
Λίγο πριν ξεκινήσει την περιοδεία του στην Αττική με το έργο «Το Μόνον της Ζωής του Ταξείδιον» με την Ιωάννα Παππά, δώσαμε τηλεφωνικό ραντεβού ένα ζεστό απόγευμα του Αυγούστου! Και τι δεν είπαμε! Για πάνω από μια ώρα μιλάγαμε για το θέατρο, την κρίση, τους ανθρώπους και τις... λέξεις. Γι' αυτές τις τελευταίες έχει αφιερώσει χρόνια ολάκερα να μελετά...
Ο σκηνοθέτης-δάσκαλος που άλλαξε τη σχέση μας με τα αρχαία ελληνικά κείμενα
Παρουσίασε για πρώτη φορά στην ιστορία του θεάτρου, αλλά και της ερευνητικής φιλολογίας, την απαγγελία της αρχαίας ελληνικής με την δική του μέθοδο, ώστε να ακούγεται σαν φυσική και ζωντανή γλώσσα, αλλάζοντας ριζικά τη σχέση μας με τα αρχαία ελληνικά κείμενα. Μέσα από δεκάδες παραστάσεις του, βοήθησε το κοινόνα κατανοήσει καλύτερα συγγραφείς, όπως ο Βιζυηνός και ο Παπαδιαμάντης, που θεωρούνταν μέχρι τώρα δυσπρόσιτοι εξαιτίας της καθαρεύουσας, είτε απόμακροι λόγω της ιδιάζουσας ποιητικής τους γλώσσας, όπως ο Χορτάτσης και ο Σολωμός.
«Το Μόνον της Ζωής του Tαξείδιον», «Το Αμάρτημα της Μητρός μου», «Η Νοσταλγός», «Όνειρο στο Κύμα - Έρως Ήρως», «Το Μυρολόγι της Φώκιας», «ΜαράνΑθά», «Βαβυλωνία», «Ερωφίλη», και «Η Γυναίκα της Ζάκυθος», με τη δραματουργική επεξεργασία, τη θεατρική διασκευή και τη διδασκαλία της απαγγελίας από τον Δήμο Αβδελιώδη, κατάφεραν-κατά κοινή ομολογία-να ξαφνιάσουν, να συγκεντρώσουν βαθιά, και να συγκινήσουν, ένα πολύ μεγάλο και εντελώς διαφορετικό μεταξύ του κοινό ως προς την ηλικία και την παιδεία του, ενώ επισημάνθηκε από τους παιδαγωγούς η ιδιαίτερη σημασία των παραστάσεών του για όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.
«Οι λέξεις που χρησιμοποιούμε μπορούν να μας ανοίξουν ή να μας κλείσουν πόρτες»
«Ο τρόπος που μιλάμε καθορίζει τη ζωή μας... Ο τρόπος που χρησιμοποιούμε τον λόγο μας ανοίγει ή μας κλείνει τον δρόμο. Αν προσέχουμε τα λόγια και ο τρόπος σκέψης μας βγαίνει μέσα από την φυσική πραγματικότητα, τότε μπορούμε αυτό να το απολαμβάνουμε», εξηγεί.
Ο ίδιος έμαθε τις πρώτες του λέξεις στη Χίο, όπου γεννήθηκε το 1952. «Το σχολείο για μένα ήταν μια πίκρα, ένας "πόλεμος", παρόλο που ήμουν άριστος μαθητής. Ήμουν συνεχώς με μια αγωνία... Μαθαίναμε πράγματα που δεν μας ενδιέφεραν, νιώθαμε ότι δεν θα μας ήταν χρήσιμα στο μέλλον, ωστόσο υπήρχαν οι φωτεινές εξαιρέσεις από την παρουσία κάποιων καθηγητών μου που με ενέπνευσαν βαθιά», θυμάται ο καλλιτέχνης, υποστηρίζοντας πως όλα θα ήταν αλλιώς αν τα παιδιά διδάσκονταν μέσα από την τέχνη και είχαν παράλληλα τον χρόνο τους για παιχνίδι.
Μια ζωή με πολλές χαρές αλλά και τραυματικές εμπειρίες
Μεγαλώνοντας σπούδασε στη Φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στη Δραματική Σχολή ΑΘΗΝΩΝ, Γ.Θεοδοσιάδη. Υπήρξε καλλιτεχνικός Διευθυντής στο ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Βορείου Αιγαίου και δίδαξε αφήγηση και λογική των συνδέσεων για το θέατρο και τον κινηματογράφο στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Η μεγάλη οθόνη είναι η άλλη μεγάλη του αγάπη. Σκηνοθέτησε μια ταινία μικρού μήκους «Αθέμιτος Συναγωνισμός» και τρεις ταινίες μεγάλου μήκους: «Το Δέντρο που πληγώναμε», «Νίκη της Σαμοθράκης», και «Η Εαρινή σύναξης των Αγροφυλάκων», που ψηφίσθηκε το 2007 & το 2015 από την Πανελλήνια Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου, ανάμεσα στις 10 καλύτερες ελληνικές ταινίες όλων των εποχών.
Η καλλιτεχνική του πορεία ωστόσο, δεν είχε μόνο χαρές, αλλά και... τραυματικές εμπειρίες. Μια τέτοια θυμήθηκε και θέλησε να μοιραστεί μαζί μας, όταν τον ρώτησα πως επιλέγει τους ηθοποιούς του. «Δεν κάνω ποτέ οντισιόν. Δεν μου αρέσει αυτή η διαδικασία. Στα πρώτα μου βήματα ως ηθοποιός είχα περάσει και εγώ από οντισιόν, δεν με πήρανε και αυτό με τραυμάτισε ψυχικά. Από τότε σκεφτόμουν ότι καλούνται, για παράδειγμα πάνω από 500 άτομα για ένα δύο ρόλους, πράγμα που σημαίνει ότι οι 498 θα φάνε απόρριψη και θα πληγωθούν και δεν το άντεχα. Οι περισσότεροι ηθοποιοί δεν μπορούν να καταλάβουν ότι ο σκηνοθέτης θέλει κάτι συγκεκριμένο, το εκλαμβάνουν ως απόρριψη και στενοχωριούνται. Αυτό το μαρτύριο ειδικά στον κινηματογράφο δεν το έχω κάνει, γι' αυτό πολλές φορές στις ταινίες μου έβαλα να παίξουν άνθρωποι, τους οποίους συνάντησα στον δρόμο κατά την διάρκεια του ρεπεράζ ή ανθρώπους που μου τους σύστησαν. Πάντα ήθελα να παίρνω αγνά πρόσωπα, με αδιατάρακτη ταυτότητα που να μην δημιουργούν συγκριτικούς συνειρμούς με άλλους ρόλους», αναφέρει.
Η μοιραία συνάντηση με την ταλαντούχα Ιωάννα Παππά και η εμμονή του Αβδελιώδη με τα λογοτεχνικά κείμενα
Κάπως έτσι η αγαπημένη ηθοποιός Ιωάννα Παππά βρέθηκε στο δρόμο του σκηνοθέτη το 2012, όταν δούλεψαν παρέα την "Ερωφίλη", του ΓεώργιουΧορτάτση.
«Η Ιωάννα είναι ένα άτομο που αντιμετωπίζει το θέατρο σαν να είναι η ζωή της, είναι πολύ αφοσιωμένη στη δουλειά της και πολύ σοβαρή, δεν κάνει πράγματα έξω από τους ηθικούς κανόνες, έχει μια ισορροπία μέσα της και αυτό φαίνεται και από την αγάπη του κόσμου. Στην παράσταση "Το Μόνον της Ζωής του Tαξείδιον", ενσαρκώνει όλους τους ρόλους και είναι συγκλονιστική», σημειώνει ο σκηνοθέτης.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ένας ηθοποιός καλείται να παίξει πολλούς ήρωες. Ειδικά για τον Δήμο Αβδελιώδη, αυτό είναι μια αγαπημένη "τεχνική". «Το συνηθίζω αυτό, είναι ο τρόπος που δουλεύω τα λογοτεχνικά κείμενα. Θεωρώ ότι πρέπει ο ηθοποιός να μεταμορφώνεται στους ρόλους πάνω στη σκηνή με ένα κλικ. Έτσι το έργο γίνεται πολύ γοητευτικό, γιατί έτσι σκέφτεται και ο συγγραφέας... Ο συγγραφέας όταν γράφει το έργο είναι κάπου μόνος του, φαντάζεται τους ρόλους και ξαφνικά οι ρόλοι παίρνουν φωνή. Αυτό το ξαφνικά πρέπει να γίνεται και στο θέατρο», εξηγεί ο ίδιος, προσκαλώντας μικρούς και μεγάλους να δουν «Το Μόνον της Ζωής του Tαξείδιον».
«Δεν υπάρχει κρίση, όταν ο άνθρωπος έχει λογική, είναι ήρεμος και αισθάνεται την ψυχή του»
Μιλώντας για την παράσταση, τον Βιζυηνό και την εποχή του (1849-1896) και παρατηρώντας ότι αν και έχουν περάσει σχεδόν 2 αιώνες πολλές καταστάσεις έμειναν απαράλλαχτες, η κουβέντα πήγε στο σήμερα, στην κρίση, στα προβλήματα, στα αρνητικά συναισθήματα. Τότε ρώτησα τον Δήμο Αβδελιώδη «είστε αισιόδοξος;» και εκείνος απάντησε «Χωρίς να είμαι ονειροπόλος, πιστεύω ότι αν κάθε άνθρωπος μπορεί να επανασυγκροτήσει τη λογική τάξη στο μυαλό του, επέλθει ηρεμία και μπορέσει να αισθάνεται αυτή την τεράστια, θεϊκή αξία που κουβαλά μέσα του, την ψυχή του δηλαδή, που είναι δώρο θεού, δεν γίνεται να υποταχθεί στην κρίση, γιατί γίνεται ωφέλιμος και για τον εαυτό του και για τους άλλους. Η κρίση παγιδεύει τους ανθρώπους που χάνουν αυτή την πίστη στην ανώτατή τους υπαρξιακή ταυτότητα και μαζί χάνουν και την κοινή λογική, μπαίνοντας σε σύγχυση και φοβίες, που τους καθηλώνουν σε μια παθητική, αδιέξοδη μοιρολατρία. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι πρόγονοί μας έζησαν σε πολύ πιο δύσκολες καταστάσεις, όμως ποτέ δεν έχασαν την αισιοδοξία και τη δημιουργικότητα τους. Αυτό δυστυχώς, εμείς το χάσαμε σήμερα, γιατί αποκοπήκαμε από τις ρίζες του ελληνικού πολιτισμού που είναι ο συνδυασμός της κοινής λογικής, με τον ενθουσιασμό για τη ζωή και τη αέναη δημιουργία».
Η περιοδεία στην Αττική και τα νέα σχέδια
Ο ίδιος προσπαθεί με «νύχια και με δόντια", με όλο του "το είναι" να διατηρήσει το κομμάτι αυτό του ελληνικού πολιτισμού ζωντανό, να κάνει τέχνη και να δημιουργεί, όπως λέει, συναισθήματα δημιουργικότητας στους θεατές. Το διάστημα αυτό εκτός από «Το Μόνον της Ζωής του Tαξείδιον» που θα παιχθεί τώρα τον Σεπτέμβριο σε 7 φεστιβάλ σε Δήμους της Αττικής (Ηλιούπολη, Χαλάνδρι, Παπάγου, Πετρούπολη, Νέα Σμύρνη, Αχαρνές, Κολωνός) θα παρουσιάσει τον Νοέμβριο την παράσταση"Ο Μεγαλέξανδρος Νικάει τον Δράκο", μια παράσταση για παιδιά στο Δημοτικό θέατρο Πειραιά, επίσης θα ξεκινήσει τους "Ελεύθερους Πολιορκημένους" του Σολωμού και ένα έργο της ποιήτριας Ζέφης Δαράκη,ενώ στα σκαριά έχει και μια ταινία.
(πηγή: TIME link)
facebook
youtube
instagram
X
