Για ποιο λόγο στην πρόσφατη πυρκαγιά στη Χίο δεν συνέδραμαν εναέρια μέσα; Γιατί η παρουσία μόνο δυο ελικοπτέρων μονάχα ως συμβολική μπορεί να εκληφθεί και καθόλου δεν απέτρεψε την ολική καταστροφή.
Η μεγάλη πυρκαγιά της 12ης Αυγούστου στη βόρεια Χίο δεν κατέκαψε μόνο δάση και χωριά· κατέδειξε με οδυνηρή σαφήνεια πώς οι κυβερνητικές επιλογές στη διαχείριση των εναέριων μέσων μπορούν να κρίνουν την έκταση μιας καταστροφής. Την ημέρα εκείνη, ενώ στην Αχαΐα και τη Ζάκυνθο επιχειρούσαν πολλαπλά αεροσκάφη και ελικόπτερα, στη Χίο στάλθηκαν μόλις δύο εναέρια μέσα – ένας αριθμός τραγικά ανεπαρκής για την ένταση και την έκταση του μετώπου. Το αποτέλεσμα; Καμένες εκτάσεις σχεδόν διπλάσιες από αυτές σε άλλες περιοχές, δυσβάστακτες τόσο για το μέγεθος του νησιού όσο και για το φυσικό του κεφάλαιο.
Ένα σύστημα πυρόσβεσης που δεν προστάτευσε τη Χίο
Η Χίος βρέθηκε αντιμέτωπη με τη φωτιά σχεδόν αβοήθητη από αέρα. Ο συνδυασμός χρόνιας υποστελέχωσης του Πυροσβεστικού Σώματος (πάνω από 3.500 οργανικά κενά), γερασμένου στόλου αεροσκαφών/ελικοπτέρων, ελλιπών δασικών δρόμων και ελάχιστων σημείων υδροληψίας δημιούργησε ένα εκρηκτικό μείγμα αδυναμίας. Ακόμη και οι τοπικές εθελοντικές δυνάμεις, όσο και αν υπερέβαλαν εαυτόν, δεν μπορούσαν να καλύψουν το κενό μιας σοβαρής αεροπυρόσβεσης.
Τα νούμερα που εκθέτουν
Στις 12 Αυγούστου, η Ελλάδα αντιμετώπιζε ταυτόχρονα τρία μεγάλα μέτωπα:
Καμένες εκτάσεις (μέχρι 13 Αυγούστου, VIIRS):
Η αναλογία είναι αμείλικτη: η Χίος είχε τη μεγαλύτερη καταστροφή με τα λιγότερα μέσα.
Πολιτικές και θεσμικές προτεραιότητες
Η επίσημη εξήγηση μιλά για «επιχειρησιακά κριτήρια». Όμως τα δεδομένα και η εμπειρία δείχνουν ότι η κατανομή εναέριων μέσων σπάνια είναι μόνο τεχνικό ζήτημα:
Το έγκλημα κατά της Natura 2000
Η βορειοδυτική Χίος, όπου εκδηλώθηκε η πυρκαγιά της 12ης Αυγούστου, περιλαμβάνει εκτεταμένες εκτάσεις ενταγμένες στο δίκτυο Natura 2000, το πανευρωπαϊκό σύστημα προστατευόμενων περιοχών που θεσπίστηκε για τη διατήρηση των πιο πολύτιμων και απειλούμενων οικοτόπων και ειδών στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στην περιοχή αυτή έχουν χαρακτηριστεί δύο ζώνες:
Η οικολογική αξία της περιοχής είναι εξαιρετικά υψηλή: οι οικότοποι που προστατεύονται συμβάλλουν στη διατήρηση της βιοποικιλότητας σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, ενώ η απώλειά τους είναι πρακτικά μη αναστρέψιμη σε ανθρώπινη κλίμακα χρόνου.
Η Οδηγία 92/43/ΕΟΚ για τους Οικοτόπους, ενσωματωμένη στην ελληνική νομοθεσία με τον Ν. 3937/2011, επιβάλλει στα κράτη μέλη την υποχρέωση να λαμβάνουν όλα τα αναγκαία μέτρα για την αποφυγή υποβάθμισης αυτών των περιοχών, συμπεριλαμβανομένης της πρόληψης και της ταχείας καταστολής φυσικών καταστροφών όπως οι δασικές πυρκαγιές.
Η διάθεση μόλις δύο εναέριων μέσων για την κατάσβεση, σε μια τόσο ευαίσθητη και νομικά προστατευόμενη περιοχή, εγείρει σοβαρά ερωτήματα για το κατά πόσο τηρήθηκαν οι υποχρεώσεις αυτές. Σε περίπτωση που αποδειχθεί ότι η ανεπαρκής επέμβαση οδήγησε σε σημαντική υποβάθμιση των οικοτόπων, η Ελλάδα θα μπορούσε να βρεθεί αντιμέτωπη με διαδικασία παράβασης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία μπορεί να καταλήξει ακόμη και σε παραπομπή στο Δικαστήριο της Ε.Ε. και επιβολή κυρώσεων. Πέρα από τη νομική διάσταση, μια τέτοια εξέλιξη θα έπληττε και τη διεθνή αξιοπιστία της χώρας στην εφαρμογή της ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής πολιτικής.
Συμπέρασμα – Η Χίος δεν κάηκε τυχαία
Η πυρκαγιά της 12ης Αυγούστου στη βόρεια Χίο είναι η ζωντανή απόδειξη ότι, σε μια χώρα που κάθε καλοκαίρι μετράει καμένα, ο βαθμός της καταστροφής δεν εξαρτάται μόνο από τον καιρό ή το ανάγλυφο, αλλά πρωτίστως από τις πολιτικές προτεραιότητες.
Η άνιση κατανομή εναέριων μέσων εκείνη την ημέρα δεν ήταν απλώς ένα επιχειρησιακό λάθος· ήταν μια απόφαση που έκρινε την τύχη μιας ολόκληρης περιοχής. Στην περίπτωση της Χίου, η απόφαση αυτή οδήγησε σε απώλειες δυσανάλογες για το μέγεθος του νησιού και τραγικές για ένα οικοσύστημα ευρωπαικής σημασίας.
Αυτό που συνέβη δεν αφορά μόνο τη Χίο:
Η τραγωδία στη Χίο είναι επομένως διπλή:
Η κοινωνία της Χίου, οι τοπικοί φορείς και οι περιβαλλοντικές οργανώσεις δεν πρέπει να αφήσουν το θέμα να ξεχαστεί. Η προσφυγή στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν είναι μόνο μια νομική δυνατότητα· είναι και ένας τρόπος να σταλεί το μήνυμα ότι η εγκατάλειψη περιοχών υψίστης οικολογικής αξίας δεν είναι ανεκτή.
Αν η υπόθεση αυτή μείνει χωρίς συνέπειες, τότε θα έχουμε αποδεχθεί σιωπηρά ότι η προστασία της φύσης και των τοπικών κοινωνιών είναι προαιρετική — και ότι η επόμενη Χίος μπορεί να είναι οποιοδήποτε άλλο νησί ή ορεινή περιοχή της Ελλάδας.
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο.
facebook
youtube
instagram
X
