Τρία χρόνια χωρίς το διεθνή εικαστικό Κωνσταντίνο Ξενάκη

Πάνε κιόλας τρία χρόνια, για την ακρίβεια στις 6 Ιουνίου 2020, που φεύγει από τη ζωή ο «διεθνής» Έλληνας δημιουργός, ο Κωνσταντίνος Ξενάκης, ο Αιγυπτιώτης ομογενής καλλιτέχνης και ίσως ο κορυφαίος εκπρόσωπος της μεταμοντέρνας τέχνης.

Γεννιέται στο Κάιρο της Αιγύπτου, από μητέρα Κεφαλλονίτισσα και Χιώτη πατέρα, αποκτώντας τον ευρύτερα κοσμοπολίτικο αέρα, με τη βαθιά παιδεία και την ευρυμαθή γνώση των εκεί Ελλήνων.

Στα 21 του μετακομίζει στο Παρίσι όπου σπουδάζει διακόσμηση εσωτερικών χώρων και αρχιτεκτονική έως το 1961, στην Ανωτάτη Σχολή Σύγχρονης Τέχνης (École Supérieure des Arts Modernes ) και στην Ακαδημία του Μεγάλου Σωμιέρ (Académie de la Grande Chaumière).Κατά την δεκαετία του 1970 διδάσκει ως καθηγητής των Καλών Τεχνών στο Παρίσι και το Βερολίνο ενώ μετέπειτα πραγματοποιεί πολλές εκθέσεις διεθνώς. Από το 1980 και μετά χρησιμοποιεί όλο και περισσότερα σημεία και σύμβολα επί των έργων του, παρμένα από τα αιγυπτιακά ιερογλυφικά, τα ελληνικό και φοινικικό αλφάβητο, αλλά και ιαπωνικούς χαρακτήρες. Το 1986 γίνεται μέλος του Τάγματος τωνΤαγμάτων και των Τεχνών(Ordre des Arts et des Lettres) στη Γαλλία και το 1996 του απονέμεται το βραβείο Ντελμά (Prix Delmas) από το Institut de France.

Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Σερρών Πινακοθήκη «Κωνσταντίνος Ξενάκης»

Η προσωπική γνωριμία του καθηγητή Αριστοτέλη Νανιόπουλου με τον καλλιτέχνη, ξεκινά στην αρχή της δεκαετίας του 2000. Στη διάρκεια μιας συζήτησης μεταξύ τους, ο καλλιτέχνης εκφράζει αγωνία, για την τύχη του έργου του, όταν αυτός φύγει από τη ζωή. Ο καθηγητής προτείνει, αντί τα έργα του να καταλήξουν στα υπόγεια της Εθνικής Πινακοθήκης, ή κάπου στη Γαλλία, να τα χαρίσει σε μια επαρχιακή πόλη της Ελλάδας, η οποία σήμερα δεν έχει κάτι αντίστοιχο και έτσι αυτή θα αποκτήσει ένα σημαντικό πόλο πολιτισμού, ενώ παράλληλα και το ίδιο το έργο του θα αναδειχθεί καλύτερα. Ο Ξενάκης, αν και όχι τόσο εύκολος στις αποφάσεις του, μετά από σκέψη, καταθέτει σχετική πρόταση στην τότε Δημοτική Αρχή των Σερρών, το 2005. Το 2011 δημιουργείται το σωματείο ΣΕΡΡΑΙΩΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑ, με κύριο καταστατικό στόχο τη δημιουργία του Μουσείου Ξενάκη στο πρώην στρατόπεδο ΠΑΠΑΛΟΥΚΑ και τη σταδιακή ανάπτυξη εκεί, ενός Πολιτιστικού Πάρκου, με την παράλληλη δημιουργία και άλλων Μουσείων όπως: το Διαχρονικό Μουσείο του Νομού Σερρών, τη Δημοτική Πινακοθήκη, το Μουσείο Ιστορίας της Πόλης των Σερρών, το Λαογραφικό Μουσείο κ.λπ. Οι προσπάθειες υλοποίησης του Μουσείου εντατικοποιούνται στη δεκαετία του 2010, όταν ανέλαβε Δήμαρχος Σερρών ο Πέτρος Αγγελίδης. Προσπάθειες χρηματοδότησης του έργου μέσω εθνικών ή ιδιωτικών πόρων αποτυγχάνουν και τελικά η προσπάθεια εστιάζει στα Ευρωπαϊκά Προγράμματα, ως την πιο πρόσφορη πηγή. Το 2014 συντάσσεται η πρόταση CULTURAL DIPOLE, από τον εμπνευστή του έργου καθηγητή Α. Νανιόπουλο, η οποία υποβάλλεται με επιτυχία, στο ανταγωνιστικό πρόγραμμα INTERREG V-A, Ελλάδα-Βουλγαρία 2014-2020, με εταίρους. Στο ερώτημα «γιατί ο Ξενάκης στις Σέρρες», πόλη με την οποία δεν έχει κάποια σχέση καταγωγής, ο ίδιος απαντούσε ότι ως Αιγυπτιώτης είχε ιδιαίτερο ψυχικό δεσμό με το Μέγα Αλέξανδρο και την ιστορία της Μακεδονίας. Μισοαστεία, μισοσοβαρά ανέφερε συχνά ότι θεωρεί τον εαυτό του παιδί των Πτολεμαίων. Έβλεπε το Μουσείο σαν δικό του δώρο σε μια πόλη της μητέρας Μακεδονίας, μόνο που δυστυχώς δεν προφταίνει ο ίδιος να το δει ολοκληρωμένο.

Στη Θεσσαλονίκη για τα Δημήτρια του 2010

«Το έργο µου αναπαριστά την πραγματικότητα ενώ συνάμα την κατηγορεί» αναφέρει μεταξύ άλλων στη συζήτηση-συνέντευξη που παραχωρεί στην καθ’ ύλην αρμόδια επί του πολιτισμού, συντάκτρια της τότε εφημερίδας Τα Νέα, Βίκυς Χαρισοπούλου. Η συνέντευξη πραγματοποιείται με αφορμή την έκθεσή του στην πρωτεύουσα της Μακεδονίας με τίτλο «Οι κώδικες, τα μυστικά, τα χαμένα σύμβολα» στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, ως το κορυφαίο πολιτιστικό γεγονός των Δημητρίων της συγκεκριμένης χρονιάς. Η εξαιρετική δημοσιογράφος συνεχίζει, σκιαγραφώντας διαδρομή, έργο και καταξίωση του Ξενάκη: «Από τη γενέθλιά του Αίγυπτο και τους φαραωνικούς τάφους, τις νύχτες του Αµπουκίρ, τις μέρες στις όχθες του Σηκουάνα, έφτασε στους κώνους του Βερολίνου, τον συρµατόπλεκτο Παρθενώνα και στο βιβλίο της ζωής του που είναι τοποθετημένο σ’ έναν ρωμαϊκό τάφο. Ο Κωνσταντίνος Ξενάκης «του κόσμου», επιστρέφει επτά χρόνια µετά στη Θεσσαλονίκη (µια ακόμη στάση στην πορεία του) και καταθέτει τώρα τους «Κώδικες, τα µυστικά, τα χαµένα σύµβολα» – µια σειρά έργων του που παρουσιάζονται ως η κορυφαία εικαστική διοργάνωση των φετινών Δηµητρίων».
Ο δε εικαστικός Ξενάκης, γνωρίζοντας ως φαίνεται την καταξίωση και την κατάρτιση της συνομιλήτριάς του στην Τέχνη και τον Πολιτισμό γενικότερα, τοποθετείται: «Θεωρώ τον εαυτό µου κρίκο μεταξύ πολλών τομέων όπως η επιστήμη, η πολιτική, η κοινωνία, είμαι ανάμεσα, πλάθω ιστορία. Είμαι εδώ για να δημιουργήσω καινούργια εδάφη ελευθερίας.
Το έργο µου αναπαριστά την πραγματικότητα ενώ συνάμα την κατηγορεί. Τα έργα µου παράγουν υπερβατικά νοήματα και ο θεατής αν θέλει να συμμετέχει στο ταξίδι που προσκαλούν πρέπει αντίστοιχα να διεξαγάγει µια υπερβατική ανάγνωση». Έξι χρόνια μετά, το 2016, όταν επανακάμπτει στη Θεσσαλονίκη, για μια ακόμη εικαστική του έκθεση στην πόλη που ίδρυσε ο Μ. Αλέξανδρος και τιμώμενος στην εκδήλωση-συζήτηση με θέμα «Παγκοσμιοποίηση- βία και σύγχρονη Τέχνη» συναντάται πάλι με την κυρία Χαρισοπούλου. Η δημοσιογράφος είναι πλέον υπεύθυνη αρχισυντάκτρια πολιτισμού του παραρτήματος Β. Ελλάδος του Αθηναϊκού-Μακεδονικού Πρακτορείου. Στην ερώτησή της «Πώς είσθε κύριε Ξενάκη;» λαμβάνει τη σιβυλλική απάντηση: «Ερείπιο... Όπως όλοι μας ...Δεν θυμάμαι ποιος μελετητής του 18ου αιώνα -Γερμανός νομίζω- είχε πει πως... 'Τα τελευταία ερείπια της Ελλάδας είναι οι σύγχρονοι Έλληνες' ..Ε, εξακολουθεί να ισχύει...».Στην Ελλάδα κάποια από τα έργα του φιλοξενούνται στην Εθνική Πινακοθήκη Αθηνών και το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στη Θεσσαλονίκη, ενώ ένα από τα έργα του κοσμούσε ως ο κεντρικός πίνακας το πρωθυπουργικό γραφείο κατά την θητεία του Αλέξη Τσίπρα.

Πηγές:

1. Εφημερίδα τα ΝΕΑ
2. Αθηναϊκό- Μακεδονικό Πρακτορείο ειδήσεων
3. Ιστοσελίδα του Μουσείου Σερρών Κωνσταντίνος Ξενάκης
4. Wikipedia

Ειδήσεις σήμερα

Μπείτε στην ομάδα μας στο Viber και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Ακολουθήστε μας στο Google News. Σχολιάστε στην σελίδα μας στο Facebook.

Ο Πολίτης είσαι εσύ. Γίνε συνδρομητής της εβδομαδιαίας έντυπης έκδοσης.