Ο Περικλής Ζερλέντης γεννιέται στην Ερμούπολη της Σύρου στις 26 Αυγούστου 1852, από Χιώτες γονείς, μέλη επιφανών οικογενειών που κατέφυγαν στη μετέπειτα πρωτεύουσα των Κυκλάδων λόγω της μεγάλης Σφαγής. Ολοκληρώνοντας τις γυμνασιακές σπουδές του στη Σύρο μεταβαίνει στη Μασσαλία και μετά από διετή φοίτηση στο Γαλλικό Λύκειο, αναχωρεί για το Λονδίνο όπου θα εργαστεί στον εμπορικό οίκο των συγγενών της μητέρας του, συγκεκριμένα στις επιχειρήσεις της οικογένειας Μαξίμου. Λάτρης της ιστορικής έρευνας εξελίσσεται σε έναν από τους κορυφαίους ιστοριοδίφες της γενιάς του καταγράφοντας γεγονότα και στοιχεία της πορείας των Ελλήνων από την αρχή του 19ου αιώνα έως και τη σύσταση του Ελληνικού κράτους. Τα θέματα της μεσαιωνικής ιστορίας της Ελλάδος και ιδιαίτερα των Κυκλάδων, είναι από τα πλέον προσφιλή. Για τη συλλογή στοιχείων και την διερεύνηση των πηγών ταξιδεύει σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες και κυρίως σε Γερμανία, Ολλανδία, Τουρκία και Γαλλία. Το 1833 γυρίζει στην Ερμούπολη, η οποία αποτελεί τη βάση των ανά των Κυκλάδων ερευνών του με σκοπό τη συγκέντρωση χειρογράφων σχετικών με την περίοδο της Φραγκοκρατίας και Τουρκοκρατίας. Πολλά από τα έγγραφα που είχε συγκεντρώσει αναγκάστηκε για λόγους βιοποριστικούς να τα πουλήσει, ενώ όσα είχαν απομείνει φυλάσσονται στα Γενικά Αρχεία του Κράτους.
Συγγραφικό έργο
Πολυμαθέστατος και ευρηματικός δημοσιεύει πλήθος ερευνών στα περιοδικά «Παρνασσός», «Byz. Zeitschrift», «Δελτίο της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας», «Αθηνά», κ. ά. Παράλληλα έχει συγγράψει τα έργα: «Φεουδαλική Πολιτεία», «Γράμματα των τελευταίων δουκών του Αιγαίου Πελάγους», «Περί των ιστορικών σημειωμάτων των εν Νάξω Καπουκίνων», «Περί της συστάσεως του κοινού των Μυκονίων», κ.ά.
Το 1918 με τον φίλο και συνεργάτη του, φιλόλογο στο Γυμνάσιο της Σύρου, Φλώρο Εμμ. Κατσουρό, ιδρύουν τη «Νησιωτική Επετηρίδα» όπου δημοσιεύουν έρευνες και μελέτες για την ιστορία των Κυκλάδων νήσων. Συγκεκριμένα ανάμεσα στις 150 έρευνες που περιλαμβάνονται στη δίτομη Επετιρίδα:
- «Αθανάσιος ο Ίμβρου», Byzantinisch-neugriechische Jahrbucher, τομ. 5 (1927), σελ. 29-35.
- Γράμματα των τελευταίων Φράγκων Δουκών του Αιγαίου πελάγους 1435-1565, Ιωσήφ Νάκης Ιουδαίος Δούξ του Αιγαίου πελάγους (1566-1579), Τύποις Νικολάου Γ. Φρέρη, Εν Ερμουπόλει 1924.
- «Γράμματα Φράγκων Δουκών του Αιγαίου», Byzantischen Zeitchrift, τόμ. 13 (1904), σελ. 136-157.
- «Ηπειρωτικά μελετήματα. Ιστορία του Σουλίου και της Πάργας υπό έποψιν του αξιοπίστου εξεταζομένη. & Περί της εν Ζαλόγγω καταστροφής», Παρνασσός, τομ. 12 (1888), σελ. 311-324, 366-384.
- «Ιγνατίου πρώην μεν Άρτης, είτα δε Ουγγροβλαχίας μητροπολίτου, Λόγος επιτάφιος εις τον στρατηγόν Εμμανουήλ Παπαδόπουλον», Παρνασσός, τομ. 11 (1887), σελ. 201-206.
- Ιστορικά σημειώματα εκτου βιβλίου των εν Νάξω Καπουκίνων (1647-1753), 1922.
- Ιστορικαί έρευναι περί τας Εκκλησίας των νήσων της Ανατολικής Μεσογείου, Τύποις Νικολάου Γ. Φρέρη, Εν Ερμουπόλει 1913.
- Μηλιγγοί και Εζερίται Σλάβοι εν Πελοποννήσω, Τύποις Νικολάου Γ. Φρέρη, Εν Ερμουπόλει 1922. (πρόσφατη έκδοση: Δ.Ν. Καραβία - Αναστατικές Εκδόσεις, Αθήνα 2000. ISBN 9602580747.)
- «Ναξία νήσος και πόλις», Byzantischen Zeitchrift, τομ. 11 (1902).
- «Πατριαρχών γράμματα προς τους νησιώτας περί δουλικής υποταγής εις τους κρατούντας», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας Ελλάδος, τομ. 9 (1926), σελ. 97-116.
- «Περί της εν Λιβόρνω ελληνικής σχολής 1805-1835», Παρνασσός, τομ. 9 (1885), σελ. 323-340.
- «Περί του εν Μυκόνω σχολέιου του Αγίου Λουκά», Παρνασσός, (1917), σελ. 176-194. Περί του εν Μυκόνω σχολέιου του Αγίου Λουκά», Παρνασσός, (1917), σελ. 176-194.
- «Περί των δυτικών κοινοτήτων και εκκλησιών του Αιγαίου Πελάγους».
Επιφυλάξεις για το Ζάλογγο
Μία ομάδα από Σουλιώτισσες, κατ’ άλλους 22 και άλλους 57, ποικίλλει ο αριθμός τους, από 22 έως 57, για να μη συλληφθούν ζωντανές από τους Τουρκαλβανούς που τις πολιορκούσαν στο Ζάλογγο, στήνουν κυκλικό χορό και στη συνέχεια ρίχνονται στον γκρεμό με τα παιδιά τους.
Είναι στο τέλος του 1803, όταν ο Αλή Πασάς θέλησε να τελειώσει μία και καλή με τους Σουλιώτες, τους ανυπότακτους ορεσίβιους Θεσπρωτούς, που τόσα προβλήματα δημιουργούσαν στο Σουλτάνο και στη δική του εξουσία στην Ήπειρο. Τους πολιορκεί στενά, αναγκάζοντάς να συνθηκολογήσουν. Ο βασικός όρος της συμφωνίας, που δεν τηρήθηκε, ήταν να εκκενώσουν τα χωριά τους συν γυναιξί και τέκνοις. Στις 16 Δεκεμβρίου οι Σουλιώτες χωρίζονται σε τρεις φάλαγγες και αποχωρούν από την πατρογονική γη.
Δύο μέρες μετάη τρίτη φάλαγγα, που κατευθυνόταν νότια, δέχεται επίθεση στο Ζάλογγο από πολυάριθμο σώμα Τουρκαλβανών με αρχηγούς τους Μπεκίρ Τζογαδούρο, Άγο Μουχουρδάρη και Μέτζο Μπόνο. Κατά τη διάρκεια της σφοδρής σύγκρουσης μία ομάδα Σουλιωτών εγκλωβίζεται από τον εχθρό. Ανάμεσά τους και περίπου 60 γυναίκες, πολλές από αυτές σε κατάσταση εγκυμοσύνης. Προκειμένου να μην πέσουν στα χέρια των διωκτών τους, ρίχνουν τα παιδιά τους από την απόκρημνη κορυφή του Ζαλόγγου και στη συνέχεια, πιασμένες χέρι - χέρι, έπεσαν και ίδιες χορεύοντας. Το Ζάλογγο με τα χρόνια μεταβλήθηκε σε σύμβολο ηρωισμού και αυτοθυσίας. Πραγματικότητα ή εθνικός μύθος;
Μαρτυρίες
Η μοναδική συγκεκριμένη μαρτυρία για το περιστατικό του Χορού προέρχεται από τον αξιωματικό του Αλή πασά, Σουλεϊμάν Αγά, αυτόπτη μάρτυρα. Το αφηγείται στον εξισλαμισμένο Γάλλο μισθοφόρο Ιμπραήμ Μανσούρ Εφέντι, ο οποίος το αναφέρει σε βιβλίο του που κυκλοφορεί στο Παρίσι το 1828. Σύμφωνα με τη μαρτυρία αυτή, οι γυναίκες «πιάστηκαν από τα χέρια κι άρχισαν ένα χορό, που τα βήματά του τα κινούσε ένας ασυνήθιστος ηρωισμός και οι αγωνία τού θανάτου τόνιζε το ρυθμό του... Στο τέλος των επωδών, οι γυναίκες βγάζουν μία διαπεραστική και μακρόσυρτη κραυγή, που ο αντίλαλός της σβήνει στο βάθος ενός τρομακτικού γκρεμού, όπου ρίχνονται μαζί με όλα τα παιδιά τους».
Το 1888 ο λόγιος και ιστορικός Περικλής Ζερλέντης διατυπώνει επιφυλάξεις και αμφιβολίες για το χορό του Ζαλόγγου, ύστερα από επιτόπιο έρευνα, χωρίς όμως να αμφισβητεί το γεγονός της αυτοθυσίας των Σουλιωτισσών. Αρκετά χρόνια μετά ο φιλόλογος Αλέξης Πολίτης, καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης, υποστηρίζει σε άρθρο του στο περιοδικό «Ο Πολίτης» του 2005, ότι τραγούδι, που συνόδευε το χορό, το πασίγνωστο «Έχε γεια καημένε κόσμε» αναφέρεται για πρώτη φορά μόλις το 1908.
Ο Πρώσος διπλωμάτης και περιηγητής Γιάκοπ Μπαρτόλντι είναι ο πρώτος που καταγράφει το γεγονός μεταξύ 1803 και 1804, ευρισκόμενος στα Ιωάννινα, χωρίς να αναφέρεται στο χορό. Ο αγωνιστής του 21 και απομνημονευματογράφος Χριστόφορος Περραιβός (1773 - 1863) είναι ο πρώτος Έλληνας συγγραφέας, που αναφέρεται στο Χορό του Ζαλόγγου στη δεύτερη έκδοση της «Ιστορίας του Σουλίου και της Πάργας» (1815). Αντίθετα στην έκδοση του 1857 δεν γίνεται αναφορά σε χορό.
Τέλος την ίδια χρονιά ο συγγραφέας της «Γκόλφως»Σπυρίδων Περεσιάδης παρουσιάζει για πρώτη φορά το θεατρικό έργο «Ο Χορός του Ζαλόγγου», που διαδόθηκε ευρύτατα στον ελλαδικό χώρο, μέσα από παραστάσεις «μπουλουκιών» και ερασιτεχνικών τοπικών θιάσων και ίσως εκεί να οφείλεται η διάπλαση του «Χορού του Ζαλόγγου» ως ιστορικού γεγονότος.
ΠΗΓΕΣ:
- SanSimera.gr
- Wikipidia
- Syrostoday
Ειδήσεις σήμερα
Μπείτε στην ομάδα μας στο Viber και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο.
Ακολουθήστε μας στο Google News. Σχολιάστε στην σελίδα μας στο Facebook.
Ο Πολίτης είσαι εσύ. Γίνε συνδρομητής της εβδομαδιαίας έντυπης έκδοσης.
facebook
youtube
instagram
X
