Emile Zola και Νικόλαος Μακκάς: Δύο ερασιτέχνες φωτογράφοι στη διεθνή έκθεση του Παρισιού το 1900

Στις 29 Σεπτεμβρίου 1902 ο Emile Zola φεύγει από τη ζωή στο Παρίσι σε ηλικία μόλις 62 ετών. Παγκοσμίως γνωστός για το τεράστιο λογοτεχνικό του έργο, εκτός απ’ αυτό αφήνει και ένα σημαντικό φωτογραφικό αρχείο επτά χιλιάδων γυάλινων αρνητικών το οποίο τα τελευταία χρόνια παρουσιάζεται στο κοινό με εκθέσεις.O ίδιος μυείται στη φωτογραφία σχετικά αργά, στην ηλικία 55 ετών και συγκεκριμένα το 1895. Είναι η χρονιά που ολοκληρώνει το μνημειώδες έργο του «Η φυσική και κοινωνική ιστορία μιας οικογένειας την περίοδο της δεύτερης αυτοκρατορίας- Οι Ρουγκόν Μακάρ» (Histoire naturelle et sociale d'une famille sous le Second Empire-Les Rougon-Macquart). Απερίσπαστος πλέον από τη συγγραφική ανάγκη επιδίδεται με πάθος στη φωτογραφία. Αποκτά οκτώ μηχανές, εγκαθιστά σκοτεινό θάλαμο στο σπίτι του και δεν περνά ούτε μία μέρα χωρίς να φωτογραφήσει τους οικείους και το περιβάλλον του. Δεν θα μπορούσε να μείνει αδιάφορος από το γεγονός του αιώνα, τη Διεθνή Έκθεση του 1900, την οποία φωτογραφίζει συστηματικά όπως λίγοι επαγγελματίες έκαναν.

Η έκθεση ανοίγει τις πύλες της για το κοινό στις 15 Απριλίου του 1900 για να διαρκέσει έως τις 12 Νοεμβρίου του ιδίου έτους. Το ελληνικό περίπτερο τοποθετείται στην «quai des nations», την κοίτη του Σηκουάνα και συγκεκριμένα ανάμεσα στα περίπτερα της Σερβίας και της Σουηδίας.  Πρόκειται για ένα μικρό βυζαντινό ναό, τον Άγιο Σώστη, που στη συνέχεια μεταφέρθηκε στη λεωφόρο Συγγρού. Το ελληνικό περίπτερο χαρακτηρίζεται σαν ένα από τα πιο σεμνά από τα περίπτερα της έκθεσης, ενώ είναι το μοναδικό που σώζεται ακόμη. Τελικά θα ήταν αδύνατο να διαφύγει της προσοχής του Ζολά ο οποίος το φωτογράφησε.

Ο ναύαρχος Νικόλαος Μακκάς στο Παρίσι

Ένας από τους χιλιάδες επισκέπτες της Διεθνούς Έκθεσης του Παρισιού είναι ο νέος τότε αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού -και μετ’ έπειτα ναύαρχος- Νικόλαος Μακκάς (1875-1949), απόγονος των καθηγητών του Πανεπιστημίου και ιατρών Μακκά από τη Χίο νέος αξιωματικός που εφοδιασμένος με την φωτογραφική του μηχανή, αποθανατίζει και εκείνος ενσταντανέ της διοργάνωσης, έχοντας μια παράλληλη με το Ζολά διαδρομή στη φωτογραφία. Ο Μακκάς ξεκινά να φωτογραφίζει γύρω στο 1895 όπως άλλωστε και ο Ζολά, με τη διαφορά όμως ότι είναι πολύ νεότερος, μόλις εικοσαετής.

Ο Νικόλαος Κ. Μακκάς είναι πρώτος εξάδελφος του καθηγητή της Παιδιατρικής Γεωργίου Μακκά, εγγονοί και οι δύο του γενάρχη Γ. Μακκά γεννημένου στη Χίο το 1818, ο οποίος διατέλεσε αρχίατρος στην Αυλή του Γεωργίου του Α΄, ενώ παράλληλα είχε αναλάβει να στελεχώσει και να διευθύνει το νεοσύστατο τότε Ευαγγελισμό, με πρωτοβουλία της βασίλισσας Όλγας. Σαν ναύαρχος έλαβε μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους, στη Μικρασιατική Εκστρατεία και στην συνέχεια ανέλαβε διάφορες διοικητικές θέσεις στο ναυτικό μεταξύ των οποίων και την αρχηγεία του στόλου. Σύζυγός του ήταν η Ελένη, κόρη της Αικατερίνης Ζλατάνου η οποία με διαλέξεις και δημοσιεύσεις στον αγγλικό τύποδιέγειρε τη βρετανική κοινή γνώμη υπέρ του Κρητικού Ζητήματος και της απελευθέρωσης της Θεσσαλίας.

Πλούσια φωτογραφική παραγωγή

Ο Νικόλαος Μακκάς αφήνει πλούσια φωτογραφική παραγωγή. Μανιώδης της φωτογραφίας καταλείπει πλουσιότατο φωτογραφικό αρχείο, το υλικό του οποίου διαφυλάσσεται τόσο στον Ε.Λ.Ι.Α., όσο και στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο. Ήδη έχουμε δημοσιεύσει σχετικό αφιέρωμα με φωτογραφίες από τις οικογενειακές του στιγμές.

Φωτογράφησε άλλωστε, όπως κάθε ερασιτέχνης κάνει, την οικογένεια, τους φίλους, τα ταξίδια του, αλλά και τα μεγάλα γεγονότα της εποχής του, σαν τη Διεθνή Έκθεση του 1900 και τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1906. Παράλληλα χρησιμοποιεί τη φωτογραφία και σε όλη τη διάρκεια της υπηρεσίας του στο Πολεμικό Ναυτικό για τις ανάγκες του.

Μία πλήρης και συστηματική αποτύπωση του εθνικού στόλου, αλλά και πλοίων άλλων χωρών, αποτελεί μια πολύτιμη μαρτυρία σήμερα, είναι το αποτέλεσμα της φωτογραφικής της «εμμονής» του Μακκά.

Το αρχείο της οικογένειας Μακκά περιέρχεται στο Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (ΕΛΙΑ) με δωρεά του Νίκου Σκένδερ. Το φωτογραφικό μέρος του αρχείου περιλαμβάνει 1100 αρνητικά και 560 πρωτότυπες φωτογραφίες κολλημένες σε λευκώματα, σύμφωνα με την Βασιλική Αθ. Χατζηγεωργίου, στην ιστοσελίδα https://fa-elia-miet.blogspot.com/ , που αποτελεί και τη βασική πηγή των πληροφοριών του παρόντος αφιερώματος.

Ειδήσεις σήμερα

Μπείτε στην ομάδα μας στο Viber και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Ακολουθήστε μας στο Google News. Σχολιάστε στην σελίδα μας στο Facebook.

Ο Πολίτης είσαι εσύ. Γίνε συνδρομητής της εβδομαδιαίας έντυπης έκδοσης.