Τι είναι η ρήξη χιαστών συνδέσμων;

Η ρήξη των χιαστών συνδέσμων, και ιδιαίτερα του πρόσθιου (ΠΧΣ), είναι μια αθλητική συνήθως κάκωση. Σαφώς υπάρχει και ο οπίσθιος χιαστός(ΟΧΣ) στο γόνατο μας (εξού και ο πληθυντικός όταν αναφερόμαστε στους ''χιαστούς''), αλλά ο τραυματισμός του οπισθίου χιαστού είναι σπανιότερος και δυσκολότερος στο να προκληθεί, γι' αυτό και θα ασχοληθούμε περισσότερο με τον ΠΣΧ σε αυτό το άρθρο. Ο ΠΧΣ λοιπόν είναι ένας σύνδεσμος που βρίσκεται μέσα στην άρθρωση του γόνατος και πιθανότατα είναι ο πιο ευάλωτος σύνδεσμος που τραυματίζεται στο γόνατο. Είναι ένας από τους πιο σημαντικούς συνδέσμους του γόνατος και προσφέρει μεγάλη σταθερότητα σε αυτό.

Μηχανισμοί κάκωσης

Ο πιο συνηθισμένος μηχανισμός κάκωσης του ΠΧΣ είναι η στροφή του μηρού πάνω στην κνήμη όταν το βάρος όλου του σώματος πέφτει στο ένα πόδι ( π.χ κατά την προσγείωση από άλμα). Έχει υπολογιστεί ότι το 70% αυτών των κακώσεων συμβαίνουν χωρίς άμεση επαφή και είναι αποτέλεσμα ταχύτατης αλλαγής στην κατεύθυνση του αθλητή, συνέπεια ελιγμών ή αδέξιας προσγείωσης. Συνήθως, τις ρήξεις χιαστών συνοδεύουν και κακώσεις των πλάγιων συνδέσμων και των μηνίσκων . Ρήξη του ΠΧΣ έχουμε συχνά σε αθλήματα επαφής ( π.χ ποδόσφαιρο , μπάσκετ ) ή σε αθλήματα όπου απαιτούν ξαφνικές αλλαγές πορείας ( πχ σκί)..

Για την ρήξη του οπισθίου χιαστού θα χρειαστεί μία πολύ μεγάλη δύναμη(συνήθως εξωτερική) που θα αναγκάσει τη κνήμη να ολισθήσει σε μεγάλο βαθμό προς τα πίσω. Και σε αυτή τη περίπτωση αν ο μηχανισμός κάκωσης περιέχει και στροφή τότε τραυματισμός θα είναι ακόμη μεγαλύτερος. Η αποκατάσταση του οπισθίου χιαστού σε σχέση με τον πρόσθιο δεν διαφέρουν πολύ, καθώς επίσης τα περιστατικά που οδηγούνται περισσότερες φορές στα χειρουργεία είναι αυτά του ΠΧΣ.

Πρώτο και προέχον σύμπτωμα του αθλητή που υφίσταται ρήξη χιαστών είναι ο πόνος και η αδυναμία συνέχισης της προηγούμενης δραστηριότητας. Τις περισσότερες φορές, ο παίκτης αντιλαμβάνεται επιτόπου τη «ζημιά», αφού έχει την αίσθηση ή ακόμα και το άκουσμα του ηχητικού «κρακ». Σε ελαφριές περιπτώσεις η δραστηριότητα μπορεί να συνεχιστεί και να εμφανιστεί ή να αυξηθεί ο πόνος , το οίδημα και η δυσκαμψία μετά το τέλος της δραστηριότητα ή επόμενη μέρα το πρωί.

Η ρήξη του χιαστού ταξινομείται ως εξής :

• Βαθμός 1ος: ένας μικρός αριθμός ινών του συνδέσμου έχει υποστεί ρήξη
• Βαθμός 2ος: ένας σημαντικός αριθμός ινών του συνδέσμου έχει υποστεί ρήξη
• Βαθμός 3ος: όλες οι ίνες του συνδέσμου έχουν υποστεί ρήξη με αποτέλεσμα αστάθεια στο γόνατο και μεγάλη απώλεια λειτουργικότητας. Σε αυτή την περίπτωση η χειρουργική αποκατάσταση είναι σχεδόν απαραίτητη.

Θεραπεία της ρήξης του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου

Η φυσικοθεραπευτική φροντίδα κρίνεται απαραίτητη όποιου βαθμού και αν είναι η κάκωση για να μπορέσει ο ασθενής να επανέλθει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα στις καθημερινές του δραστηριότητες ή στον αγωνιστικό χώρο.  Ιδιαίτερα δε μετά τη λύση του χειρουργείου, η φυσικοθεραπεία αποτελεί σημαντικό κεφάλαιο για την επιτυχία μιας επέμβασης στον χιαστό και ο σωστός χρόνος για να ξεκινήσει, είναι αμέσως μετά το χειρουργείο. Στο αθλητικό κομμάτι ένα μεγάλο μέρος της επιτυχίας εξαρτάται από την αφοσίωση του αθλητή σε ένα εντατικό πρόγραμμα.

Οι περισσότεροι ασθενείς με ρήξη πρώτου ή δευτέρου βαθμού αναρρώνουν με την κατάλληλη φυσικοθεραπεία. Σε πολλές περιπτώσεις δε, ακόμη και ολικές ρήξεις ΠΧΣ δείχνουν να ανταποκρίνονται καλά στη φυσικοθεραπεία, δύσκολα όμως ένα τέτοιο γόνατο θα μπορέσει να επανέλθει σε επίπεδα πρωταθλητισμού χωρίς χειρουργείο. Επίσης οι ασθενής, κυρίως οι αθλητές, που δεν θα διαλέξουν το δρόμο του χειρουργείου θα πρέπει να έχουν στο μυαλό τους η ενδυνάμωση θα τους ακολουθεί σχεδόν καθημερινά για όσο διάστημα επιθυμούν να είναι ενεργοί αθλητικά, πόσο μάλλον όταν πρόκειται για υψηλό επίπεδο!

Η αποκατάσταση περιλαμβάνει σε πρώτο στάδιο την υποχώρηση του οιδήματος και του πόνου. Σε αυτή τη φάση φυσικοθεραπευτής και θεραπευόμενος θα πρέπει να δείξουν ιδιαίτερη προσοχή και υπομονή, ιδιαίτερα μετά από χειρουργείο, για να μπορέσουν μπουν στο επόμενο στάδιο της αποκατάστασης αφού πρώτα έχει ''καθαρίσει'' ικανοποιητικά η άρθρωση από τυχόν φλεγμονές και οιδηματικά υγρά. Τις πρώτες εβδομάδες μάλιστα, ο ασθενής περπατάει με τη βοήθεια βακτηρίων για όσο διάστημα του έχει συστήσει ο θεράπων ιατρός.

Επόμενος στόχος είναι η πλήρη επαναφορά του εύρους της κίνησης της άρθρωσης. Συνήθως μετά από μία ρήξη ΠΧΣ υπάρχει έλλειμμα τόσο στην έκταση όσο και στην κάμψη του γόνατος και αυτό θα πρέπει να λυθεί. Σχεδόν πάντα, όπως και στη δική μας περίπτωση, το εύρος κίνησης μίας άρθρωσης είναι ένας σημαντικός δείκτης για την γενικότερη κατάσταση της εκάστοτε άρθρωσης. Όταν καταφέρουμε και επαναφέρουμε το εύρος κίνησης στο γόνατο έχουμε κάνει ένα σημαντικό βήμα στην αποκατάσταση του ασθενή.

Και κάπου εκεί έρχεται και το σημαντικό κομμάτι της ανάκτησης της μυϊκής δύναμης, της ισορροπίας και του ελέγχου του ποδιού! Όλοι οι μυς που περνούν πάνω από την άρθρωση του γόνατος θα πρέπει να ενδυναμωθούν αρκετά ώστε να συνεισφέρουν στη σταθερότητα του γόνατος έχει χαθεί. Αξίζει να σημειωθεί, σύμφωνα πάντα με έρευνες, ότι η μυική ατροφία που επέρχεται στον τετρακέφαλο μετά από μια πλήρη ακινητοποίηση 5-7 ημερών χρειάζεται σχεδόν 8 εβδομάδες ενδυνάμωσης για να επανέλθει ο μυς στη προηγούμενή του κατάσταση! Και το κομμάτι της ισορροπίας, ιδιοδεκτικότητας και επανεκπαίδευσης όμως είναι ιδιαίτερα σημαντικό. Ο ΠΧΣ είναι το ''μάτι'' του εγκεφάλου μας μέσα στο γόνατο και παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην ιδιοδεκτικότητά του. Είναι δηλαδή υπεύθυνος για τη μετάδοση των ερεθισμάτων του γόνατος στον εγκέφαλο αλλά και για την αντίδραση του σε κάθε ένα από αυτά! Χάνοντας έτσι κάποιο κομμάτι του ΠΧΣ μετά από μια ρήξη, έχουμε σαν συνέπεια και τον μειωμένο έλεγχο του του γόνατος. Εκπαιδεύοντας όμως παραπάνω και τους υπόλοιπους μηχανουποδοχείς που βρίσκονται στο γόνατο καταφέρνουμε να σε μεγάλο βαθμό συμψηφίσουμε το έλλειμμα που έχουμε από την ρήξη του ΠΧΣ. Στις περιπτώσεις αθλητικής αποκατάστασης το στάδιο αυτό, που είναι και το τελευταίο, μπορεί να διαρκέσει μήνες.

Εν τέλει η συνολική διάρκεια της αποκατάστασης ενός ασθενή μετά από χειρουργείο ΠΧΣ διαρκεί συνήθως 6-8 μήνες! Το ποσοστό της επιτυχημένης θεραπείας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την συνεργασία του ασθενή με τον φυσικοθεραπευτή. Πολύ βασικό είναι η αποφυγή των δραστηριοτήτων που αυξάνουν τα συμπτώματα. Δραστηριότητες οι οποίες φορτίζουν τον πρόσθιο χιαστό σύνδεσμο πρέπει να αποφεύγονται και να ελαχιστοποιούνται , ειδικά η στροφή και η υπερέκταση του γόνατος. Αγνοώντας τον πόνο και τα συμπτώματα και συνεχίζοντας την πλήρη δραστηριότητα , η κατάσταση περνάει στο χρόνιο στάδιο...!

Το άρθρο αυτό επιμελήθηκε ο Λουκάς Πολίτης, (Φυσικοθεραπευτής, απόφοιτος ΑΤΕΙ Αιγίου, μέλος του ΠΣΦ), υπο την αιγίδα φυσικοθεραπευτών Χίου. 

Ειδήσεις σήμερα

Μπείτε στην ομάδα μας στο Viber και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Ακολουθήστε μας στο Google News. Σχολιάστε στην σελίδα μας στο Facebook.

Ο Πολίτης είσαι εσύ. Γίνε συνδρομητής της εβδομαδιαίας έντυπης έκδοσης.