Η ψήφος των Βρετανών για την έξοδο τους από την Ε.Ε., ήταν ένα ακόμη τουβλάκι που αφαιρέθηκε από τον πύργο του «jenga», που τα τελευταία χρόνια ονομάσαμε Ευρωπαϊκή Ένωση και που η ίδρυση της στόχευε στο ιδεώδες της ενιαίας ευρωπαϊκής κοινωνικής και οικονομικής πολιτικής.
Οι αναταράξεις από την αφαίρεση αυτού του κομματιού σίγουρα θα είναι σημαντικές, όπως είναι και απρόβλεπτες. Ήδη η ίδια συζήτηση για παραμονή ή έξοδο έχει αρχίσει και σε άλλες χώρες, ο αντίκτυπος στην οικονομία και στα χρηματιστήρια διαφάνηκε από την πρώτη στιγμή.
Μουδιασμένοι όλοι παρακολουθούμε τα γεγονότα, τις ιστορικές ανατροπές που έρχονται η μία μετά την άλλη. Η ιστορία έχει δείξει ότι χρειάζεται κάποιος χρόνος για να επέλθει η ισορροπία. Στο ενδιάμεσο όμως εμείς όλοι πρέπει να μάθουμε να περπατάμε στη σημερινή... ανατρεπτική πραγματικότητα.
Τι αλλάζει για τους φοιτητές στη Βρετανία
Δεκάδες χιλιάδες ελληνόπουλα, φοιτητές και εργαζόμενοι στη Βρετανία είδαν το «όχι» να αλλάζει τη ζωή τους. Συνοπτικά, το «Brexit» για τους 38.000 Έλληνες (καθώς και άλλους μη Βρετανούς) φοιτητές της χώρας που μόλις ψήφισε «Brexit», αλλά και για όσους ετοιμάζονται να πάνε φέτος, είναι οι εξής:
1.Ενώ μέχρι τώρα θεωρούνταν «home students» (ντόπιοι), υποβιβάζονται σε «overseas students» (εξωτερικού)
2.Θα απαιτείται βίζα ή ίσως και διαβατήριο, ενώ τώρα αρκούσε μια απλή ελληνική ταυτότητα
3.Τα δίδακτρα θα αυξηθούν κατά 50% (αν και αυτό δε θα «πιάσει» τους ήδη φοιτητές, παρά μόνο τους μελλοντικούς)
4.Τα φοιτητικά δάνεια, που ο μελλοντικός απόφοιτος τα εξοφλεί από τη δουλειά του άτοκα, θα μειωθούν ή και θα κοπούν τελείως
5.Πολλοί τελειόφοιτοι Μέσης Εκπαίδευσης που ετοιμάζονται να πάνε τον Αύγουστο για εγκατάσταση στη Βρετανία, θα κατευθυνθούν σε πανεπιστήμια άλλων χωρών (Το 2015 είχαν γραφτεί σε βρετανικά ΑΕΙ περισσότεροι από 10.000 Έλληνες πρωτοετείς).
Τι αλλάζει για τους εργαζόμενους
Για τους δε Έλληνες εργαζομένους στη Βρετανία, τα πράγματα μπορεί να είναι ακόμη χειρότερα και πολύ πιο περίπλοκα. Το «Brexit» ενδέχεται να τους μετατρέψει σε «εργαζομένους β’ κατηγορίας», εφόσον για την πρόσληψή τους θα υπάρχουν προαπαιτούμενα (αυστηρά εισοδηματικά κριτήρια, μορφωτικό επίπεδο κ.λπ.), ενός κάποιου είδους βίζα, η οποία θα χορηγείται με αυστηρά κριτήρια, αλλά και μια σειρά από γραφειοκρατικές διαδικασίες ως την τελική τους αδειοδότηση για εργασία στη Βρετανία. Οι ίδιοι οι Έλληνες εργαζόμενοι στο Ηνωμένο Βασίλειο θα έχουν ενδεχομένως περιορισμένη πρόσβαση στις παροχές του κοινωνικού κράτους και, κυρίως, στα επιδόματα, καθώς και λιγότερο ευνοϊκές συνθήκες εργασίας σε σχέση με τους Βρετανούς.
Από το Λονδίνο για το «Brexit»
Ο Θ. Κοσμίδης είναι μεταπτυχιακός φοιτητής στο «University of Strathclyde, International Banking and Finance» και ο Γιώργος Στακιάς είναι εργαζόμενος στη «Morgan Stanley». Και οι δυο από τη Χίο, μένοντας στο Λονδίνο, έζησαν από κοντά τις πολιτικές εξελίξεις και διεργασίες που οδήγησαν στο δημοψήφισμα και στο ΝΑΙ για την έξοδο της Βρετανίας από την Ε.Ε. και μεταφέρουν στον "π" τη Βρετανική πραγματικότητα.
Ποιο ήταν το κλίμα όλες αυτές τις μέρες πριν το δημοψήφισμα;
Θ.Κ.: Το κλίμα σε γενικές γραμμές ήταν καλό. Αν εξαιρέσουμε τη δολοφονία της βουλευτίνας των Εργατικών Κοξ οι εντάσεις ήταν μεμονωμένες . Δεν έλειψαν τα ακραία και λαϊκίστικά επιχειρήματα ειδικά από την πλευρά των υποστηρικτών του «Brexit». Η Ελλάδα είχε πάλι την «τιμητική» της και ειδικότερα η χρηματοδότηση της γέφυρας του Ρίου-Αντιρρίου. Στη Σκωτία και ειδικότερα στη Γλασκόβη που μένω οι άνθρωποι τάχθηκαν υπέρ της παραμονής στην Ε.Ε.. Το 62% είπε «ναι» στην Ευρώπη. Γενικά παρατηρείται ότι τα μέρη που έχουν μεγάλα πανεπιστήμια και φιλοξενούν πολλούς αλλοδαπούς φοιτητές ψήφισαν υπέρ της παραμονής. Οι υποστηρικτές του «Brexit» βρήκαν στήριξη στις αγροτικές και βιομηχανικές περιοχές. Δεν σημαίνει βέβαια ότι είναι σε θέση να υλοποιήσουν τις υποσχέσεις τους. Τα προβλήματα που έπονται της αποφάσεως αυτής είναι τεράστια. Η Σκωτία, για παράδειγμα, θα ζητήσει την διεξαγωγή δεύτερου δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της από το Ηνωμένο Βασίλειο.
Γ. Στ.: Όλη η διάρκεια της περιόδου προ του δημοψηφίσματος χαρακτηρίστηκε κυρίως από την ανταλλαγή επιχειρημάτων από τις δύο πλευρές. Τα πράγματα έδειχναν να είναι υπό έλεγχο, όμως τις τελευταίες ημέρες η καμπάνια υπέρ της εξόδου υπερέβαλλε με κάποιες αφίσες που κατηγορήθηκαν ότι υποκινούσαν ρατσιστικό μίσος. Κατά πολλούς αυτή η τελευταία εξέλιξη σχετίζεται άμεσα και με τη δολοφονία της βουλευτού του Εργατικού Κόμματος, Jo Cox.
Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, ήταν αναμενόμενο;
Θ.Κ. Το αποτέλεσμα γενικά ενός δημοψηφίσματος είναι περίεργο. Οι δημοσκοπήσεις είναι αδύνατον να αποτυπώσουν ακριβώς την θέληση του λαού. Το πρόβλημα δεν είναι το ερώτημα του δημοψηφίσματος, αλλά η ίδια η φύση του δημοψηφίσματος. Ο Κλεμεντ Ατλι, πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας 1945-1951, πίστευε ότι το δημοψήφισμα ήταν όργανο του ναζισμού και του φασισμού και για αυτό διαφώνησε με τον Τσόρτσιλ στη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για το αν θα παραταθεί η θητεία του πολεμικού κοινοβουλίου (1935-1945). Γενικά δεν μπορείς να ξέρεις αν ο ψηφοφόρος έχει αναλογιστεί τη βαρύτητα της ψήφου του. Αν δούμε το δημοψήφισμα του 2015 στην Ελλάδα, είναι εύκολο να συμπεράνουμε πόσο επικίνδυνο όπλο είναι και τι επιπτώσεις μπορεί να έχει σε μια χώρα. Εξαιτίας της αβεβαιότητας για την έκβαση του είχαμε «capital controls». Το δημοψήφισμα είναι ένα όργανο που χρησιμοποιείται για να εκτονωθεί η πολιτική πίεση του λαού. Στη Βρετανία όμως είναι μια απόφαση που κατά την προσωπική μου εκτίμηση θα βαρύνει τη χώρα τα επόμενα χρόνια. Πολλοί υποστηρικτές του «Brexit» πίστευαν ότι η χώρα θα ωφεληθεί μακροπρόθεσμα όπως έγινε το 1992 με την αποχώρηση από τον ERM (Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερών Συναλλαγματικών Επιτοκίων), τον προάγγελο του ευρώ . Αλλά, δυστυχώς, είναι εντελώς διαφορετικό. Ήδη η λίρα έχει διαγράψει μια τρομερή υποχώρηση έναντι του ευρώ και του δολαρίου. Αλλά ακόμα είναι νωρίς για να υπολογίσουμε την ζημιά που έχει γίνει.
Γ. Στ. Τα τελικά αποτελέσματα σόκαραν όχι μόνο εμάς, αλλά και τους ντόπιους. Το μούδιασμα είναι εμφανέστατο και οι συζητήσεις διαδέχονται η μία την άλλη, καθώς έχουμε να κάνουμε με ένα αποτέλεσμα το οποίο διαμορφώθηκε κατά κύριο λόγο από την Αγγλία και ουσιαστικά “παρασύρει” τη Σκωτία και τη Βόρειο Ιρλανδία εκτός της Ένωσης παρά τη θέλησή τους. Στη Σκωτία ο κόσμος “βράζει” με το αποτέλεσμα, ενώ είναι πολύ πιθανό το ενδεχόμενο δεύτερου δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της χώρας στο άμεσο μέλλον.
Πόσο θα επηρεάσει αυτή η εξέλιξη την καθημερινότητα σας;
Θ.Κ.: Είναι δύσκολο να ξέρουμε αν η καθημερινότητα των Ελλήνων και των λοιπών ευρωπαίων θα πληγεί. Άμεσα δεν φαίνεται κάτι τέτοιο. Ίσως σε 1-2 χρόνια και μάλλον όταν ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις με την Ε.Ε. και καθοριστεί η σχέση που θα έχει το Ηνωμένο Βασίλειο με την Ένωση. Η εξέλιξη βέβαια είναι αρνητική ως προς τις προοπτικές απασχόλησης. Το αποτέλεσμα δημιουργεί πολιτική αβεβαιότητα και φυγή επιχειρήσεων. Το Λονδίνο δεν θα είναι πλέον το χρηματοπιστωτικό κέντρο της Ευρώπης. Εκτιμάται ότι η αβεβαιότητα θα πλήξει πρώτα τον ισχυρό χρηματοπιστωτικό τομέα και μετά το «real estate». Σε 3 μήνες θα υπάρχει μια νέα κυβέρνηση και είναι άγνωστο το πώς θα χειριστεί τα ευρωπαϊκά θέματα. Ένα κακό σενάριο θα προέβλεπε ακόμα και διάσπαση του κυβερνώντος κόμματος, αλλά όλα αυτά είναι ακόμα προς συζήτηση.
Γ. Στ.: Έχουμε να κάνουμε με μία εξέλιξη που είναι πρωτοφανής για τα ευρωπαϊκά δεδομένα, καθώς ποτέ άλλοτε μία χώρα δεν έχει “αφήσει” την Ένωση. Σαφώς θα δυσκολέψει η εύρεση εργασίας εδώ, ενώ δεν είμαστε ακόμα σίγουροι για το τι θα χρειαστεί για τη διαμονή μας εδώ (π.χ. βίζα, άδεια εργασίας).
Πώς βλέπετε να διαγράφετε το μέλλον της Ε.Ε.
Θ. Κ.: Το μέλλον της Ε.Ε. είναι επίσης αβέβαιο. Η αρχή έγινε και κανείς δεν ξέρει ποιος θα είναι ο επόμενος. Είδαμε στο Ηνωμένο Βασίλειο ότι τα πολιτικά τρικ πέτυχαν να κερδίσουν το δημοψήφισμα για την αποχώρηση μιας χώρας. Είναι απίθανο να γίνει σε μια άλλη χώρα; Ήδη οι ακροδεξιοί και οι ευρωσκεπτικιστές χαιρέτισαν ευχαριστημένοι το αποτέλεσμα. Το ότι την αρχή την έκανε το Ηνωμένο Βασίλειο σημαίνει ότι η Ε.Ε. θα αντιμετωπίσει πολλά προβλήματα. Αυτό βέβαια έχει να κάνει και με τη σχέση που θα κρατήσουν. Θα είναι ένα σκληρό διαζύγιο ή συναινετικό με αμοιβαίες υποχωρήσεις. Η Ε.Ε. πρέπει να δείξει στον κόσμο τη σπουδαιότητα της αν και πιστεύω ότι οι σχέσεις με το Ηνωμένο Βασίλειο δεν θα είναι και οι καλύτερες.
Γ. Στ.: Η ΕΕ δέχτηκε ένα ηχηρότατο χαστούκι από το πλέον ευρωσκεπτικιστικό της μέλος. Πολλοί πίστευαν ότι η οικονομική κρίση ήταν η σοβαρότερη απειλή που έχει αντιμετωπίσει. Να όμως που η αποχώρηση της δεύτερης μεγαλύτερης οικονομίας της, βάζει ένα ακόμα πιο δύσκολο πρόβλημα στους ιθύνοντες. Είναι πολύ δύσκολο να κάνουμε ακριβή πρόβλεψη, καθώς υπάρχει η πιθανότητα ακόμα και διάλυσης του Ηνωμένου Βασιλείου, με πιθανή ανεξαρτητοποίηση της Σκωτίας (που ψήφισε με ποσοστό 62% υπέρ της παραμονής στην ΕΕ), ενώ και η Βόρεια Ιρλανδία έθεσε θέμα δημοψηφίσματος με στόχο την ένωση με τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας. Σε κάθε περίπτωση όμως, το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος πρέπει να “ταρακουνήσει” την Ένωση, έτσι ώστε να αποφευχθεί το ντόμινο σε άλλες χώρες-μέλη.
facebook
youtube
instagram
X
