Φυσικοθεραπεία και ακράτεια ούρων

Ακράτεια είναι η ακούσια δηλ. χωρίς τη θέληση μας απώλεια ούρων σε βαθμό τέτοιο που να προκαλεί πρόβλημα υγιεινής (δερματίτιδες) ή πρόβλημα κοινωνικής αποδοχής (μυρωδιές, βρεγμένα ρούχα) και πρόκειται για σύμπτωμα όχι για πάθηση.
Αφορά όλες τις ηλικίες αλλά είναι ιδιαίτερα συχνή στην τρίτη ηλικία. Είναι 3 φορές συχνότερη στις γυναίκες από ότι στους άνδρες, επηρεάζει περισσότερο τις γυναίκες που έχουν γεννήσει και απασχολεί το 16% - 60% των γυναικών μετά την εμμηνόπαυση. Προκαλεί ψυχικές διαταραχές, κατάθλιψη, απομόνωση και άγχος ενώ δεν θα πρέπει να παραβλέπουμε και τη σεξουαλική δυσλειτουργία που προκαλεί κυρίως στα νεότερα άτομα. Ένα σημαντικό μέρος του προβλήματος είναι η άγνοια γύρω από αυτό.

Οι μισοί περίπου ασθενείς δεν έχουν συμβουλευτεί το γιατρό για το πρόβλημα τους συνήθως από ντροπή! Δυστυχώς ενώ περισσότερες από 7 στις 10 περιπτώσεις ακράτειας μπορούν να αντιμετωπιστούν επιτυχώς δεν αναζητούν ιατρική βοήθεια  αλλά περιορίζονται σε μη ιατρικές πηγές και χρήση πάνας… Τα ευχάριστα νέα είναι ότι όλοι οι άνθρωποι με ακράτεια μπορούν να βρουν κάποια λύση. Πολλές θεραπευτικές επιλογές είναι διαθέσιμες όπως η φυσικοθεραπεία και η επανεκπαίδευση της κύστης , η φαρμακευτική θεραπεία και η χειρουργική αντιμετώπιση.
Τα  είδη της  ακράτειας διαφέρουν τόσο στο μηχανισμό που την προκαλεί και στον τρόπο με τον οποίο εκδηλώνεται όσο και στην αντιμετώπιση της.

Ακράτεια από προσπάθεια

Είναι η απώλεια ούρων που συμβαίνει κατά τη διάρκεια της προσπάθειας όπως για παράδειγμα με βήχα ή φτάρνισμα. Οι μύες που περιβάλλουν τον αυχένα της κύστης χαλαρώνουν και δεν μπορεί πλέον η κύστη να αντιμετωπίσει μεγάλες πιέσεις. Έτσι δραστηριότητες που αυξάνουν την πίεση στην κοιλία προκαλούν απώλεια ούρων.
Αυτός ο τύπος ακράτειας είναι συνήθης στις γυναίκες μετά τον τοκετό ή την εμμηνόπαυση. Μπορεί να παρατηρηθεί όμως και από βλάβη του σφιγκτήρα και των νεύρων του ύστερα από χειρουργικές επεμβάσεις στα όργανα της πυέλου.

Ακράτεια επιτακτικού τύπου

Είναι η ξαφνική  επιθυμία για ούρηση που δεν αναβάλλεται και συνοδεύεται από απώλεια ούρων χωρίς η κύστη να είναι γεμάτη. Οφείλεται σε ακούσιες συσπάσεις  της ουροδόχου κύστης . Τότε μιλάμε για υπερδραστήρια κύστη. Η αιτιολογία της είναι η υπερδραστηριότητα του εξωστήρα μυ της κύστης που συσπάται έντονα χωρίς τον έλεγχο του ατόμου.
Συνήθως  δεν υπάρχει σαφής αιτία και οφείλεται σε υπερευαισθησία των νεύρων της κύστης.  Μπορεί όμως και να οφείλεται σε νευρολογικές παθήσεις και κακώσεις των νεύρων που ελέγχουν την ούρηση  και τότε ονομάζεται  νευρογενής κύστη. Οι φλεγμονές της κύστης και του ουροποιητικού, λίθοι και όγκοι της ουροδόχου κύστης και παθήσεις του προστάτη μπορεί να οδηγήσουν σε επιτακτική ακράτεια ούρων.

Μικτή  ακράτεια

Ο συνδυασμός των δύο παραπάνω τύπων

Ακράτεια από υπερπλήρωση

Είναι η απώλεια ούρων που συμβαίνει όταν η ποσότητα των ούρων μέσα στην  κύστη ξεπεράσει πολύ το όριο στο οποίο την αδειάζουμε. Τότε η πίεση των ούρων ξεπερνά την αντίσταση του σφιγκτήρα και παρατηρείται απώλεια ούρων. Συνοδεύεται αφενός από έλλειψη αίσθησης της γεμάτης με ούρα κύστης και αφετέρου από το αίσθημα της ατελούς κένωσης της κύστης μετά την ούρηση.
Συνήθη αίτια είναι η χρόνια αδυναμία ούρησης, η υπερτροφία προστάτη στους άνδρες, η πρόπτωση στις γυναίκες και νευρολογικά προβλήματα σε άνδρες και γυναίκες  όπου ο μυς της ουροδόχου κύστης χάνει την ικανότητα του να διώχνει τα ούρα ως συνέπεια νευρολογικής βλάβης.

Ο ρόλος του πυελικού εδάφους

Το πυελικό έδαφος αποτελείται από πολλούς μύες και καλύπτει εσωτερικά το κάτω μέρος της λεκάνης. Πρόκειται για ένα είδος, « αιώρας » που πάνω της κάθονται  τα όργανα της πυέλου . Στις γυναίκες η ουροδόχος κύστη, η μήτρα και το έντερο και στους άνδρες η ουροδόχος κύστη και το έντερο. Αυτή η αιώρα παίζει σημαντικό ρόλο στη στήριξη των οργάνων της πυέλου και στην εγκράτεια, στον έλεγχο δηλ. της ούρησης. Το πυελικό έδαφος, οι κυκλοτερείς μύες που αποτελούν τον σφιγκτήρα και ένας ικανός νευρολογικός μηχανισμός της περιοχής, ελέγχουν την ούρηση. Στο μηχανισμό της εγκράτειας μοναδικό  ρόλο παίζει ο ανελκτήρας του πρωκτού ο οποίος συνδέεται με την ενδοπυελική περιτονία και επιτρέπει τη σύσπαση των μυών του πυελικού εδάφους  με αποτέλεσμα την ανύψωση τους και τη στήριξη του πρόσθιου τοιχώματος του κόλπου. Η σύσπαση αυτών των μυών συμβάλει στο κλείσιμο της ουρήθρας, στη σταθεροποίηση της και εμποδίζει την κάθοδο της γι αυτό και η ικανότητα της εγκράτειας απαντά στην επανεκπαίδευση των μυών του πυελικού εδάφους.
Η δυσλειτουργία αυτών των μυών μπορεί να προκαλέσει ακράτεια ούρων, πρόπτωση πυελικών οργάνων, σεξουαλικές δυσλειτουργίες , πυελικό πόνο.

Ο ρόλος της φυσικοθεραπείας στην αντιμετώπιση της ακράτειας ούρων

Στόχος της φυσικοθεραπείας είναι να ενισχύσει τους μύες του πυελικού εδάφους που στηρίζουν την ουροδόχο κύστη και την ουρήθρα με αποτέλεσμα τον καλύτερο έλεγχο της λειτουργίας της κύστης.

Οι μέθοδοι που επιφέρουν τα καλύτερα αποτελέσματα είναι:

v  Το Biofeedback το οποίο είναι μία συσκευή καταμέτρησης, η οποία βοηθά τον ασθενή να εντοπίσει τους μύες που χρειάζονται ενδυνάμωση ενώ ταυτόχρονα καταγράφει την δύναμη των μυών της πυέλου. Περιλαμβάνει τη χρήση οργάνων ελέγχου (κολπικών ή πρωκτικών αισθητήρων) που μετατρέπουν τις πληροφορίες που ανιχνεύουν από τους ηλεκτρομυογραφικούς αισθητήρες σε οπτικά και ακουστικά ερεθίσματα.

v  Η ηλεκτροδιέγερση του πυελικού εδάφους είναι μία σύγχρονη και ταυτόχρονα απλή μέθοδος  στην οποία διοχετεύουμε υπολογισμένη ποσότητα( ειδικά τροποποιημένου ώστε να μην προκαλεί βλάβες) ηλεκτρικού ρεύματος στη πύελο με σκοπό την ισχυροποίηση των μυών.

Ο ρόλος της φυσικοθεραπείας στην αποκατάσταση της χαλάρωσης των μυών του πυελικού εδάφους  έχει αναγνωριστεί παγκοσμίως και αποτελεί τη θεραπεία πρώτης επιλογής.
Η ακράτεια δεν πρέπει να παραμένει μυστικό και να κρατά τον ασθενή στο κοινωνικό περιθώριο, υποβαθμίζοντας την ποιότητα της ζωής του. Αποτελεί πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα στο γενικό πληθυσμό από ότι φαντάζεται κανείς με συνέπειες κοινωνικές, οικονομικές και υγιεινής. Υπάρχουν τρόποι να αντιμετωπιστεί ανώδυνα, αναίμακτα και αποτελεσματικά.  Καιρός να γελάσετε άφοβα!

Το άρθρο αυτό επιμελήθηκε η Αργυρούδη Πολυξένη (Φυσικοθεραπεύτρια, απόφοιτος Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης, μέλος του Π.Σ.Φ) υπό την αιγίδα των Φυσικοθεραπευτών Χίου.

Ειδήσεις σήμερα

Μπείτε στην ομάδα μας στο Viber και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Ακολουθήστε μας στο Google News. Σχολιάστε στην σελίδα μας στο Facebook.

Ο Πολίτης είσαι εσύ. Γίνε συνδρομητής της εβδομαδιαίας έντυπης έκδοσης.