Ήταν ξημέρωμα μεγάλης Δευτέρας όταν χτύπησε το τηλέφωνο μου. Άραγε θα ‘νε κάποιο πλοίο με πρόβλημα για να παίρνει τέτοια ώρα, σκέφτηκα. Μα όχι. Ήταν ο φίλος που συζητούσαμε χτες στην εκκλησία για την καλοσύνη, την προσφορά προς τον πλησίον, την σπάνια προσωπικότητα του Νίκου Κ. Λω. Ηλία, μου λέει. Μου έχεις πει ότι ο κ. Νίκος είναι ο δεύτερος σου πατέρας και ήθελα να σου πω ότι απεβίωσε χτες, την ημέρα των Βαγιών. Έκλαψα πικρά και ήθελα να του αφιερώσω αυτές τις λέξεις και στιγμές από την ζωή μου κοντά του.
Τον γνώρισα παιδί, όταν αποφάσισε να κτίσει σπίτι στον Μαύρο Γιαλό όπου είχαμε παντοπωλείο και ο πατέρας μου ασχολείτο με τα κοινά του χωριού. Δυο με τρεις φορές τη βδομάδα έπρεπε να περάσει από το μαγαζί να ψωνίσει ό,τι είχε, όχι γιατί το χρειαζότανε, αλλά γιατί ήθελε να βρει κάποιο τρόπο να ενισχύσει την τοπική κοινωνία. Άλλωστε ο οδηγός του καθημερινά πηγαινοερχότανε στην Χώρα, οπότε δεν τους έλειπε τίποτε. Το ίδιο έκανε με τα εστιατόρια ή τους ψαράδες. Πάντα ανοιχτοχέρης να μοιράζει στον κόσμο. Και πάντα με παρέα με ντόπιους, απλός και καταδεχτικός. Το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως για τις προσφορές του στην εκκλησία της Αμερικής του έδωσε τον τίτλο του «Άρχοντα». Αλλά ήταν πράγματι ένας άρχοντας, στην κυριολεξία. Καταγότανε από εξαίρετη οικογένεια του Βροντάδου, πάντα σοβαρός, λιτός, λιγομίλητος, με σεμνό και έξυπνο χιούμορ, ανιδιοτελής και εύσπλαχνος.
Όταν αποφάσισα να πάω για σπουδές ναυπηγού στο ΜΙΤ μου εκμυστηρεύτηκε με παράπονο ότι φοίτησε στο ΜΙΤ, αλλά δεν μπόρεσε να το τελειώσει γιατί επιστρατεύτηκε στον 2ο παγκόσμιο πόλεμο από τον Αμερικανικό στρατό. Στον πόλεμο υπηρέτησε τις μυστικές υπηρεσίες (CIA) στην Ελλάδα. Παρά το ότι εξ’ αιτίας του στρατού δεν απεφοίτησε το ΜΙΤ, το οποίον πολύ επιθυμούσε, εν τούτοις ήταν υπερήφανος για την προσφορά του στον στρατό, τόσο προς την νέα του πατρίδα την Αμερική, όσο και στην γενέτειρα του την Ελλάδα. Το πνεύμα της προσφοράς ήταν πάντα μέσα του, ανεξάρτητα από τις συνθήκες που επιτελείτο. Μετά την τιμητική του απόλυση στο τέλος του πολέμου, επέστρεψε στην Αμερική όπου και υπήρξε από τους πρωτοπόρους Ελληνες που αγόρασαν τα Αμερικάνικα λίμπερτυ και έθεσαν τις βάσεις της νεώτερης Ελληνικής εμπορικής μας ναυτιλίας.
Σαν επιχειρηματίας, μαζί με τα αδέλφια του, υπήρξε διορατικός, αλλά συντηρητικός, χωρίς την απληστία της μεγαλομανίας. Πάντα ολιγαρκής, προτιμούσε την ποιότητα, σε μια άψογη επιχείρηση με ελεγχόμενη ανάπτυξη, με ένα καλό όνομα στην αγορά. Του αρκούσε ο αριθμός που μπορούσε να προσφέρει τις ανέσεις στον ιδιοκτήτη, ικανοποιητική αμοιβή στο υπαλληλικό προσωπικό και στους ναυτικούς και ένα περίσσευμα που όχι μόνο θα διατηρούσε την επιχείρηση σε μια ελεγχόμενη κατάσταση, αλλά που θα αρκούσε και για προσφορές προς τον πλησίον και την κοινωνία. Προσπάθησε εν ολίγοις να βρει την χρυσή τομή, σπάνιο αλλά και δύσκολο στην εποχή μας.
Έτσι, αφού κατόρθωσε να αναπτύξει την επιχείρηση σ' αυτό το σημείο, άρχισε ευθύς αμέσως τις προσφορές του στην κοινωνία. Και η προσφορά του βέβαια άρχισε με τους ναυτικούς. Την εποχή που έπρεπε να βάλεις μέσο για να βρεις δουλειά στα πλοία, ο Νίκος Λως έδινε εργασία πάντα σε Έλληνες και κατά προτίμηση Χιώτες και μάλιστα από το Βροντάδο. Η εταιρεία του ήταν η καλύτερη στην αγορά όσον αφορά την αμοιβή του ναυτικού, την διαβίωση στο πλοίο και στην ποιότητα στην συντήρηση του πλοίου. Δούλεψα μαζί του επί 15 χρόνια σαν ναυπηγός. Όταν πήγαινα στο πλοίο για επιθεώρηση, οι ναυτικοί όταν ήθελαν να αναφερθούν στην εταιρία έλεγαν: «η εταιρεία μας» και όχι η εταιρεία Λω. Την έβλεπαν σαν δικιά τους και όλοι μαζί είμεθα μια οικογένεια. Αφού λοιπόν ικανοποίησε εν πρώτοις τον εργάτη του, κατόπιν επεκτάθει στον γύρω κόσμο, αρχής γενόμενης στην Αμερική όπου ξεκίνησε την καριέρα του και υπεραγαπούσε.
Πρωτοστάτησε να κτίσει νέα εκκλησία στο New Rochelle της Νέας Υόρκης, την Αγία Τριάδα όπου αυτός και η σεβάσμια σύζυγος του η κ.. Ηρώ, ήταν μέλη στις διάφορες επιτροπές. Όταν συνταξιοδοτήθηκε, φεύγοντας από Αμερική για Ελλάδα, μου άφησε όλο το αρχείο του που ανάφερε το θαυμάσιο αυτό έργο της κτήσεως της εκκλησίας, το οποίο και θα πρέπει να δημοσιεύσω εν καιρώ προς μίμηση. Η Αγία Τριάδα μέχρι σήμερα τον έχει επίτιμο μέλος στο διοικητικό συμβούλιο της εκκλησίας.
Αμέτρητες είναι οι ευεργεσίες του στην γενέτειρα και πολλές άγνωστες. Στην γενέτειρα του, το Βροντάδο, αφιέρωσε χρόνο και χρήμα για το στάδιο και τον όρμο Λω. Στην πόλη της Χίου ευργέτισε ποικιλοτρόπως την Μητρόπολη, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, το Νοσοκομείο, τον Στρατό και τελευταία το Ναυτικό Μουσείο. Στο Πυργί ευεργέτησε το στάδιο, το κοινοτικό γραφείο, το κέντρο υγείας, τις εκκλησίες. Οι προσφορές του δεν απουσίασαν και από την βόρεια Χίο όπως στο Μελανειός και στα Νενητούρια. Άπειρες οι ιδιωτικές του προσφορές προς τον πλησίον και κανείς δεν μπορεί να τις αναμετρήσει καθότι παρά πολλές έγιναν κρυφά και χωρίς τυμπανοκρουσίες.
Δεν θα ξεχάσω όταν μου ανέθεσε το γραφείο της Νέας Υόρκης και έπρεπε να του αποστέλλω εβδομαδιαία στην Ελλάδα από Αμερική όλο το προσωπικό του ταχυδρομείο. Τα γράμματα όμως από άγνωστα και αμφιβόλου προελεύσεως αφιλοκερδή ιδρύματα ήταν παρά πολλά και εθεώρισα καλό να του αναφέρω αν ήταν απαραίτητο να του τα στέλλω. Χωρίς δεύτερη σκέψη μου απήντησε να του αποστέλλω ό,τι λαμβάνω. Και βέβαια την επόμενη βδομάδα μου έστελλε πίσω για να προωθήσω όλα αυτά τα φάκελα το καθένα με τον οβολό του για την ενίσχυση τους. Δεν τον ενδιέφερε αν γνώριζε τον αποστολέα ή όχι και αν το όνομα του θα γραφόταν κάπου. Για εκείνον μετρούσε ο σκοπός.
Υπήρξε μέλος και πρόεδρος σε πολλά επαγγελματικά και αφιλοκερδή ιδρύματα-συλλόγους. Ένας από αυτούς ήταν και ο σύλλογος Φίλων Εμποριού, μέσω του οποίου, δι εξόδων του, πρωτοστάτησε για τον καλλωπισμό και την αναβάθμιση του Εμποριού. Το εξοχικό του το έχτισε στον Μαύρο Γιαλό την εποχή που ούτε καν υπήρχε δρόμος να πας. Κανόνισε να κάνει δρόμο άσφαλτο να πηγαίνουν τα αυτοκίνητα για να μπορούν όλοι να απολαμβάνουν αυτήν την ωραία παραλία. Όταν είδε ότι η παραλία γέμιζε με αυτοκίνητα και άλλαζε την φυσική της όψη, κανόνισε και έκανε πάρκιν εμπρός στην είσοδο του σπιτιού του, οπότε να παραμένει η παράλια για τους πεζούς. Σκοπός του, και σαν πρόεδρος του Συλλόγου Φίλων Εμποριού, ήταν να αναδείξει τον τόπο, αδιαφορώντας για την προσωπική του άνεση και ησυχία.
Αυτός ήταν ο Νίκος Λως. Ανιδιοτελής, με χαρίσματα σπάνια, αγνά και άγια. Για αυτό και ο Θεός τον πήρε στις αγκάλες του τις άγιες αυτές ημέρες όπου μαζί με τον Χριστό μας θα αναστηθεί η ψυχή του και θα τον πάρει στους ουρανούς.
Σεβαστέ Νίκο Λω, καλό ταξίδι εκεί που πας. Η επίγεια ζωή σου θα μένει παράδειγμα σε όλους εμάς. Η ενάρετος σύζυγος σου, σεβαστή κ. Ηρώ, που εστάθηκε ακλόνητη στο πλευρό σου όλα αυτά τα χρόνια και ιδίως τα τελευταία, καθώς και τα αγνά και ανιδιοτελή παιδιά σου Μαρία και Κώστας, με τον Κώστα να παίρνει την θέση σου στην επιχείρηση, είμαι βέβαιος θα σε διαδεχθούν επάξια.
Η προσφορά σου στην επίγεια ζωή, ας γίνει η ανταμοιβή σου στην αιωνιότητα.
facebook
youtube
instagram
X
