Ο Χιώτης που πόζαρε για τον Σαλβαδόρ Νταλί (ΦΩΤΟ)

Το ότι ο Κολόμβος ανακάλυψε την Αμερική και ως γεγονός ενέπνευσε, πέρα όλων των άλλων, έναν από τους πιο διάσημους και εκκεντρικούς εικαστικούς δημιουργούς του 20ου αιώνα, τον Ισπανό Σαλβατόρ Νταλί, είναι κοινοτυπία να επαναληφθεί, το ότι όμως το μοντέλο που επέλεξε να του ποζάρει ως Χριστόφορος Κολόμβος, έχει χιακή καταγωγή, είναι από μόνο του μια από τις ιδιαιτερότητες αυτού του τόπου που τον καθιστά μοναδικό, όσον αφορά τη φυσιογνωμία του και κυρίως τους ανθρώπους του.

Ο κ. Χρήστος Ζώας με καταγωγή από το Χαλκειός της Χίου, ομογενής Ελληνοαμερικανός, εγκαταστημένος στο Long Island της Νέας Υόρκης, περνά κάθε χρόνο λίγες μέρες στο γενέθλιο νησί του, κι έτσι, μας δόθηκε η ευκαιρία (και η τιμή) να μιλήσουμε για το μεγάλο υπερρεαλιστή και σουρεαλιστή καλλιτέχνη, του οποίου κάθε έργο, κάθε λόγος και κάθε ενέργεια, συνήθως εκρηκτική και προκλητική, τάραζε τα, λιμνάζοντα ή μη, νερά στις καλλιτεχνικές στήλες των εφημερίδων και περιοδικών όλου του κόσμου.

Το μεγαλύτερο σε μέγεθος έργο

Το έργο «Ο Κολόμβος ανακαλύπτει την Αμερική» είναι ο πίνακας με τις μεγαλύτερες διαστάσεις απ’ όλα τα έργα του καλλιτέχνη και συγκεκριμένα 410 Χ 284 εκατοστά.

Ο εξερευνητής, που σύμφωνα με τις πηγές, ως γενουάτης, είχε περάσει από τη Χίο, αναπαριστάται από έναν έφηβο, αρχαιοελληνικής καλλονής, που πατά τη νέα Ήπειρο, βαστώντας το καταλανικής προέλευσης λάβαρο στο οποίο αναπαριστάται ως Verging Mary (Παρθένος Μαρία) - κατ’ άλλους σχολιαστές ως Santa Elena (Αγία Ελένη)- η σύζυγος του Νταλί, Γκαλά, μούσα του και με απόλυτα καθοριστική συμβολή, ως και παρέμβαση  στην καλλιτεχνική του πορεία, στη δημόσια εικόνα του, αλλά και τον ιδιωτικό του βίο.

Το έργο φιλοτεχνήθηκε επί δύο συναπτά έτη, το 1958 και 1959, στην Ισπανία, όμως τα προσχέδια και τα σκίτσα εκτελούντο στη Νέα Υόρκη. Ο πίνακας είχε παραγγελθεί από το μεγιστάνα Ρέυνολντς Μορς, για να τοποθετηθεί στο λόμπυ των γραφείων του κα σήμερα κοσμεί το Μουσείο Salvador Dali στην Φλώριδα των Ηνωμένων Πολιτειών, το μεγαλύτερο θεματικό μουσείο του κόσμου, αφιερωμένο στο μεγάλο σουρεαλιστή ζωγράφο.

Ο Χρ. Ζώας και το ζεύγος Νταλί-Γκαλά

Ο Χρ. Ζώας σε ηλικία 18 ετών, μόλις τελείωσε το Γυμνάσιο, το ιστορικό Γυμνάσιο Αρρένων Χίου, μετανάστευσε στην Αμερική, όπως χιλιάδες Έλληνες, ανάμεσά τους και πάρα πολλοί Χιώτες, σε μια περίοδο που η χώρα προσπαθούσε να βρει το βηματισμό της, μετά τον καταστροφικό Εμφύλιο που ακολούθησε το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στη σύγχρονη μητρόπολη της Νέας Υόρκης γνωρίζεται με το θρυλικό ζεύγος Νταλί – Γκαλά, με το οποίο δούλεψε επί τρία συναπτά χρόνια.   Η συνάντηση πραγματοποιείται σε ένα από τα πιο διάσημα στέκια της αμερικανικής μητρόπολης στη δεκαετία του 60 το Russian Tea Room. Με μια απαράμιλλη φυσική καλλονή, η οποία ομολογουμένως διατηρείται ανέπαφη μέχρι σήμερα στην ωριμότητά του, ο νεαρός Χιώτης συνεργάζεται με τον καλλιτέχνη σαν μοντέλο, αλλά και σαν επιμελητής των λιθογραφιών και των καταλόγων των έργων του, για τις διάφορες εκθέσεις και gallery ανά τον κόσμο.

Μάλιστα η πρόταση ήταν να ακολουθήσει το ζευγάρι στην Ισπανία, στην πιο «μόνιμη» έδρα του, όμως ήδη ο Χρήστος Ζώας είχε δημιουργήσει οικογένεια και είχε αποκτήσει το πρώτο από τα τέσσερα παιδιά του. Στον πίνακα ο καλλιτέχνης αναπαριστά το Χρ. Ζώα ως Κολόμβο που πατά το πόδι του στη Νέα Ήπειρο, όμως σε διάφορα σημεία επαναλαμβάνεται η ίδια μορφή, χωρίς την αναγκαστική περούκα της κεντρικής φιγούρας του εξερευνητή που άλλαξε το σύγχρονο κόσμο.

Μια μικρή διορθωτική ιστορία

Σε κάποιες διακοπές της οικογένειας Ζώα στη Φλώριδα, πριν κάποια χρόνια, ο κ. Χρήστος και η σύζυγός του επισκέφτηκαν το μουσείο Salvador Dali, όπου μια ξεναγός εξηγούσε σε group επισκεπτών τα χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου πίνακα.  Έκπληκτοι την ακούν να ισχυρίζεται ότι σαν μοντέλο για τον Κολόμβο ο καλλιτέχνης χρησιμοποίησε έναν Πορτογάλο ψαρά. Ο κ. Χρ. Ζώας τη διακόπτει και της εξηγεί ποιος είναι, δείχνοντάς της φωτογραφία από την περίοδο που πόζαρε για τον Νταλί, υπογεγραμμένη μάλιστα από τον καλλιτέχνη και με την αφιέρωση να αναφέρεται στην ιδιότητα του μοντέλου.

Άμεσα κλίθηκε η διευθύντρια του Ιδρύματος η οποία δεσμεύτηκε για την άμεση αποκατάσταση της αλήθειας στους οδηγούς και τα αρχεία του Μουσείου και επέδειξε μάλιστα αρχειακό υλικό, το οποίο ο ίδιος ο Νταλί πρόσφερε σε αυτό. 

Μέσα σ’ αυτό το υλικό ο κ. Ζώας ανεγνώρισε φωτογραφίες, έγγραφα, σημειώσεις και ντοκουμέντα εκείνης της περιόδου, που είχε παραδώσει στην Γκαλά, ενώ όταν η διευθύντρια του εξήγησε ότι δεν μπορεί να του τα επιστρέψει, εκείνος διευκρίνισε ότι δεν προτίθεται να τα διεκδικήσει.

Για αρκετό καιρό μετά, ο κ. Χρ. Ζώας, από το Χαλκειός της Χίου, δέχονταν τηλεφωνικές κλήσεις και προσκλήσεις για συνέντευξη από μέσα μαζικής ενημέρωσης των Ηνωμένων Πολιτειών.    

Ειδήσεις σήμερα

Μπείτε στην ομάδα μας στο Viber και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Ακολουθήστε μας στο Google News. Σχολιάστε στην σελίδα μας στο Facebook.

Ο Πολίτης είσαι εσύ. Γίνε συνδρομητής της εβδομαδιαίας έντυπης έκδοσης.