Οι αρχές διοίκησης της «Αναφοράς» και της «Ανάληψης ευθύνης»*

Στην Κόρινθο, στο 6^ο Σύνταγμα Πεζικού, ιδιαίτερη εντύπωση, και μάλλον περιέργεια, μου προκλήθηκε όταν πρωτάκουσα λοχαγό να λέει στον αρχιλοχία: «…να μου αναφέρεις …» αλλά και μέρες μετά υπασπιστής σε λοχία: «…να μου αναφέρεις…». Μια πρόταση που είχε μεν ρήμα αλλά με φαινομενικά κριμένο το αντικείμενο της εντολής. Αργότερα βέβαια κατανόησα πλήρως ότι τούτο σημαίνει αναφορά εκτέλεσης της εντολής.

Είναι γνωστό και κατανοητό ότι δεν υπάρχει σωστή διοίκηση  χωρίς πλήρη «αναφορά». Χωρίς την ενημέρωση του προϊσταμένου από τον υφιστάμενο για την εκτέλεση της εργασίας που ανέλαβε. Διαφορετικά  η διοίκηση γίνεται σαν μια αλυσίδα που της λείπουν κρίκοι. Είναι σαν ένα κείμενο που του λείπουν οι ενδιάμεσοι παράγραφοι.

Πρέπει να σημειωθεί ότι στην πατρίδα μας, στην οργάνωση της κοινωνικής μας ζωής, στους εργασιακούς μας χώρους, σε κοινωνικούς φορείς, σε οργανώσεις και οργανισμούς, αλλά κυρίως και πάνω απ΄ όλα στη δημόσια διοίκηση, απέχομε αρκετά από το επιθυμητό επίπεδο μιας τέτοιας κουλτούρας. Η φράση που πολλές φορές ακούγεται από διάφορα χείλη: «αφού το ‘πες είναι σαν να έγινε…»,  είναι μάλλον η ταφόπλακα μιας οργανωμένης πορείας.

Όταν πρόκειται μάλιστα για μια ομαδική δράση ή εργασία,  η αναφορά και η αλληλοενημέρωση καθιστούν  γνωστό σε όλη την ομάδα το επίπεδο πορείας των εργασιών και της καθορισθείσας κοινής προσπάθειας. Επίσης, ενδυναμώνουν τις διαπροσωπικές σχέσεις αλλά και καταδεικνύουν με τον πιο εναργέστερο τρόπο την έμπρακτη ένταξη του αναφερόμενου στην επιτέλεση του καθήκοντος.

Κορυφαίο ιστορικό παράδειγμα αναφοράς ως προς την ύψιστη επιτέλεση του καθήκοντος προς την Πατρίδα πιστεύω ότι αποτελεί αυτό που  - μέσω βέβαια του σχετικού επιγράμματος του Σιμωνίδη του Κείου - μας δηλώνουν αενάως ο Λεωνίδας και οι συμπολεμιστές του: « Ω ξειν αγγέλλειν Λακεδαιμονίοις ότι τήδε κείμεθα τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι». Πες τους ξένε ότι το καθήκον μας προς την Πατρίδα το επιτελέσαμε!

Στην Κρήτη, στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών, μετά από ένα διήμερο ασκήσεων στρατηγικής… Γυμναστικής  κατά τα ειωθότα,  μας μαζεύει τους «αλφάδες» ο Ταξίαρχος διοικητής και κάποια στιγμή μας λέει: «δεν νοείται έφεδρος αξιωματικός να μην αναλαμβάνει πλήρως τις ευθύνες των πράξεών του…». Θα ‘χε τον λόγο του για να μας το πει!

Γνωρίζουμε βέβαια όλοι μας την έννοια και την ουσία αυτής της φράσης,  η οποία αποτελεί την πεμπτουσία της αξιοπιστίας της διοίκησης και κυρίως την εντιμότητα του διοικούντος. Η καθολική εφαρμογή της βέβαια είναι ένα ζητούμενο. Μπορεί να  την εφαρμόζουν, για παράδειγμα, οι πρόσκοποι στην εκπαιδευτική ζωή τους, γνωρίζοντας τι θα πει να αναλαμβάνεις την ευθύνη των παιδικών σου «παραπτωμάτων», αλλά φαίνεται ότι δεν το γνωρίζουν ή δεν το εφαρμόζουν δεκάδες στελέχη διοικητικών θέσεων, κυρίως του δημόσιου τομέα. Και αυτό έχει μεγίστη επίδραση στο κοινωνικό σύνολο. Όλους μάς επηρεάζει.

Το να μην αναλάβει ένας εργάτης σε ένα εργοτάξιο την ευθύνη των πράξεών του ίσως είναι μικρό το κακό. Αλλά το να μην έχει συναίσθηση των καθηκόντων και της βαρύτητας των πράξεών του ένα άτομο ουσιώδους και κομβικής θέσεως, είναι όχι απλώς κατακριτέο και ανεπίτρεπτο, αλλά πολλές φορές καταστροφικό.

Ομολογώ ότι αναζήτησα στο διαδίκτυο το λήμμα «ανάληψη ευθύνης» και παρουσιάστηκαν δεκάδες σχετικές παραπομπές. Μπορώ δε να σημειώσω ότι η ανάγνωση των περισσοτέρων με πολλά σχετικά παραδείγματα, προκαλεί μεγάλη θλίψη.  Θα αρκεστώ μόνο  να σημειώσω μια φράση του Δημοσθένη, έτσι για να είμαι δίκαιος μιας και έκανα αναφορά στους αρχαίους προγόνους μας και  στην πρώτη αναφερθείσα αρχή διοίκησης.  Λέει λοιπόν ο Δημοσθένης: «Τα μεν των ιδιωτών αμαρτήματα ουκ εις το πλήθος, εις δ' αυτούς ήνεγκε τας βλάβας,  τα δε των αρχόντων και πολιτευομένων εις άπαντας αφικνείται». Δηλαδή, το να κάνει λάθος ένας ιδιώτης μικρό το κακό, αλλά  το να κάνουν λάθος όσοι ασκούν διοίκηση μεγάλο το πρόβλημα διότι αφορά πολλούς!

Ο Ταξίαρχος  λοιπόν είχε απόλυτο δίκιο: Δεν νοείται έφεδρος αξιωματικός αλλά και κάθε υπεύθυνο άτομο που ασκεί διοίκηση να μην αναλαμβάνει πλήρως την ευθύνη των πράξεών του!

Στον μικρό μας τόπο, με τον οποίο όλοι εμείς έχομε συνδέσει την πορεία της ζωής  μας,  δεν μας αρμόζει καθόλου η ευκαιριακή διαχείριση του παρόντος. Δεν μπορούμε να ζούμε με μερικές κακές ατομικές συνήθειες οικονομικές, κοινωνικές. Πρέπει να αλλάξουμε. Με δυναμισμό, αποφασιστικότητα και ελπίδα. Ο καθένας έχει τη δυνατότητα μέσα στο δύσκολο οικονομικό και κοινωνικό τοπίο που ζει να αναγνωρίσει κάποιες ελπιδοφόρες, ανατέλλουσες ακτίνες. Είναι δε γνωστό ότι η συλλογική, ομόροπη προσπάθεια   μπορεί να φέρει κάποιο θετικό αποτέλεσμα. Μάλιστα δε, σε έναν μικρό τόπο σαν το Νησί μας, πιο εύκολα μπορείς να αλλάξεις νοοτροπίες και συμπεριφορές, σαν τα μικρά πλοία που στρέφουν πιο εύκολα.  Η μικρή μας κοινωνία μπορεί να αναδείξει μία νέα εποχή οικονομικής και πολιτισμικής ανόδου. Η παρούσα κρίση δεν πρέπει να μας οδηγήσει στο τέλμα, δεν μπορεί να αποτελέσει πνευματική τροχοπέδη. Πρέπει όμως να σταματήσουμε τους επίπλαστους θριάμβους και να ατενίσουμε το Νέο Έτος υπεύθυνα και με ανάληψη της ευθύνης των πράξεών μας.

* Ομιλία σε εκδήλωση των Εφέδρων Αξιωματικών 

Ειδήσεις σήμερα

Μπείτε στην ομάδα μας στο Viber και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Ακολουθήστε μας στο Google News. Σχολιάστε στην σελίδα μας στο Facebook.

Ο Πολίτης είσαι εσύ. Γίνε συνδρομητής της εβδομαδιαίας έντυπης έκδοσης.