Εβραίοι στα Ορθόδοξα σχολεία της Χίου (1876-1911)

(Με αφορμή το ευρύ αφιέρωμα του «π» στην παρουσία των Εβραίων στη Χίο από την αρχαιότητα , ο γνωστός ιστοριοδίφης και εξαιρετικός φίλος καπ. Δημήτριος Μελαχρινούδης, απέστειλε το παρακάτω κείμενο, αποτέλεσμα των ερευνών του στη Βιβλιοθήκη ΚΟΡΑΗΣ . Το πόνημα του κ. Μελαχρινούδη αναφέρεται στην προτίμηση της εβραϊκής κοινότητας να αποστέλλει τα παιδιά της στα υψηλού επιπέδου Ορθόδοξα Σχολεία της Χίου)

Τα σχολεία της Ορθόδοξης Κοινότητας της Χίου, λόγω της υψηλής στάθμης της  παρεχόμενης παιδείας, προσείλκυσαν και παιδιά Εβραίων (*).

Τα στοιχεία μας προέρχονται από τα ακαταχώριστα της Βιβλιοθήκης Κοραή. Τα «Εισιτήρια», με τα οποία εφοδιάζονταν οι μαθητές και μαθήτριες, εκδίδονταν από τους Εφόρους έναντι πληρωμής των διδάκτρων από τους εύπορους. Δωρεάν εισιτήρια παρέχονταν στους απόρους ή στους ευνοημένους από κληροδοτήματα.

Για τα σχολικά έτη 1878-1879, 1891-1895, 1898-1903 και 1906-1910 δεν βρέθηκαν Εισιτήρια ή διέφυγαν της προσοχής μας, λόγω της στενότητας του χώρου, στον οποίο φυλασσόταν  σωρευμένο παντοειδές υλικό. Ενδεχομένως, στην περίπτωση μελλοντικής έρευνας με καλύτερες συνθήκες, να υπάρξουν περισσότερα ευρήματα.

Η Ισραηλινή  κοινότητα της Χίου προτιμούσε τα ορθόδοξα σχολεία της Χίου, όπως φαίνεται στη συνέχεια, αλλά και από δημοσίευμα που παρατίθεται:

« Επιστέλουσιν ὑμῖν ἐκ Χίου ὑπό ὑμερομηνίαν 25/6 Ιανουαρίου΄ Πρό ὀλίγων ἡμερῶν ἐγένετο ἡ εἰς τό δημόσιον ἑλληνικόν σχολεῖον εἰσαγωγή 8 Ἑβραιοπαίδων τῆς ἐγχωρίου κοινότητος, ἐκπαιδευθησομένων δαπάναις τῆς Ἰσραηλινῆς ἑνώσεως. Τό θέαμα τῆς παρελάσεως αὐτῶν ἐνδεδημένων ὁμοιόμορφον στολήν, ὁδηγουμένων ὑπό παιδαγωγοῦ  τῶν σχολείων καί συνοδευομένων ὑφ΄ ἑνός προκρίτου Χριστιανοῦ καί ἑνός τοιούτου Ἰουδαίου, εῖχέ τι τό συγκινητικόν καί εὐφρόσυνον!».(ΝΕΟΛΟΓΟΣ 30/11 Ιαν. 1880-81 Αριθ. 3538, σ.2, στ.4)

Ερωτήματα δημιουργεί η αποχώρηση των εβραιοπαίδων από τα σχολεία το 1905-1906. Όμως η φοίτησή τους επαναλαμβάνεται (άγνωστο πότε ελλείψει στοιχείων) σύμφωνα με τα Εισιτήρια του 1910-1911.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ

Ο κατάλογος που ακολουθεί προέρχεται από την ανέκδοτη εργασία του Δημ. Μελαχροινούδη, με τίτλο ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ.

Γράφτηκε στην Καλλιμασιά στις 18 Ιουλ 2011, για το Τμήμα Μηχανοργάνωσης του Δήμου Χίου.

(*) Δεν υπάρχουν στη διάθεσή μας στοιχεία για σχολές των άλλων Κοινοτήτων στη Χίο, και εάν σε αυτές φοιτούσαν Εβραίοι. Μοναδική αναφορά από επιστολή του Εφόρου των Χίων στην Κωνσταντινούπολη, Κων. Καραθεοδωρή προς τους Δημογεροντες της 31 Ιουλίου 1863:

«Περί του Σαϊτ αχμέτ Εφένδη είχον πρότινος καιρού ομιλήση εις τον Υπουργόν της παιδείας, ως διδασκάλου εις το ανεγερθησόμενον σχολείον εντός του Φρουρίου» (Βιβλ. Κοραή Χειρ. 1398-3-32).

Πότε άρχισε τη λειτουργία του δεν είναι γνωστό, αλλά οπωσδήποτε πριν το 1880 σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημ. ΝΕΟΛΟΓΟΣ (17/29 Ιαν. 1880, Αριθ. 3280, σ.2, στ.2 :

«Αι τουρκικαί εφημερίδες γράφουσιν ότι ο γενικός διοικητής του Αιγαίου εζήτησε παρά του υπουργείου της δημοσίας εκπαιδεύσεως τρις καθηγητάς και μίαν διδασκάλισσαν διά τας τουρκικάς σχολάς, αίτινες συνεστήθησαν πρότινος εν Χίω».

Ειδήσεις σήμερα

Μπείτε στην ομάδα μας στο Viber και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Ακολουθήστε μας στο Google News. Σχολιάστε στην σελίδα μας στο Facebook.

Ο Πολίτης είσαι εσύ. Γίνε συνδρομητής της εβδομαδιαίας έντυπης έκδοσης.