Οι ωοθήκες είναι τα γυναικεία αναπαραγωγικά όργανα μέσα στα οποία σχηματίζονται τα ωοκύτταρα (ωάρια) και παράγονται οι γυναικείες ορμόνες. Οι καρκίνοι των ωοθηκών σχηματίζονται είτε από κύτταρα της επιφάνειας της ωοθήκης μία μορφή που καλείται επιθηλιακός καρκίνος της ωοθήκης (αναφέρεται επίσης ως ωοθηκικό καρκίνωμα) ή από άλλους ιστούς μέσα στην ωοθήκη (μη επιθηλιακός καρκίνος της ωοθήκης). Και οι δύο όροι αναφέρονται σε μία ποικίλη ομάδα διαφορετικών υποτύπων καρκίνου της ωοθήκης. Ο πιο συχνός υπότυπος καρκίνου των ωοθηκών είναι ο επιθηλιακός, που αντιστοιχεί περίπου στο 90% των πρωτοπαθών ωοθηκικών καρκίνων. Στην ομάδα των ασυνήθων μη επιθηλιακών καρκίνων, δύο υπότυποι εμφανίζονται πιο συχνά: οι κακοήθεις όγκοι εκ γεννητικών κυττάρων και οι στρωματικοί όγκοι.
Είναι ο καρκίνος των ωοθηκών συχνός;
Ο καρκίνος των ωοθηκών είναι ο έβδομος πιο συχνός καρκίνος και η έβδομη αιτία θανάτου από καρκίνο στις γυναίκες στον κόσμο.
Η παγκόσμια επίπτωσή του παρουσιάζει μεγάλη γεωγραφική διακύμανση. Οι αναπτυσσόμενες χώρες έχουν την μικρότερη επίπτωση.Περίπου οι μισές γυναίκες που διαγιγνώσκονται με καρκίνο της ωοθήκης είναι 60 ετών και άνω.Οι όγκοι από γεννητικά κύτταρα διαγιγνώσκονται κυρίως τις δύο πρώτες δεκαετίες της ζωής , ενώ οι στρωματικοί όγκοι είναι πιο συχνοί στις ενήλικες γυναίκες.
Τι προκαλεί καρκίνο των ωοθηκών;
Μέχρι σήμερα, η αιτία του καρκίνου της ωοθήκης δεν είναι απόλυτα κατανοητή.
Ως και το 90% όλων των περιπτώσεων των ωοθηκικών καρκίνων είναι σποραδικοί καρκίνοι της ωοθήκης. Αυτό σημαίνει ότι δε σχετίζονται με κληρονομικές γενετικές μεταλλάξεις.
Έχει ταυτοποιηθεί ένας αριθμός παραγόντων κινδύνου κάποιοι εκ των οποίων είναι ειδικοί για συγκεκριμένους υπότυπους καρκίνου της ωοθήκης. Ένας παράγοντας κινδύνου δεν αποτελεί αιτία από μόνος του.
Οι παράγοντες κινδύνου για αυτόν τον τύπο ωοθηκικού καρκίνου είναι:
1)Γήρανση
2) Το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου ωοθήκης ή καρκίνου μαστού. 10% των ασθενών με καρκίνο της ωοθήκης έχουν κληρονομήσει μεταλλάξεις που καλούνται BRCA1 και ΒRCA2 και έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού. Γενικά, μια γυναίκα που έχει μία συγγενή πρώτου βαθμού με καρκίνο της ωοθήκης διατρέχει 3 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου της ωοθήκης. Ο κίνδυνος αυξάνει παραπάνω όταν υπάρχουν πάνω από μία πρώτου βαθμού συγγενείς με ιστορικό καρκίνου της ωοθήκης.Οι γυναίκες που φέρουν τη μετάλλαξη BRCA1, ο εκτιμώμενος δια βίου κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου των ωοθηκών κυμαίνεται μεταξύ 26 και 54%, και για εκείνες που φέρουν τη μετάλλαξη BRCA2 αυτός ο κίνδυνος κυμαίνεται μεταξύ 10 και 23%.
3)Ατομικό ιστορικό καρκίνου του μαστού πριν την ηλικία των 50 ή οικογενειακό ιστορικό καρκίνου της ωοθήκης, μαστού, ενδομητρίου ή του εντέρου, συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο.
4) Άτεκνες γυναίκες διατρέχουν δύο φορές υψηλότερο κίνδυνο
5) Φυλή. Οι Καυκάσιες έχουν 30 με 40% υψηλότερο κίνδυνο
6) Ισχυρό αναπαραγωγικό ιστορικό. Ο κίνδυνοςμειώνεται όταν μια γυναίκα γεννά ζώντα τέκνα. Το αποτέλεσμα είναι μέγιστο στις 5 γεννήσεις.
7)Ο θηλασμός έχει προστατευτική επίδραση
8) Τα αντισυλληπτικά έχουν προστατευτική δράση
9) Γυναικολογικό χειρουργείο όπως απολίνωση των σαλπίγγων η υστερεκτομή, σχετίζονται με μείωση του κινδύνου και κυρίως η ωοθηκεκτομή.
10) Οι θεραπείες ορμονικής υποκατάστασης με οιστρογόνα σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, όταν δίνονται για περιόδους μεγαλύτερες από 10 χρόνια, μπορεί να σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου των ωοθηκών.
Υπάρχουν συμπτώματα;
Τα κύρια συμπτώματα σχετίζονται με την παρουσία μιας μάζας στην κοιλιακή χώρα και μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Πυελική ή κοιλιακή δυσφορία, πίεση ή πόνο
• Αίσθημα πληρότητας ή κοιλιακή διόγκωση
• Δυσκολίες σίτισης : πρώιμος κορεσμός, δυσπεψία
• Αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου
• Διαταραχές της ούρησης.
• Πόνοςστη σεξουαλική επαφή
Επί προχωρημένης νόσου
- Ναυτία, ανορεξία
- Ασκίτης
- Απόφραξη εντέρου
- Δύσπνοια λόγω υπεζωκοτικής συλλογής υγρού
Αυτά τα συμπτώματα, δεν είναι ειδικά για τον καρκίνο των ωοθηκών και μπορεί να παρουσιαστούν, σε ποικίλλες μη κακοήθεις καταστάσεις.
Διάγνωση του καρκίνου των ωοθηκών
- Κλινική εξέταση της πυέλου
- Γενική φυσική εξέταση
- Ακτινολογική διερεύνηση
-Το διακολπικό υπερηχογράφημα
- Μαγνητική Τομογραφία
- Αξονική τομογραφία
- Tομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων
- Καρκινικοί δείκτες όπως CA125,ανθρώπινη χοριακήγοναδοτροπίνη(hCG), α-φετοπρωτεΐνη(AFP) και γαλακτική δεϋδρογενάση (LDH), ανδρογόνα και κορτιζόληοιστραδιόλη και η τεστοστερόνη,Ινχιμπίνη και ειδική νευρωνική ενολάση (NSE) ανάλογα με την κακοήθεια.
Ποιες είναι οι θεραπευτικές επιλογές;
Ο σχεδιασμός της θεραπείας για την ασθενή λαμβάνεται από μια διεπιστημονική ομάδα επαγγελματιών που ονομάζεται ογκολογικό συμβούλιο.
Η θεραπεία συνδυάζει συνήθως το χειρουργείο και τη συστηματική χημειοθεραπεία, η οποία δρά επί των καρκινικών κυττάρων, όπου και αν βρίσκονται στο σώμα.
Η έκταση της αντιμετώπισης θα εξαρτηθεί από το στάδιο του καρκίνου, τα χαρακτηριστικά του όγκου και τους κινδύνους για την ασθενή.
Σε γενικές γραμμές, η θεραπεία του καρκίνου των ωοθηκών ακολουθεί ένα καθιερωμένο θεραπευτικό πλάνο. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι περισσότεροι μη-επιθηλιακοί καρκίνοι είναι πολύ σπάνιοι όγκοι και τα θεραπευτικά σχήματα βασίζονται στην τρέχουσα κλινική εμπειρία, από έναν περιορισμένο αριθμό περιστατικών.
Εκτός από τη συνήθη θεραπεία, οι ασθενείς είναι δυνατό να συμμετάσχουν σε μια κλινική δοκιμή* σε όλα τα στάδια της νόσου. Σε μια κλινική δοκιμή, νέες θεραπευτικές αγωγές ή στρατηγικές προτείνονται, με σκοπό να μελετηθούν περισσότερο τα πιθανά οφέλη και οι κίνδυνοι. Εάν μία ασθενής επιθυμεί να συμμετάσχει σε μια κλινική δοκιμή, συνιστάται να συζητήσει την τρέχουσα κλινική δοκιμή (-ές) με το γιατρό της.
Οι συχνοί έλεγχοι κυρίως οι κυρίες υψηλού κινδύνου, η σωστή ενημέρωση από εξειδικευμένους ιατρούς όπως τον γυναικολόγο σας, η τον Ογκολόγο-Παθολόγο, η τον Χειρουργό Ογκολόγο-Γυναικολόγο θα σας δώσει την ευκαιρία για έγκαιρη διάγνωση της νόσου με στόχο την ίαση.
Γράφει ο Στ. Γιασσάς
Δ/της της Γ' Ογκολογικής Κλινικής
Νοσοκομείου ΙΑΣΩ GENERAL
Τηλ. 6977985600/6974442289
facebook
youtube
instagram
X
