Η Καρύντα των ψαράδων

Καλό μήνα σε όλους τους ερασιτέχνες ψαράδες! Ο Ιούνης παραδοσιακά ανοίγει την καλοκαιρινή αλιευτική περίοδο και το υποβρύχιο ψάρεμα, όπως και το παραγάδι, απαγορευμένα τον Μάη, είναι στη διάθεση των ερασιτεχνών. Οι ανισότητες στη θάλασσα, στην πρόσβαση, στη νομή του αλιευτικού πλούτου, στη γνώση ολοένα και αυξάνονται. Και την πληρώνουν οι φτωχοί επαγγελματίες. Εύχομαι να δείξει ενδιαφέρον ο νέος Δήμαρχος αλλά και ο/η περιφερειάρχης που θα προκύψει από τις εκλογές.
Η πρόκληση και πρόσκληση για μελέτη της ιστορίας του αγαπημένου ψαρότοπου του καθενός μας σημαίνει επίσης την απόλαυση που προκαλεί η εννοημάτωση του τοπίου, η εξειδίκευση της ματιάς στο περιβάλλον. Ο αγαπημένος βυθός της Καρύντας που πρωτοβούτηξα στο νησί αποκτά χρονικό βάθος και εδώ διαφέρει το βλέμμα του ενημερωμένου επισκέπτη από τον ανενημέρωτο. Διαφορετικά εκτιμά τον ίδιο του τον ψαρότοπο αυτός που βλέπει το ιστορικό του βάθος και τις μεταβολές που δέθηκαν με τη μοίρα των ψαράδων και των ψαριών και αυτή η στροφή σε μια νέα τοπικότητα (ίσως και ως αποτέλεσμα της κρίσης..), «στην καλλιέργεια του κήπου μας» όπως προτάσσει το κίνημα της βαθιάς οικολογίας, ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές των σκεπτόμενων ψαράδων που προσπαθούν να γεφυρώσουν την περιβαλλοντική ηθική με μια υπεύθυνη στρατηγική ψαρέματος.

Ας αφουγκραστούμε την μαρτυρία της αείμνηστης κυρα-Ρήνης Κούγιαβλου. Περιγράφει την τεχνική της πεζότρατας αλλά επεκτείνεται και στις συνθήκες ζωής των ψαράδων της Χίου:
«Οι ψαράδες,στην Καρύντα οι κακόμοιροι γίνονταν σα που γίνεται ο βρεγμένος άθρωπος,κατσί (δηλ.βρεγμένος μέχρι το κόκκαλο)για να βγουν να πάνε τα ψάρια στο χωριό. Καμιά φορά τους τα βανε στο γάδαρο ο πατέρας μου,τού δίνανε όμως και ψάρια. Όλα τα ‘χανε.Και πεινασμένοι ήτονε και διψασμένοι.Άμα των πήγαινες δυο συκαλάκια ήταν σα να των πηγαίνεις μάλαμα..Στην Καρύντα που’χει συκιές καλές,τους έδινε ο παπα-Ηλίας. Ήταν καλοί ανθρώποι..και μέχρι το χωριό τα ψάρια τα σηκώνανε με το χαλικολόγο(μεγάλο πανέρι).Μεγάλο αγώνα!Είδες πόσο δρόμος έ(ίναι);(8χιλιόμετρα)Πόσα λαγκάδια!
Εμείς που πηγαίναμε κει και τους βλέπαμε τους καϋμένους,τάκα τούκου(κάνει τον ήχο του βολάγματος)πηγαίναν μέσα και ρίχναν τα δίχτυα κι ύστερα τα βάναν στον ώμο να τα κουδρούν (τραβούν).Ο πατέρας μου τους επήγαινε ντοματάκια, συκαλάκια, κρεμμυδάκια,
Οι πιότεροι ήταν απ’το Λιθί, ήταν φτωχοί,δεν είχαν χωράφια οι Λιθομενούσιοι,να δεις τα ρουχαλάκια των κάτι μπαλωμάτια που’χαν!Τούτη δω η μάνικα (δείχνει το μανίκι της) μπορεί να’χε δέκα μπαλώματα,δεκαπέντε.Οι καμένοι οι αθρώποι! (γελάει με συγκατάβαση)
Ο πατέρας μου ήτονε ψυχόπονος και τους ελιπάτο.Μα αφού του δίνανε και ψάρια οι αθρώποι! Μια φορά του δώσανε στην Αυλωνιά ένα χαλικολόγο, μεγάλα ψάρια,όχι μικρά
Και φώναζε στα χωράφια που κάθονταν οι αθρώποι, λάτε να πάρετε παιδιά ψάρια που μου δώκαν πολλά,ελάτε! Της Αυλωνιάς ήταν καλά ψάρια.Της Καρύντας ήτανε από τούτο το ψιλό
(μαρίδες-τα μεγάλα αταύτιστα)Μα και τα ψιλά ειν’ καλά.Εγώ μπορώ να σου πω πως θω(θέλω)πιο καλά τα ψιλά.Θα μου πεις το παχύ ψάρι δεν ειν’καλό,που’χει φαϊ;
Δεν ήθελε η μάνα μου να πηγαίνουμε στην Καρύντα επειδής πηγαίναν οι ψαράδες.Μα δε μας μιλούσαν ποτέ οι αθρώποι..Αφού ήταν καλοί! Ένας άθρωπος που δε σου κακομιλεί, μπορείς να πεις κουβέντα;Δεν τον αφήνεις στα χάλια του και στην κούρασή του; Ο άνθρωπος θάρειε πότε θ’ανέβει στο χωριό να πουλή(σει) τα ψάρια,που τρεχεν η κόξα (πλάτη)του νερό (ιδρώτα ποτάμι).Άμα τους έδινες ένα μπουκαλάκι λάδι,είχε να σου δώσει
πολλά…ψάρια γιατί μαγειρεύανε (στην ακρογυαλιά). Όμορφα μιλούσαν,καλοπολόγητα.. Δε μιλήσαν (παραπονιόντουσαν) ποτέ,που σηκώναν ολόκληρο ανήφορο δέκα κιλά,μπορεί και είκοσι,άμα είχαν πολλά ψάρια.Αν δεν είχαν πια,και ένα να’χανε ή(ταν) να το φέρουν!
Και για ένα!Κατορθώνανε και.. παλεύανε(με θαυμασμό)
Δεν είχαν γαϊδούρια.Με τον ώμον τους!Δεν είχανε,παιδί μου γαδούρια…Αν ευρίσκουντουν κανείς,να του τα βάλω τώρα εγώ έξαφνα,να του κάνω τη χάρη,απε ντροπής.Κάθε μέρα
ερχόντανε! Η Καρύντα πόσο ψάρι ήβγαλε!»
(Τη ρωτώ αν έγινε καμιά παντρειά στο χωριό με ψαρά) «- Δεε τους εθέλαν! Δε τους επαίρναν τους ψαράδες! Απα πα!»
Σήμερα η Καρύντα έχει την δική της ζωή. Χάρη στην ακάματη δράση των εταίρων του «Συνοικισμού Καρύντας» και τον ανιδιοτελή εθελοντισμό του αλησμόνητου Ηλία Γιαννούλη. Η Καρύντα είναι και ένα από τα καλύτερα πρόσωπα της τουριστικής Χίου και το χρωστάμε στην αμείωτη ποιότητα της πανσιόν "Λουίζα" η οποία διαχρονικά προσφέρει στους Ευρωπαίους μυθικές διακοπές.  Οι Άγιοι Πάντες ας προστατεύουν όλα τα μέλη του Συνοικισμού!

Κώστας Προμπονάς

Εκπαιδευτικός

Ειδήσεις σήμερα

Μπείτε στην ομάδα μας στο Viber και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Ακολουθήστε μας στο Google News. Σχολιάστε στην σελίδα μας στο Facebook.

Ο Πολίτης είσαι εσύ. Γίνε συνδρομητής της εβδομαδιαίας έντυπης έκδοσης.