Τρεις δήμοι στη συσκευασία ενός

Είναι λάθος η αφετηρία. Ο διάλογος για τη δημοτική χωροταξία ανοίγει ξενόφερτα, ενώ είναι θέμα που καίει το σπιτικό μας. Η συζήτηση για τον αριθμό των δήμων που εξυπηρετούν τις ανάγκες του τόπου μας προκαλείται … επειδή στη Λέσβο, την Κέρκυρα και άλλα μεγάλα νησιά πανηγυρίζουν ήδη για τις εκεί υποσχόμενες κατατμήσεις. Εκείνοι είναι πιο μάγκες κι εμείς τα κουτορνίθια και δε θα σπεύσουμε να εκμεταλλευτούμε την ευκαιρία, είναι η συνοδευτική συλλογιστική.

Το ερώτημα πόσους δήμους χρειάζεται μια γεωγραφική ενότητα όπως η Χίος άργησε να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση. Ο ενιαίος δήμος υπαγορεύτηκε ως νόμος του κράτους από το σχέδιο Ραγκούση «κάθε νησί και δήμος» και δεν δόθηκε η δυνατότητα να βασανίσει επαρκώς την τοπική κοινωνία. Είναι επωφελές σήμερα να επανέλθει στην επικαιρότητα; Ξεκάθαρα ναι, ποτέ συζήτηση στη βάση επιχειρημάτων δεν έβλαψε, ακόμα κι αν δεν απέδωσε αποτελέσματα.

Τα βασικά χαρακτηριστικά του νησιού, (πληθυσμιακά, οικονομικά, οικιστικά) χωρίζουν από μόνα τους τη Χίο σε τρεις διαφορετικές ανισοβαρείς ζώνες.

1. τον ενιαίο πια κεντρικό πολεοδομικό ιστό, από το Βροντάδο ως τους παραλιακούς οικισμούς του Αγίου Μηνά.
2. τους ημιαγροτικούς οικισμούς της κεντρικής και νότιας Χίου με μεσαιωνικές αρχιτεκτονικές επιρροές.
3. τη σχεδόν ερημοποιημένη ζώνη των άλλοτε δήμων Αμανής, Καρδαμύλων και μέρους της Ομηρούπολης. 

Δημιουργείται δηλαδή ένας υδροκέφαλος πληθυσμιακά και οικιστικά κεντρικός δήμος, με το σύνολο σχεδόν των υποδομών του νησιού στην υπηρεσία του και δυο εξαιρετικά ατροφικοί δορυφορικοί δήμοι, άμεσα εξαρτώμενοι από αυτόν και τις υπηρεσίες του.

Πιθανή διαίρεση του υφιστάμενου ενιαίου Δήμου Χίου σε περισσότερους θέτει αυτόματα δυο πρακτικά ερωτήματα για τους δορυφορικούς δήμους που δυνητικά θα προκύψουν:

1. με ποιο υπηρεσιακό δυναμικό θα στελεχωθούν;
2. υπάρχει κατάλληλο πολιτικό προσωπικό να τους καθοδηγήσει;

Η απάντηση και στα δυο ερωτήματα είναι όχι. Αποδυναμωμένες και υποστελεχωμένες υπηρεσίες σε μια χρονική συγκυρία κατά την οποία απαγορεύεται ρητά κάθε πρόσληψη. Ανύπαρκτο πολιτικό προσωπικό, είτε γιατί η πληθυσμιακή δύναμη των τόπων δεν διαθέτει επάρκεια σε πρόσωπα ικανά να χειριστούν μεγάλες δημοτικές ευθύνες με ευρύτητα σκέψεων, είτε γιατί οι λίγοι ικανοί αποστρέφονται τη συμμετοχή των κοινών πιο έντονα από ποτέ αυτή την εποχή.

Με απλά λόγια τυχόν υποδιαίρεση του σημερινού δήμου θα γεννήσει δυο δήμους ατροφικούς σε υπηρεσίες και πολιτικό προσωπικό, όπως άλλωστε συνέβη και στην προ Καλλικράτη περίοδο.

Αν τα δεδομένα του νησιού ήταν διαφορετικά, εξίσου διαφορετική θα ήταν και η συζήτηση.

Είναι αυθαίρετο, επομένως, το ενισχυμένο τελευταία αίτημα δημιουργίας τριών δήμων και στο νησί μας; Όχι. Τροφοδοτείται από το σημερινό λαθεμένο στήσιμο του ενιαίου Δήμου Χίου. Το μοντέλο των τοπικών αντιδημάρχων με μηδενικές αρμοδιότητες έδωσε αποτυχημένα διαπιστευτήρια. Οι μικρές κοινωνίες των χωριών διαπιστώνουν πως ούτε τα στοιχειώδη του παρελθόντος δεν μπορούν να εκπληρώσουν και όταν απευθύνονται στην αρχή, τον ορισμένο αντιδήμαρχο τους, εκείνος, μαθημένος να αποσείει τις προσωπικές ευθύνες, τα φορτώνει όλα στο δημοτικό μπάχαλο που προκάλεσε η ενοποίηση των δήμων. Διογκώνει, άθελα του, την εντύπωση ότι για όλα ευθύνεται η μετατροπή της Χίου σε ένα Δήμο.

Όπως σχεδιάστηκε και διαρθρώθηκε το δημοτικό μοντέλο στη Χίο ούτε αποδίδει, ούτε υπάρχει περίπτωση να αποδώσει. Απέτυχε και αυτό διακρίνεται με μια ματιά αν κανείς κυκλοφορήσει εκτός πρωτεύουσας.

Είναι απαραίτητο να ξεκινήσει ένας επανασχεδιασμός του, με αποκέντρωση αρμοδιοτήτων και ευθυνών και στοιχειώδη δυνατότητα χειρισμού υποθέσεων στους δυο τοπικούς αντιδημάρχους (βόρειας και νότιας Χίου) με χωρική ευθύνη τα νοητά σύνορα των δήμων που θα προέκυπταν αν ο υφιστάμενος Δήμος έσπαγε σε τρεις. Με αντένες των Τεχνικών Υπηρεσιών, της ΔΕΥΑΝΧ και της Υπηρεσίας Καθαριότητας στους τοπικούς αντιδημάρχους, για να μην χάνονται στο λαβύρινθο της σημερινής τους λειτουργίας. Το συγκεντρωτικό σημερινό δημοτικό μοντέλο λειτουργίας θα τροφοδοτεί διαρκώς το αίτημα της διάσπασης του σημερινού ενιαίου Δήμου.

Και για να αποδοθεί με σαφήνεια η πρόταση: η Χίος πρέπει να παραμείνει ένας Δήμος, που θα έχει την ικανότητα όμως να λειτουργεί όπως θα λειτουργούσαν οι τρεις, σεβόμενος τα ιδιαίτερα γνωρίσματα της κάθε περιοχής.

Ειδήσεις σήμερα

Μπείτε στην ομάδα μας στο Viber και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Ακολουθήστε μας στο Google News. Σχολιάστε στην σελίδα μας στο Facebook.

Ο Πολίτης είσαι εσύ. Γίνε συνδρομητής της εβδομαδιαίας έντυπης έκδοσης.