Δημοσίευση στο περιοδικό «Ναυτικά Χρονικά» τεύχος Απρίλιος – Μαίος 2020
CoronavirusTimeline
Ένας ιός ο οποίος φημολογείται ότι προήλθε από κάποιο τρόφιμο από την «άγρια» φύση και διανέμονταν σε λαϊκές αγορές, έχει καταφέρει να μολύνει 171 χώρες, πάνω από ένα εκατομμύριο ανθρώπους από τους οποίους περισσότεροι πάνω από 60 χιλιάδες δεν τα κατάφεραν. Εκτός από αυτό το οικονομικό αποτύπωμα του ιού είναι ευδιάκριτο και πολλοί τομείς της οικονομίας και του παγκόσμιου εμπορίου μεταξύ των οποίων και η ναυτιλία δοκιμάζονται.
Κάνοντας μια σύντομη ανασκόπηση θα συνεχίσουμε στην ανάγνωση των οικονομικών αποτελεσμάτων.
31 Δεκεμβρίου: Οι Κινεζικές αρχές αντιμετωπίζουν δεκάδες περιπτώσεις πνευμονίας άγνωστης αιτίας. Κάποιες μέρες αργότερα, οι επιστήμονες ανακαλύπτουν ότι πρόκειται για ένα νέο ιό ο οποίος έχει μολύνει πολλούς ανθρώπους στην Ασία και ανακοινώνουν ότι ελέγχουν το φαινόμενο με σκοπό να αποφευχθεί να εξελιχθεί σε κάτι πιο σοβαρό.
11 Ιανουαρίου:Οι Κινεζικές αρχές ανακοινώνουν τον πρώτο επιβεβαιωμένο θάνατο ο οποίος οφείλεται στον κορονοϊό και έχει μέχρι εκείνη την στιγμή έχει μολύνει εκατοντάδες ανθρώπους. Το πρώτο θύμα είναι ένας 61χρονος άνδρας ο οποίος ήταν τακτικός πελάτης της λαϊκής αγοράς της Γουχάν και όπως αναφέρεται είχε υποκείμενα νοσήματα. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η ανακοίνωση αυτή έρχεται μια βδομάδα πριν από την μεγαλύτερη γιορτή – αργία της Κίνας όπου εκατομμύρια Κινέζοι ταξιδεύουν για διακοπές στο εξωτερικό.
20 Ιανουαρίου:Η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα, η Ταϊλάνδη και άλλες χώρες μεταξύ των οποίων και οι Η.Π.Α. ανακοινώνουν κρούσματα του νέου ιού σύμφωναμε την πρώτη ανακοίνωση του παγκόσμιου οργανισμού υγείας (W.H.O.). Το πρώτο κρούσμα στις Η.Π.Α. εμφανίζεται στην Ουάσιγκτον, ήταν ένα 30χρονος άνδρας και εμφάνισε συμπτώματα αμέσως μόλις επέστρεψε από ένα ταξίδι στην Γουχάν.
23 Ιανουαρίου:Μια από τις σημαντικότερες ημερομηνίες στο χρονικό της επιδημίας του κορονοϊού. Η κινέζικη κυβέρνηση αποφασίζει τον αποκλεισμό της πόλης Γουχάν, η οποία να σημειωθεί ότι είναι μια πόλη 11 εκατομμυρίων κατοίκων. Μέχρι την συγκεκριμένη ημέρα έχουν πεθάνει τουλάχιστον 17 άνθρωποι και έχουν μολυνθεί περισσότεροι από 570.
30 Ιανουαρίου: Ο Διεθνή Οργανισμός Υγείας (W.H.O.) εκδίδει την πρώτη οδηγία με την οποία εφιστήει την διεθνή προσοχή για μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης σχετικά με την δημόσια υγεία (public health emergency of international concern). Την ίδια μέρα το StateDepartmentεκδίδει ταξιδιωτική οδηγία με την οποία προτείνει στους Αμερικανούς ταξιδιώτες να αποφεύγουν τα ταξίδια στην Κίνα.
31 Ιανουαρίου: Το γραφείο του προέδρου των Η.Π.Α. σταματάει να δέχεται αξιωματούχους οι οποίοι ταξίδεψαν στην Κίνα τις προηγούμενες 14 ημέρες. Μέχρι εκείνη την στιγμή 213 άνθρωποι έχουν πεθάνει και τα κρούσματα πλησιάζουν τις 10000 παγκοσμίως.
2 Φεβρουαρίου: Αναφέρεται ο πρώτος θάνατος εκτός Κίνας. Αφορά ένα 44χρονο άνδρα από τις Φιλιππίνες. Στο σημείο αυτό οι θάνατοι φτάνουν τους 360 παγκοσμίως.
5 Φεβρουαρίου: Ήδη τα πρώτα σημάδια της επίδρασης της επιδημίας έχουν εμφανιστεί στην παγκόσμια οικονομία, αλλά η ημερομηνία αυτή θεωρούμε ότι αποτελεί το πρώτο άμεσο χτύπημα στην ναυτιλία. Μετά από ένα 15ημερο ταξίδι στην νοτιοανατολική Ασία το κρουαζιερόπλοιο DiamondPrincess, της εταιρίας PrincessCruisesτίθεται σε καραντίνα στο λιμάνι της Γιοκοχάματης Ιαπωνίας. Στο κρουαζιερόπλοιο επιβαίνουν περισσότεροι από 3600 επιβάτες οι οποίοι εξετάστηκαν όλοι και βρέθηκαν 217 άτομα θετικά. Μέχρι την στιγμή αυτή τα κρούσματα του DiamondPrincessαποτελούν τον μεγαλύτερο αριθμό κρουσμάτων του κορονοϊού εκτός Κίνας.
7 Φεβρουαρίου: Πεθαίνει ο Δρ. LiWenliang. Ο Δρ. LiWenliang είναι ο πρώτος κινέζος γιατρός ο οποίος έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου ήδη από τον περασμένο Δεκέμβριο, υποστηρίζοντας σε ιδιωτικό chatroomμε συναδέλφους του ότι τα κρούσματα πνευμονίας οφείλονται σε άγνωστο μέχρι στιγμής ιό, προσομοιάζοντας τον με τον SARS. Ο 34χρονος όμως γιατρός αναγκάστηκε από το κινέζικο κράτος αρχές Ιανουαρίου να υπογράψει ότι οι θεωρίες του είναι λανθασμένες και δεν αποτελούν τίποτα άλλο παρά φήμες.
11 Φεβρουαρίου: Ο νέος ιός αποκτά όνομα COVID– 19. Μέχρι εκείνη την στιγμή τα κρούσματα στην Κίνα φτάνουν τα 44653 και οι θάνατοι έχουν φτάσει τους 1113. Τα κρούσματα εκτός Κίνας είναι 393 και εμφανίζονται σε 24 πλέον χώρες.
14 Φεβρουαρίου: Σημειώνεται ο πρώτος θάνατος στην Ευρώπη και συγκεκριμένα την Γαλλία. Αφορά έναν 80χρονο Κινέζο τουρίστα ο οποίος πεθαίνει σε νοσοκομείο του Παρισιού και αποτελεί τον τέταρτο θάνατο εκτός Κίνας.
17 Φεβρουαρίου: Κινέζοι επιστήμονες ανακαλύπτουν ότι ο ιός προήλθε από κατανάλωση άγριων ζώων και βγαίνει σχετική οδηγία απαγόρευσης από το αρμόδιο υπουργείο της Κίνας.
19 Φεβρουαρίου: Μετά από δύο εβδομάδες καραντίνας 443 από του επιβάτες του κρουαζιερόπλοιου DiamondPrincessαποβιβάζονται και είναι ελεύθεροι να επιστρέψουν στις εστίες τους ενώ τα κρούσματα εντός του πλοίου ανέρχονται πλέον στα 621.
21 Φεβρουαρίου: Έξαρση του ιού παρατηρείται στην Νότια Κορέα και η κυβέρνηση αποφασίζει κλείσιμο σχολείων και επιχειρήσεων. Στην Ινδία ανακοινώνονται δύο ναι κρούσματα και μέσα σε δύο μέρες και οι δυο ασθενείς καταλύουν. Σύμφωνα με Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ο αριθμός κρουσμάτων παγκοσμίως ανέρχεται σε 76000.
23 Φεβρουαρίου: Στην Ιταλία οι αρμόδιοι διαπιστώνουν ραγδαία αύξηση των κρουσμάτων, από 5 σε περισσότερα από 150, και αποφασίζουν το κλείσιμο δέκα πόλεων στον ιταλικό βορρά. Επίσης αποφασίζεται κλείσιμο σχολείων και αθλητικών κέντρων, ενώ πολιτισμικά γεγονότα όπως το καρναβάλι της Βενετίας ακυρώνονται.
24 Φεβρουαρίου: Οι Η.Π.Α. επαναξιολογούν την αρχική στάση τους απέναντι στο κορονοϊό και ο Τράμπ ζητάει από το κογκρέσσο έκτακτη χορήγηση $1.25 δισεκατομμυρίων δολαρίων με σκοπό την προετοιμασία του συστήματος υγείας και της οικονομίας των Η.Π.Α. για την διαχείριση των γεγονότων τα οποία θα ακολουθούσαν.
28 Φεβρουαρίου: Η εξάπλωση του ιού στην Ευρώπη είναι ραγδαία. Η Βόρεια Ιρλανδία, η Ουαλία, η Αγγλία, η Ελβετία, η Λευκορωσία, η Εσθονία, η Λιθουανία προστίθενται μαζί με την Ιταλία, την Γαλλία και την Γερμανία στις χώρες της Ευρώπης οι οποίες έχουν προσβληθεί. Η Νιγηρία στην Αφρική είναι η πρώτη χώρα στην ήπειρο η οποία προσβάλλεται ενώ στις 26 του ίδιου μήνα αναφέρθηκε το πρώτο κρούσμα στην Νότια Αμερική.
29 Φεβρουαρίου: Οι Η.Π.Α. μετρούν τον πρώτο θάνατο από κοροναϊό ενώ τα κρούσματα μέχρι αυτή τη στιγμή παγκοσμίως φτάνουν τους 87000. Η αμερικανική κυβέρνηση εκδίδει ταξιδιωτική οδηγία η οποία ουσιαστικά αποτρέπει ταξίδια σε χώρες όπως η Ιταλία και η Νότια Κορέα. Ενώ εκδίδει και απαγόρευση ταξιδιών από και προς Κίνα και Ιράν.
10 Μαρτίου:Η Κίνα ανακοινώνει ότι η επιδημία βρίσκεται σε ύφεση. Αλλά από την άλλη οι Η.Π.Α. μπλοκάρουν ταξιδιώτες από την Ευρώπη.
11 Μαρτίου: Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναβαθμίζει την επιδημία του COVID– 19 σε πανδημία.
13 Μαρτίου: Ο πρόεδρος Τράμπ κηρύσσει την χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Ενώ ανακοινώνει την χορήγηση 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την αντιμετώπιση του κοροναϊού σε κάθε επίπεδο.
17 Μαρτίου: Η Ευρωπαϊκή ανακοινώνει διακοπή ταξιδιωτικής σύνδεσης με χώρες εκτός Ε.Ε. και αρκετές κυβερνήσεις προβαίνουν σε δραστικά μέτρα καραντίνας. Η Ελλάδα έχει κλείσει ήδη από τις 11 Μαρτίου Σχολεία, αθλητικούς χώρους και προχωράει σε κλείσιμο όλων των καταστημάτων (εκτός σούπερ μάρκετ και φαρμακείων).
19 Μαρτίου: Στην Κίνα είναι η πρώτη μέρα μετά την έναρξη της πανδημίας, όπου δεν αναφέρθηκε θάνατος.Επιπλέον, η κινεζική βιομηχανία είναι σε διαδικασία επανέναρξης της λειτουργίας της.
21 Μαρτίου:Αρκετές επιχειρήσεις σε πολλές χώρες παγκοσμίως, αλλάζουν την δραστηριότητα τους και παράγουν μάσκες και ιατρικό υλικό. Αυτό γίνεται για δύο λόγους. Αφενός για να καλυφτούν οι αυξημένες ανάγκες οι οποίες προέκυψαν λόγω της πανδημίας και αφετέρου για να στηριχθούν οικονομικά μέσα στο δυσοίωνο οικονομικό περιβάλλον. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Hanesκαι η GeneralMotorsξεκίνησαν να παράγουν μάσκες και αναπνευστήρες.
23 Μαρτίου: Ο Βρετανός πρωθυπουργός BorisJohnson, πείθεται ότι η θεωρία της ανοσίας της αγέλης δεν θα βοηθήσει την περίπτωση της Βρετανίας και αποφασίζει με καθυστέρηση το “lockdown”.
24 Μαρτίου:Η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή αποφασίζει την αναβολή των Ολυμπιακών Αγώνων του Τόκιο για ένα χρόνο. Εντωμεταξύ η διαδρομή της Ολυμπιακής φλόγας είχε ξεκινήσει από την Ολυμπία και την Ελλάδα εν μέσω καραντίνας. Από το 1986 στην ιστορία των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων υπήρξαν μόνο τρεις περιπτώσεις όπου δεν πραγματοποιήθηκαν αγώνες. Και οι τρεις περιπτώσεις συνέβησαν λόγω πολέμου. Το 1916 λόγω του πρώτο παγκοσμίου πολέμου και το 1940 και 1944 λόγω του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου.
26 Μαρτίου: Η κατάσταση επιδεινώνεται. Η Ινδία ανακοινώνει κλείσιμο των συνόρων της. Η Ιταλία ξεπέρασε σε θανάτους την Κίνα και οι Η.Π.Α. παίρνουν κεφάλι στην λίστα των χωρών με κρούσματα κοροναϊού. Παγκοσμίως ο αριθμός των ασθενών ξεπέρασε το μισό εκατομμύριο.
27 Μαρτίου:Ο πρόεδρος Τράμπ υπογράφει μέτρα 2 τρισεκατομμυρίων! Εγείρονται νομικά θέματα για το ύψος της τεράστιας δαπάνης αλλά όλοι συμφωνούν ότι τα μέτρα είναι απαραίτητα για την στήριξη της δημόσιας υγείας αλλά και της οικονομικής κρίσης η οποία θα ακολουθήσει. Από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού η Ε.Ε. δεν παίρνει τόσο θαρραλέα μέτρα και κυρίως λόγω της άρνησης της Γερμανίας.
28 Μαρτίου: Το υπουργείο Υγείας των Η.Π.Α. ανακοινώνει οδηγία καραντίνας για την Νέα Υόρκη ενώ υποχρεώνει όσους την επισκέφτηκαν τις τελευταίες ημέρες να τεθούν σε κατ’ οίκον περιορισμό.
30 Μαρτίου: Στις Η.Π.Α. επιπλέον πολιτείες μπαίνουν σε κατάσταση lockdown συμπεριλαμβανομένων των Virginia, Maryland και εκείνη της Washigton.
2 Απριλίου: Τα κρούσματα παγκοσμίως ξεπέρασαν το 1 εκατομμύριο σε 171 χώρες και οι νεκροί ξεπερνούν τις 51000. Στην οικονομία η κατάσταση είναι δραματική επίσης. Χαρακτηριστικά στις Η.Π.Α. οι άνεργοι αγγίζουν τα 10 εκατομμύρια.
6 Απριλίου: Ο πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας BorisJohnson διαγνώσθηκε θετικός στον κορονοϊό και μπαίνει στην εντατική. Να σημειώσουμε ότι ο BorisJohnson ήταν υπέρμαχος της θεωρίας της ανοσίας της αγέλης, η οποία αποδεικνύεται ότι βάζει σε μεγάλες περιπέτειες το Ηνωμένο Βασίλειο.
8 Απριλίου: Πάνω από 20 εταιρείες ανακοινώνουν ότι ξεκινούν δοκιμαστικά για το εμβόλιο κατά του κορονοϊού.
10 Απριλίου: Ο αριθμός των θανάτων παγκοσμίως ξεπερνά τις 100.000. Επιπλέον παρατηρείται ραγδαία αύξηση των κρουσμάτων στην Ρωσία.
14 Απριλίου: Αρκετές ευρωπαϊκές με πρώτη την Αυστρία και μεταξύ των οποίων η Ιταλία και η Ισπανία προχωρούν σε σταδιακή χαλάρωση των μέτρων αποκλεισμού και επανέναρξης της οικονομικής δραστηριότητας.
15 Απριλίου: Η έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου κάνει λόγω για παγκόσμια ύφεση η οποία θα ξεπεράσει την Μεγάλη Ύφεση της δεκαετίας του 1930.
20 Απριλίου: Για πρώτη φορά στην ιστορία οι τιμές του πετρελαίου (CrudeOilWTI) παίρνουν αρνητικές τιμές.
Την στιγμή που τελειώνει αυτό το άρθρο τα κρούσματα παγκοσμίως ξεπερνούν τα 3 εκατομμύρια και οι θάνατοι ξεπερνούν τις 200.000.
Ο αντίκτυπος στην Οικονομία
Αναμφισβήτητα, ο κορονοϊός, εκτός από το κοινωνικό αφήνει και ένα ευδιάκριτο οικονομικό αποτύπωμα. Πονοκέφαλος για κάθε κυβέρνηση εκτός από την διαχείριση της τρέχουσας κατάστασης είναι και η «επόμενη μέρα» για την στήριξη της οικονομίας.
Πολλοί υποστηρίζουν ότι το χρηματιστήριο είναι η άμεση εικόνα της αγοράς. Οι δείκτεςFTSE, DowJonesIndustrialAverageκαιNikkei από τις 31 Δεκεμβρίου του 2019 έχουν εμφανίσει μεγάλη πτώση. Μάλιστα πρόσφατα ο DowJonesκαι ο FTSE 100 σημείωσαν ιστορικό ποσοστιαίας πτώσης από το 1987.
Διάγραμμα 1:Πορεία των δεικτών FTSE 100, Nikkeiκαι DowJonesμετά το ξέσπασμα της επιδημίας
Πηγή: YahooFinance, Επεξεργασία Συγγραφέα
Οι κυβερνήσεις καθημερινά προβαίνουν σε ανακοινώσεις μέτρων στήριξης της οικονομίας, αλλά δεν είναι λίγοι οι επενδυτές οι οποίοι έχουν την πεποίθηση ότι η εξάπλωση του κορονοϊού θα διαλύσει την οικονομική ανάπτυξη και τα μέτρα των κυβερνήσεων δεν θα είναι αρκετά για να ανακόψουν την ύφεση.
Αρκετές κεντρικές τράπεζες έριξαν τα επιτόκια τους, με σκοπό να κάνουν το χρήμα φθηνότερο ώστε να τονωθεί η κατανάλωση και να εκκινήσει η οικονομία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι επίσης η αντίδραση των διεθνών αγορών στην ανακοίνωση της αμερικανικής κυβέρνησης για τα μέτρα των δύο τρισεκατομμυρίων με σκοπό την στήριξη των εργαζομένων, των επιχειρήσεων και της οικονομίας γενικότερα. Παρόλα αυτά οι αναλυτές προειδοποιούν ότι η αβεβαιότητα παραμένει και αυτό θα αποτυπώνεται καθημερινά στις διακυμάνσεις των αγορών.
Διάγραμμα 2: Διακυμάνσεις του δείκτη DowJones
Πηγή: YahooFinance, Επεξεργασία Συγγραφέα
Διακυμάνσεις σημειώθηκαν και στην αγορά των ομολόγων. Η γενική αβεβαιότητα ώθησε αρκετούς επενδυτές στην αναζήτηση επενδύσεων χαμηλού ρίσκου, όπως είναι τα κρατικά ομόλογα ισχυρών χωρών και ειδικά του 10ετούς αμερικανικού ομολόγου.Η αύξηση της ζήτησης ανέβασε τις τιμές των ομολόγων με αποτέλεσμα οι αποδόσεις να πέσουν, με αξιοσημείωτο είναι ότι η απόδοση του αμερικανικού 10ετούς ομολόγου άγγιξε το ιστορικό χαμηλό του 0.3%
Διάγραμμα 3: Αποδόσεις 10ετών κρατικών ομολόγων
Πηγή: Investing.com, Επεξεργασία Συγγραφέα
Απόδειξη της κρίσιμης οικονομικής κατάστασης αποτελεί και το ύψος της ανεργίας στις Η.Π.Α. Ο αριθμός των πολιτών οι οποίοι εγγράφθηκαν στα ταμεία ανεργίας σημείωσε ιστορικό υψηλό, σηματοδοτώντας το τέλος μιας δεκαετίας ανάπτυξης για μία από τις μεγαλύτερες οικονομίες παγκοσμίως.
Διάγραμμα 4: Μέσος όρος εβδομαδιαίου αριθμού ανέργων στις Η.Π.Α.
Πηγή: US Bureau of Labor Statistics, Επεξεργασία Συγγραφέα
Ένας από τους κλάδους ο οποίος χτυπήθηκε σκληρά είναι η τουριστική βιομηχανία. Οι αεροπορικές εταιρίες είναι από εκείνες τις οποίες πλήρωσαν το μεγαλύτερο τίμημα όταν χρειάστηκε να ακυρώσουν πτήσεις και να διαχειριστούν αλλεπάλληλες ακυρώσεις επιβατών. Αυτή την στιγμή περισσότερες από 100 χώρες παγκοσμίως έχουν εκδώσει ταξιδιωτικές οδηγίες και απαγορεύσεις. Ενδεικτικό της κατάστασης στις αερομεταφορές είναι τα δεδομένα από την υπηρεσία FlightRadarη οποία ανιχνεύει την κίνηση των αεροσκαφών σε όλο τον κόσμο.
Διάγραμμα 5: Αριθμός πτήσεων ημερησίως
Πηγή: FlightRadar24, Επεξεργασία Συγγραφέα
Στον αντίποδα, οι επιχειρήσεις λιανικής πώλησης τροφίμων, supermarketκλπ. παρουσιάζουν μεγάλη αύξηση στους τζίρους τους καθώς η ζήτηση, ειδικά σε προϊόντα μακράς διάρκειας έχει αυξηθεί. Είναι χαρακτηριστικό σύμφωνα με το Bloombergότι ο συμπυκνωμένος χυμός πορτοκαλιού είναι αυτή τη στιγμή το προϊόν με την μεγαλύτερη άνοδο στην τιμή του.
Διάγραμμα 6: Τιμή συμπυκνωμένου χυμού πορτοκαλιού
Πηγή: Investing.com, Επεξεργασία Συγγραφέα
Ένας από τους σημαντικότερους λόγους για τους οποίους έχουμε τόσο μεγάλο αντίκτυπο ενός ιού στην παγκόσμια οικονομία είναι το κλείσιμο των εργοστασίων της Κίνας. Η Κίνα παράγει σχεδόν το ένα τρίτο των βιομηχανικών προϊόντων παγκοσμίως και είναι η μεγαλύτερη εξαγωγός χώρα προϊόντων στον κόσμο. Εκτός από αυτό οι απαγορεύσεις στην λειτουργία των εργοστασίων επηρέασε και την ζήτηση πρώτων υλών από την Κίνα. Και τα δύο προηγούμενα που αναφέραμε είχαν άμεσο αντίκτυπο στις παγκόσμιες μεταφορές στις οποίες την μερίδα του λέοντος έχει η ναυτιλία, για την οποία θα αναφερθούμε στην συνέχεια.
ΟΔείκτηςCaixin/MarkitManufacturingPurchasingManagers (PMI), έναςδείκτηςοικονομικήςδραστηριότητας, δείχνει ότι η δραστηριότητα της κινεζικής βιομηχανίας τον Φεβρουάριο παρουσίασε πτώση στις 40.3 μονάδες. Να σημειώσουμε ότι ο δείκτης PMIγια τιμές άνω του 50 σημαίνει ανάπτυξη της οικονομικής δραστηριότητας ενώ για τιμές μικρότερες του 50 δείχνει συρρίκνωση.Η επιβράδυνση της κινεζικής οικονομίας συμπαρασείρει αδιαμφισβήτητα και οικονομίες οι οποίες είναι στενά συνδεδεμένες με εκείνη, όπως οι οικονομίες της νοτιοανατολικής Ασίας, της Σιγκαπούρης του Βιετνάμ και βέβαια της Νότιας Κορέας.
Ο Χρυσός ανέκαθεν αποτελούσε την ασφαλέστερη επένδυση και δεν είναι τυχαίο ότι σε περιόδους ύφεσης η τιμή του χρυσού εκτοξεύεται. Παρόλα αυτά ενδεικτικό της αβεβαιότητας η οποία επικρατούσε τον Μάρτιο και ο χρυσός παρουσίασε έντονες διακυμάνσεις.
Από την άλλη οι τιμές του πετρελαίου έπεσαν σε επίπεδα των αρχών τις δεκαετίας του 90 και στις 20 Απριλίου για πρώτη φορά στην ιστορία το αμερικανικό αργό έφτασε τα – 41 $/βαρέλι . Βέβαια να σημειώσουμε εδώ, και θα αναφερθούμε και στην συνέχεια διεξοδικά, ότι στην πτώση των τιμών του πετρελαίου αναμφισβήτητα έπαιξε ρόλο η ευρεία διασπορά της πανδημίας του κορονοϊού λόγω του ότι μείωσε την ζήτηση καυσίμων, αλλά επιπλέον η διαμάχη μεταξύ OPECκαι Ρωσίας για την μείωση της παραγωγής πετρελαίου έριξε περαιτέρω την τιμή του μαύρου χρυσού.
Διάγραμμα9: ΤιμέςΠετρελαίου (BrentCrude&WTILightSweetCrude)
Πηγή: Investing.com, Επεξεργασία Συγγραφέα
Τέλος ενδεικτικό της κατάστασης είναι η αναθεώρηση (προς τα κάτω) των οικονομικών προβλέψεων για την παγκόσμια οικονομία και την οικονομική ανάπτυξη των χωρών. Η οικονομική ανάπτυξη μετριέται ποσοτικά με την μεταβολή στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (GDP) κάθε χώρας ή με την μεταβολή στην αξία των αγαθών ή υπηρεσιών τα οποία παράγονται κατά την διάρκεια του χρόνου. Σύμφωνα με τον OECDη παγκόσμια οικονομία θα με τον μικρότερο ρυθμό μετά το 2009, το οποίο να σημειώσουμε ότι ήταν η χρονιά αμέσως μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση. Χαρακτηριστικό είναι επίσης ότι σε αναφορά του OECDτον Μάρτιο αναθεώρησε τις προβλέψεις ανάπτυξης για το 2020 και συγκεκριμένα οι νέες προβλέψεις ήταν σαφώς υποβαθμισμένες για όλες τις χώρες. Το ΑΕΠ της Κίνας είναι εκείνο το οποίο υποβαθμίστηκε περισσότερο από όλα τα υπόλοιπα των άλλων χωρών και αναμένεται η Κίνα να έχει ανάπτυξη 4.9% σε αντίθεση με την αρχική πρόβλεψη η οποία ήταν 5.7%. Συνολικά για την παγκόσμια οικονομία η ανάπτυξη αναμένεται να κυμανθεί στο 2.4% σε αντίθεση με το 2.9% που έλεγε η αρχική πρόβλεψη.
Διάγραμμα 10: Πρόβλεψη Οικονομικής Μεγέθυνσης
Πηγή: OECDEconomicOutlook, InterimReportMarch 2020, Επεξεργασία Συγγραφέα
Ο αντίκτυπος στην Ναυτιλία
Είναι αξιοσημείωτο ότι με την έξαρση του κορονοϊού και την απόφαση της Κίνας για lockdown η επίδραση στην παγκόσμια οικονομία ήταν άμεση. Ένας από τους οικονομικούς κλάδους, ο οποίος επλήγη περισσότερο είναι αδιαμφησβήτητά η ναυτιλία. Πάνω από το 80% του παγκόσμιου εμπορίου γίνεται δια θαλάσσης, επίσης η Κίνα καλύπτει σχεδόν το ένα τρίτο της παγκόσμιας παραγωγής βιομηχανικών προϊόντων, οπότε η διακοπή της παραγωγικής δραστηριότητας μιας από τις μεγαλύτερες οικονομίες στον κόσμο ήταν αναμενόμενο ότι θα έπληττε την ναυτιλία αλλά και το παγκόσμιο εμπόριο γενικότερα.
Οι πρώτες ενδείξεις κρίσης στην ναυτιλία φάνηκαν στη χύδην ναυτιλία ξηρού φορτίου και συγκεκριμένα στην πορεία του BalticDryIndex. Ο BalticDryIndexείναι ένα ευρέως αποδεκτό μέτρο για την εκτίμηση του ύψους των ναύλων σε ένα μεγάλο εύρος φορτίων μεταξύ των οποίων το κάρβουνο, το σιδηρομετάλλευμα και τα σιτηρά. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ναύλοι για τα μεγαλύτερα bulkcarriers, τα Capesize, έπεσαν περισσότερο από 65% από τις αρχές Δεκεμβρίου του 2019 και είναι σημαντικά χαμηλότερα από το μέσο όρο των ναύλων για αντίστοιχες ημερολογιακές περιόδους με βάση τα τελευταία 20 χρόνια.
Διάγραμμα 11
Πηγή: FinancialTimes, Nomura
Η πορεία αυτή του BDIσίγουρα δικαιολογείται από το γεγονός ότι το πάγωμα της δραστηριότητας της παραγωγικής δραστηριότητας της Κίνας. Η Κίνα επιπλέον κατέχει το μεγαλύτερο μερίδιο στην ζήτηση σιδηρομεταλλεύματος αλλά και άλλων πρώτων υλών. Η μελέτη της πορείας του BDIόμως πρέπει σίγουρα να μας απασχολήσει όχι μόνο για τα προφανή αποτελέσματα της επιδημίας αλλά σίγουρα για αυτά τα οποία έπονται τις επόμενες εβδομάδες.
Χαρακτηριστικό αποτελεί το επόμενο διάγραμμα του BDIστο οποίο φαίνεται μια ανάκαμψη εκεί στο τέλος του Φεβρουαρίου, όταν η Κίνα πέρασε τα δύσκολα και επανεκκίνησε την βιομηχανία της, αλλά λόγω του ότι το κέντρο της πανδημίας έχει μεταφερθεί δυτικά σε Ευρώπη και Αμερική η ανάκαμψη δεν φαίνεται να έχει δυναμική.
Διάγραμμα12: ΟBDIαπό την αρχή της πανδημίας
Πηγή: BalticExchange
Στη Linerναυτιλία, η επίδραση της επιδημίας μέχρι εκείνη την στιγμή φάνηκε στον αριθμό εμπορευματοκιβωτίων ο οποίος μετακινήθηκε μέσω λιμανιών και εμφάνισε μείωση της τάξης 20 -40% στις τρεις πρώτες εβδομάδες μετά τις 20 Ιανουαρίου. Επίσης χαρακτηριστικό της άσχημης κατάστασης η οποία διαμορφώνοντας ήταν οι ακυρώσεις ταξιδιών οι οποίες ξεπέρασαν τις 100 τον μήνα Φεβρουάριο.
Διάγραμμα 13
Πηγή UNCTAD, ClipperData
Να σημειώσουμε βέβαια ότι το ξέσπασμα της επιδημίας έγινε στην περίοδο της κινέζικης Πρωτοχρονιάς, κατά την οποία κάθε χρόνο εμφανίζεται μια πτώση της εμπορικής κίνησης. Το χαρακτηριστικό όμως της φετινής χρονιάς ήταν ότι οι ακυρώσεις ταξιδιών από την 5η έως την 15η εβδομάδα του έτους, ξεκινώντας από τις 27 Ιανουαρίου είχαμε 111 ακυρώσεις ταξιδιών από τα οποία σχεδόν τα μισά (48) οφείλονταν στον COVID– 19 και τα υπόλοιπα κανονική εποχικότητα της αγοράς, δηλαδή στις διακοπές της κινέζικης Πρωτοχρονιάς. Ανάλογη κατάσταση επικράτησε τον Μάρτιο με τις ακυρώσεις των ταξιδιών από την αρχή της κρίσης να ξεπερνούν τις 200. Ενώ συνολικά οι ακυρώσεις και για ταξίδια τα οποία ήταν προγραμματισμένα για τον Απρίλιο φτάνουμε στις 386. Η εκτίμηση των ζημιών στη συγκεκριμένη αγορά, σύμφωνα με την UNCTAD, παίρνοντας ως δεδομένων ότι οι ακυρώσεις για τον Φεβρουάριο μόνο αφορούσαν 1.9 mTEUκαι ένα μέσο επίπεδο ναύλου τα $1000/ TEUέφτασαν τα 1.9 δισεκατομμύρια.
Η αντίδραση των εταιρειών για την αντιμετώπιση της κρίσης ήταν η αντικατάσταση των μεγάλων πλοίων με άλλα μικρότερης χωρητικότητας. Χαρακτηριστικά στις γραμμές της Ασίας έχουμε μια μείωση κατά 23% της χωρητικότητας των πλοίων μεταξύ Ιανουαρίου και τέλος Μαρτίου σύμφωνα με το OceanInsight. Στον υπόλοιπο κόσμο έχουμε αντίστοιχα μία μείωση της χωρητικότητας κατά 7% για το ίδιο διάστημα.
Διάγραμμα 14: Χωρητικότητα γραμμών Ασίας σε TEU
Πηγή: OceanInsight, Seatrade
Το πιο άμεσο χτύπημα από την πανδημία το δέχθηκε ο κλάδος της κρουαζιέρας. Η δραματική κατάσταση η οποία εξελίχθηκε στο πλοίο της PrincessCruisesέθεσε ολόκληρο των κλάδο κρουαζιέρας σε πολύ μεγάλες περιπέτειες. Από τις αρχές Μαρτίου όλες οι εταιρείες κρουαζιέρας ακύρωσαν τα ταξίδια τους, με τις περισσότερες από αυτές να επανέρχονται σε λειτουργία μετά τα μέσα Μαΐου. Το κρίσιμο ερώτημα όμως είναι πότε θα έρθει η πραγματική ανάκαμψη του κλάδου.
Η αντίδραση των χρηματιστηριακών αγορών απέναντι στις εταιρίες ήταν επίσης αμείλικτη. Η μετοχή της CarnivalCorp., στον όμιλο της οποίας ανήκει και η PrincessCruises, παρουσιάζει πτώση σχεδόν 60%, καθώς επίσης και οι άλλοι μεγάλοι όμιλοι RoyalCaribbeanκαι Norwegianχάνουν σχεδόν το 70% της αξίας τους τον τελευταίο μήνα.
Διάγραμμα15: Royal Caribbean Cruises - Carnival Corp. - Norwegian Cruise Line
Πηγή: YahooFinance, Επεξεργασία Συγγραφέα
Οι ενέργειες των εταιριών κρουαζιέρας υπογραμμίζουν τον ταχύ ρυθμό της οικονομικής καταστροφής ως αποτέλεσμα της πανδημίας. Έχουν περάσει δύο μήνες από τότε που οι επιβάτες DiamondPrincess αρρώστησαν, αλλά οι τελευταίες εξελίξεις και αναλύσεις δείχνουν ότι ο χρόνος έχει ήδη εξαντληθεί πριν οι εταιρείες αναγκαστούν να κηρύξουν πτώχευση. Δυστυχώς το γεγονός αυτό φαίνεται να είναι αναπόφευκτο, εκτός αν παρθούν γενναίες αποφάσεις, επειδή οι τουρίστες θα είναι επιφυλακτικοί για την ασφάλειά τους τόσο στις αεροπορικές εταιρείες όσο και τα κρουαζιερόπλοια για μήνες μετά την πορεία του ιού.
Η πανδημία του κορονοϊού επέδρασε και τις αγορές ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων εκτός του πετρελαίου, τις αγορές άνθρακα, του φυσικού αερίου αλλά και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Αδιαμφησβήτητα, το πάγωμα κάθε παραγωγικής δραστηριότητας, η διακοπή των μετακινήσεων αλλά και η μείωση των μεταφορικών αναγκών μείωσαν την ζήτησα για καύσιμα και ειδικά για υγρά ορυκτά καύσιμα όπως είναι το πετρέλαιο.Στα διαγράμματα με την πορεία των τιμών του πετρελαίου, του άνθρακα και του φυσικού αερίου, είναι εμφανής η πτώση των τιμών τους μετά το ξέσπασμα της κρίσης στα μέσα Ιανουαρίου.
Το πετρέλαιο συγκεκριμένα έφτασε να πωλείται και κάτω από τα $30 το βαρέλι σημειώνοντας ιστορικό χαμηλό τετραετίας και έφτασε να διαπραγματεύεται σε τιμές τις δεκαετίας του ’90. Βέβαια την συγκεκριμένη κατάσταση την επηρέασε άμεσα ο πόλεμος τιμών μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ρωσίας, οπού μετά την κατάρρευση του OPEC η Σαουδική Αραβία στην προσπάθεια της να επικρατήσει στην αγορά του πετρελαίου ανακοίνωσε την αύξηση της παραγωγής με αποτέλεσμα την κατακρήμνιση των τιμών. Η GoldmanSachs ανέφερε ότι τον Απρίλιο η παραγωγή πετρελαίου να φτάσει τα 6 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, όπως και έγινε. Το ιστορικό χαμηλό ρεκόρ όμως δεν έμεινε εκεί. Στις 20 Απριλίου για πρώτη φορά στην ιστορία το WTICrudeOil έφτασε να πωλείται σε αρνητικές τιμές λόγω αφενός της μεγάλης παραγωγής και αφετέρου της έλλειψης αποθηκευτικών χώρων. Μέχρι στιγμής το USCrudeOil έχουν φτάσει σε επίπεδο μείωσης του 18% σε επίπεδο και κάτω των $20 το βαρέλι ενώ το Brent παρουσίασε πτώση πάνω από 15% από την αρχή του έτους και έφτασε να διαπραγματεύεται κάτω από τα $20 το βαρέλι.
Διάγραμμα16: CrudeOil – Coal – NaturalGas
Πηγή: Investing.com, Επεξεργασία Συγγραφέα
Το φυσικό αέριο επηρεάστηκε και αυτό από την πανδημία και έφτασε να διαπραγματεύεται στις 2 Απριλίου στα $1.56 ανά MMBtu. Ο κρύος καιρός όμως ευνόησε λίγο την ζήτηση και παρουσιάστηκε μια ανάκαμψη σε επίπεδα άνω του $1.8 ανά MMBtu.Αναμφισβήτητα αυτά τα επίπεδα τιμών καθιστούν αρκετές γεωτρήσεις ασύμφορες με αποτέλεσμα να επηρεάζεται άμεσα και η προσφορά του φυσικού αερίου. Σύμφωνα με δύο εκθέσεις, μεταξύ των οποίων και της GoldmanSachs, oι μη κερδοφόρες γεωτρήσεις, η παγκόσμια ύφεση και η συρρίκνωση της πρόσβασης σε χρηματοδότηση θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μείωση της παραγωγής φυσικού αερίου στις ΗΠΑ το τρέχον έτος και το επόμενο. Οι μειώσεις αυτές τελικά θα προκαλέσουν αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου, η οποία αναμένεται να έρθει το 2021. Αυτό είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα ότι η επίδραση του κορονοϊού δεν είναι κάτι παροδικό αλλά οι συνέπειες του θα φανούν εν ευθέτω χρόνω.
ChallengesorOpportunities
Υπάρχει ένα παλιό κλισέ ότι οι προκλήσεις είναι η άλλη πλευρά των ευκαιριών. Αυτό ακριβώς συμβαίνει και στην αγορά των Tanker. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα της μέρας 9/3/2020 κατά την οποία η τιμή του πετρελαίου σημείωνε πτώση της τάξης του 20% και πετρελαϊκοί κολοσσοί όπως η ExxonMobilκαι η BPέχαναν 10% της τιμής της μετοχής τους ενώ ναυτιλιακές εταιρίες όπως η FrontlineLtd., η TeekayTankers, η DHTHoldings, η Euronavκαι άλλες τα πήγαιναν εξαιρετικά καλά σημειώνοντας άνοδο στις τιμές των μετοχών τους από 4% έως και 8%.
Το φαινόμενο αυτό είχε να κάνει με την απόφαση της Σαουδικής Αραβίας για αύξηση της παραγωγής, η οποία «πλημμύρισε» την αγορά με πολύ φθηνό πετρέλαιο.Δημιουργήθηκε λοιπόν μια κατάσταση contago, κατά την οποία οι προθεσμιακές τιμές του πετρελαίου αναμένεται να είναι υψηλότερες από τις τρέχουσες τιμές τις αγοράς. Έτσι λοιπόν οι tradersψάχνουν να βρουν τρόπους να αποθηκεύσουν σήμερα το φθηνό πετρέλαιο για να το πουλήσουν σε υψηλότερη τιμή στο μέλλον. Η ανάγκη αυτή για αποθήκευση καλύπτεται πάρα πολύ καλά με τα VeryLargeCrudeCarriers (VLCC) καθώς και τα UltraLargeCrudeCarriers (ULCC) και αυτό το φαινόμενο αποτυπώνεται ξεκάθαρα στο ύψος των ναύλων τους.H μεγάλη ζήτηση για αποθηκευτικούς χώρους έχει διαχυθεί, όπως προαναφέρθηκε, και στα αμέσως επόμενα μεγέθη.
Διάγραμμα17: Crude Tanker Spot Market
Πηγή: Clarksons Shipping Intelligence Network
Οι εξελίξεις κάθε μέρα μας προσπερνούν. Η έρευνα ενός φαινομένου την στιγμή κατά την οποία αυτό εξελίσσεται είναι ιδιαίτερα δύσκολη. Θεωρούμε ότι για να μπορέσουμε να «διαβάσουμε» κάτι, θα πρέπει πρωτίστως να έχουμε τα πρωτεύοντα στοιχεία του φαινομένου και αυτός είναι ο σκοπός του συγκεκριμένου άρθρου.
facebook
youtube
instagram
X
