Οι σχέσεις μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Τουρκίας επιδεινώθηκαν ραγδαία τον περασμένο μήνα, αφού η Άγκυρα συνέλαβε έναν Αμερικανό προξενικό υπάλληλο για υποτιθέμενες κατηγορίες τρομοκρατών. Από τότε, ξέσπασε ένας «πόλεμος για τις θεωρήσεις» μεταξύ των δύο χωρών, όπου οι ΗΠΑ συμπεριέλαβαν την Τουρκία στην ταξιδιωτική απαγόρευση του Προέδρου Trump. Σε αντίποινα, η Τουρκία ανέστειλε αμερόληπτες ταξιδιωτικές βίζες σε Αμερικανούς πολίτες, με αποτέλεσμα ο Αμερικανός πρεσβευτής, John Bass, να αποχωρήσει από τη χώρα σε ένδειξη διαμαρτυρίας.
Ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου, Robert Manning, αναφέρει ότι η διπλωματική διαμάχη δεν έχει επηρεάσει τιςστρατιωτικές επιχειρήσεις μεταξύ των δύο χωρών, συμπεριλαμβανομένης της αμερικανικής χρήσης της αεροπορικής βάσης στο Incirlik. Ωστόσο, η Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ, συνεχίζει να δρα περισσότερο σαν άτακτος γείτονας παρά σαν ένας έμπιστος σύμμαχος. Υπενθυμίζουμε ότι μόλις πριν από μερικούς μήνες, το Μάιο, οι δυνάμεις ασφαλείας του Τούρκου προέδρου Recep Tayyip Erdogan επιτέθηκαν σε διαδηλωτές μπροστά από την Τουρκική Πρεσβεία στην Ουάσινγκτον. Ο Πρόεδρος Trump, ο οποίος είναι ήδη σκεπτικός σχετικά με το ΝΑΤΟ, ιδιαίτερα, σχετικά με τις ευρωπαϊκές στρατιωτικές και οικονομικές δεσμεύσεις, μπορεί να αναθεωρήσει την αξία της Τουρκίας εντός της συμμαχίας. Έτσι, εύλογα προκύπτει το ερώτημα: Πρέπει το ΝΑΤΟ να αποπέμψει την Τουρκία; Ερώτημα το οποίο αξίζει να εξεταστεί βαθιά.
Αρχικά, το ΝΑΤΟ είχε σκοπό να προστατεύσει την Ευρώπη από τη Σοβιετική Ένωση και την εξάπλωση του κομμουνισμού. Με την απειλή αυτή να μην είναι πλέον παρούσα, το ΝΑΤΟ βρίσκεται τώρα στη διαδικασία επαναπροσδιορισμού του. Σήμερα, ο κύριος στόχος του είναι η καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Ωστόσο, η Τουρκία δεν φαίνεται να εκπληρώνει τις υποχρεώσεις της. Αντί να στηρίζει ολόψυχα τους στόχους της συμμαχίας, φαίνεται να δημιουργεί διαίρεση και δυσαρμονία εντός της ομάδας.
Πρώτον, υπάρχει το πρόβλημα της τουρκικής επιθετικότητας εναντίον των Κούρδων, συμμάχων του NATO στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας στη Μέση Ανατολή. Ο Πρόεδρος Erdogan κατηγόρησε τις Ηνωμένες Πολιτείες για την παροχή «δωρεάν όπλων σε τρομοκρατική οργάνωση», μια αναφορά στο κουρδικό YPG, βασικό σύμμαχο του NATO στον αγώνα κατά της ISIS στη Συρία. Στην πραγματικότητα, η Τουρκία έχει εξαπολύσει επιθέσεις εναντίον κουρδικών ομάδων στη Συρία και στο Ιράκ, καθιστώντας δύσκολο για τις ΗΠΑ και τους συμμάχους να εφαρμόσουν επιτυχώς τη στρατηγική τους κατά της ISIS.
Ωστόσο, η παρεμπόδιση της Αμερικανικής και νατοϊκής στρατηγικής δεν είναι ένα νέο φαινόμενο. Υπενθυμίζουμε ότι κατά την εισβολή του Ιράκ το 2003 για την καθαίρεση του Saddam Hussein, η Τουρκία δεν επέτρεψε σε περισσότερους από 60.000 στρατιώτες των συμμάχων να χρησιμοποιήσουν τις βάσεις και τους λιμένες της. Την εποχή εκείνη, οι ΗΠΑ υπολόγιζαν ότι η Τουρκία, ως μέλος του ΝΑΤΟ, θα βοηθούσε. Ωστόσο, η ιδιότητα του μέλους αποδείχθηκε άχρηστη, καθώς το τουρκικό κοινοβούλιο ψήφισε υπέρ της απόρριψης της υποστήριξης των στρατιωτικών προσπαθειών των ΗΠΑ. Έτσι, επειδή οι ΗΠΑ κατάλαβαν πως δεν είναι σε θέση να στηριχθούν στην Τουρκία, επέλεξαν την κοντινή Κύπρο, ως βάση έναρξης πολλών εκ των στρατιωτικών τους επιχειρήσεων.
Έπειτα, υπάρχει το θέμα της ανοικτής συνεργασίας της Τουρκίας με τη Ρωσία στη Συρία. Η Άγκυρα εξετάζει το ενδεχόμενο να αγοράσει το Ρωσικό σύστημα αεροπορικής άμυνας S-400, το οποίο αποτελεί ένα χαστούκι στο πρόσωπο της συμμαχίας του ΝΑΤΟ. Πολλοί στην Αμερική αναρωτιούνται εάν η Τουρκία μπορεί να είναι έμπιστη μακροπρόθεσμα, ειδικά επειδή έχει προγραμματιστεί να πάρει τα πρώτα από τα 100 μαχητικά αεροπλάνα Lockheed Martin F-35 το 2018 και μπορεί να αποφασίσει να μοιραστεί την τεχνολογία με τους Ρώσους. Ομοίως, το 2015, η Τουρκία προσπάθησε να αγοράσει το κινεζικό σύστημα πυραύλων FD-2000, αλλά απέσυρε τη συμφωνία την τελευταία στιγμή.
Στη συνέχεια, υπάρχει το πρόβλημα της συνεχιζόμενης ένοπλης κατοχής της Τουρκίας επί της Κύπρου. Ενώ η Κύπρος, στο σύνολό της, είναι νόμιμο μέλος τόσο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και του ΝΑΤΟ, η Τουρκία αγνοεί το γεγονός και διατηρεί 30 χιλιάδες στρατεύματα στη βόρεια πλευρά του νησιού. Ο Πρόεδρος Erdogan απλώς αρνείται την απόσυρση των στρατευμάτων από την κυπριακή γη.
Τέλος, υπάρχει το πρόβλημα της συνεχιζόμενης παραβίασης του ελληνικού εναέριου και θαλάσσιου χώρου από την Τουρκία. Η Ελλάδα, όπως και η Κύπρος, είναι επίσης μέλος του ΝΑΤΟ. Ωστόσο, παρά το γεγονός αυτό, τον Μάιο, η Τουρκία παραβίασε τον ελληνικό εναέριο χώρο 141 φορές, κερδίζοντας την επίπληξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Άγκυρα υπονομεύει ανοιχτά την κυριαρχία πολλών ελληνικών νησιών στο Αιγαίο, συμπεριλαμβανομένης της Χίου, υποστηρίζοντας την ύπαρξη γκρίζων ζωνών. Κάνοντας τα πράγματα ακόμη χειρότερα, ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Τουρκίας, OmerCelik, τόλμησε μέχρι και να δηλώσει το ελληνικό νησί, Αγαθονήσι, ως «τουρκικό νησί».
Είναι σαφές ότι αυτή δεν είναι η συμπεριφορά ενός συμμάχου. Μια τέτοια συμπεριφορά αποτελεί απειλή τόσο για τα αμερικανικά όσο και για τα ευρωπαϊκά συμφέροντα, καθώς και για την Ελληνική ασφάλεια. Για να μπορέσει η Τουρκία να παραμείνει στη συμμαχία, πρέπει να συνεργαστεί. Δεν μπορεί να μοιράζει τις πληροφορίες και την τεχνολογία με τους Ρώσους και τους Κινέζους, να αρνείται την πρόσβαση των Ηνωμένων Πολιτειών σε κρίσιμες βάσεις κατά τη διάρκεια του πολέμου, να επιτίθεται στους συμμάχους Κούρδους, να καταλαμβάνει ένα μέλος του ΝΑΤΟ, την Κύπρο, και να παραβιάζει την ελληνική επικράτεια. Ο Πρόεδρος Trump, ο οποίος γνωρίζει τι σημαίνει κακή συμφωνία, αντιλαμβάνεται ότι το ΝΑΤΟ, με τη σημερινή του μορφή, είναι κακή συμφωνία. Πρέπει να γίνουν αλλαγές για να λειτουργήσει η συμμαχία πιο αποτελεσματικά ή ακόμα καλύτερα, ώστε να λειτουργεί ως πραγματική συμμαχία.
Τελικά, οι σύμμαχοι πρέπει να μοιράζονται τους ίδιους στόχους και φιλοδοξίες. Γιατί αν και όταν δεν το κάνουν, οι συμμαχίες απλώς παύουν να υπάρχουν. Μπορεί να ελπίζουμε όσο θέλουμε ότι θα αλλάξει η Τουρκία τη συμπεριφορά της. Όμως, η πραγματικότητα των γεγονότων δείχνει ότι δεν αλλάζει.Γίνεται σταδιακά πιο επιθετική.Οπότε, για λόγους στρατηγικούς, ενότητας και προόδου, το ΝΑΤΟ πρέπει να επανεξετάσει το ζήτημα της Τουρκίας. Με απλά λόγια, η Τουρκία δεν ανήκει πια στο ΝΑΤΟ. Μακάρι να το καταλάβαιναν αυτό και οι δικοί μας πολιτικοί, ώστε να έπαιρναν οι ίδιοι την πρωτοβουλία να διορθώσουν τη συμμαχία και να υπερασπιστούν σωστά τη χώρα μας. Πρέπει, δηλαδή, να δεχτούμε μια εισβολή για να ξυπνήσουν; Τότε θα είναι πλέον αργά! Πρέπει, λοιπόν, να λάβουμε άμεσα τα κατάλληλα μέτρα, ξεκινώντας με την αποπομπή της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ.
..............................................................................................................
* O Απόστολος Πίττας είναι Έλληνας επιστήμονας, με καταγωγή από τη Χίο. Είναι καθηγητής οικονομικών στο πανεπιστήμιο Long Island University Post της Νέα Υόρκης και πρώην καθηγητής πολιτικών επιστημών στο City University of New York. Είναι απόφοιτος, με υποτροφία, των πανεπιστημίων Columbia University της Νέας Υόρκης, London School of Economics της Αγγλίας και Sorbonne του Παρισιού. Κατέχει, επιπλέον, μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών με θέμα τα οικονομικά, τις διεθνείς σχέσεις και την εθνική άμυνα. Σε μεγάλο βαθμό, η έρευνα του επικεντρώνεται στην ανάλυση των ακόλουθων ερωτημάτων: 1) Πως μπορεί να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής των ανθρώπων; και 2) Πως μπορεί η Ελλάδα να ενισχυθεί πολιτικά, οικονομικά και στρατιωτικά;
facebook
youtube
instagram
X
