Λιμένας Μεστών: Μια αμφιλεγόμενη υποδομή

Αφορμή για το παρόν αποτέλεσε η εκτεταμένη ενασχόληση του τελευταίου ΣΑΣ που πραγματοποιήθηκε στη Χίο, με τον λιμένα των Μεστών, όπου για μια ακόμη φορά διατυπώθηκαν αφενός η επιθυμία και η βούληση αξιοποίησης του και αφετέρου τα μειονεκτήματά που διαχρονικά το αποτρέπουν. Συνέπεια, η μεν τοπική κοινωνία στερείται τα οφέλη μιας σημαντικής υποδομής, η δε οικονομία την απόδοση μιας δημόσιας επένδυσης άνω των 15 εκατ.  

Η πρόταση είναι, να φύγουμε από το ένα και μοναδικό λιμάνι και να πάμε σε ένα συγκοινωνιακό σύστημα δυο λιμένων που συνδέονται μεταξύ τους με οδικό δίκτυο 40 km. Αυτό σημαίνει, μοίρασμα του υφιστάμενου θαλάσσιου μεταφορικού όγκου από τον κεντρικό λιμένα στο λιμένα των Μεστών, με επιπλέον επιβάρυνση μετακίνησης τόσο των κατοίκων της περιοχής Χίου/Βροντάδου/Θυμιανών που αποτελούν το 60% του συνολικού πληθυσμού, όσο και των μεταφορικών εταιρειών φορτηγών οι οποίες επίσης εδρεύουν πέριξ και νότια της πόλης. Το κεντρικό λιμάνι δεν προσφέρεται για προσεγγίσεις κρουαζιερόπλοιων, προσφέρεται όμως για επισκέψεις και κατανάλωση στην αγορά της πόλης, αντίθετα των Μεστών προσφέρεται για προσεγγίσεις, ενισχύοντας την επισκεψιμότητα των τουριστικών μεσαιωνικών χωριών, αλλά όχι στην αγορά της πόλης λόγω μεγάλης απόστασης. Ωφελούνται επίσης, οι κάτοικοι των Μαστιχοχωρίων από την άποψη της ευκολότερης μετακίνησής τους στο λιμένα Μεστών. Το ευρύτερο όφελος για την οικονομία δυνητικά προκύπτει, από την αύξηση του τουρισμού κρουαζιέρας και του εσωτερικού τουρισμού υποθέτοντας μικρότερο χρόνο πρόσβασης από Πειραιά και Θεσσαλονίκη.

Προσωπικά, δεν επιθυμώ να υπεισέλθω ούτε σε ειδικά ζητήματα με τα οποία έχουν ήδη ασχοληθεί άλλοι πλέον αρμόδιοι, ούτε να επιχειρηματολογήσω προκαταβολικά με το κατά πόσο θα πρέπει να αξιοποιηθεί ή όχι. Επιθυμία μου είναι να θέσω συνοπτικά συγκεκριμένη μεθοδολογία (stakeholders analysis and management), η οποία μπορεί να εκτιμήσει τα συμφέροντα των ενδιαφερομένων μερών, ατόμων, ομάδων ή οργανισμών που επηρεάζουν ή επηρεάζονται από ένα έργο. Στη δική μας περίπτωση ένας αρχικός, αλλά όχι απαραίτητα εξαντλητικός κατάλογος τέτοιων περιλαμβάνει, το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, την Περιφέρεια Β. Αιγαίου, το Δήμο Χίου, το Επιμελητήριο, το Σύλλογο Εμπόρων, τις Μεταφορικές Εταιρείες φορτηγών, τις ακτοπλοϊκές εταιρείες, τους δημότες ως επιβάτες, τη χωρική περιφέρεια Μαστιχοχωρίων.

Αντικείμενο της ανάλυσης θα είναι η σύγκριση των υπέρ και κατά, με οικονομικά στοιχεία ενός επιχειρησιακού σχεδίου σε προοπτική δεκαετίας, δυο εναλλακτικών:

• της παρούσας με ένα λιμένα, και
• της προτεινόμενης με συλλειτουργία δυο λιμένων.

Περιλαμβάνει σειρά βημάτων τα οποία αναλαμβάνει βασικό ενδιαφερόμενο μέρος, συνήθως εκείνο με το μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Στην περίπτωσή μας θα μπορούσε να είναι είτε ο Δήμος Χίου είτε η Περιφέρεια.

Ξεκινά με την αναγνώριση ανθρώπων και οργανισμών που επηρεάζονται (stakeholders), οι οποίοι  διακρίνονται σε εκείνους που επηρεάζονται περισσότερο θετικά ή αρνητικά, σε εκείνους που επηρεάζονται έμμεσα, και σε εκείνα που έχουν σημαντική επίδραση ή σημασία. 
Στη συνέχεια πραγματοποιείται σύνδεση των δυνητικών κινδύνων και ενδεχόμενων ενυπαρχουσών παρεξηγήσεων με τα ενδιαφερόμενα μέρη. Ακολουθεί στάθμιση και εξισορρόπηση όλων των ανταγωνιστικών ενδιαφερόντων, συνυπολογίζοντας τη δύναμη του καθενός, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα ότι δεν θα αποκλεισθεί κανένας. Τοποθετούνται οι συντελεστές σε μήτρα Δύναμης/Ενδιαφέροντος και ταξινομούνται με τοποθέτηση των δυνάμεων, αρνητικών και θετικών στο έργο, σε χάρτη συσχετίσεων (influence map), οι οποίες αποτυπώνουν τις προσδοκίες και τους στόχους του καθενός. Κάποιοι έχουν τη δύναμη είτε να το αποτρέπουν είτε να το ενισχύουν, επίσης κάποιοι μπορεί να ενδιαφέρονται γι’ αυτό, ενώ άλλοι όχι. Υπάρχουν διαθέσιμα εργαλεία με τα οποία μπορεί να πραγματοποιηθεί, τόσο η στάθμιση όσο και εξισορρόπηση των ανταγωνιστικών ενδιαφερόντων, συνυπολογίζοντας τη δύναμη του καθενός, ώστε να επιδιωχθεί ο καλύτερος δυνατός τρόπος επίτευξης.

Στο σημείο αυτό, πραγματοποιείται σύγκριση δυνατών και αδύνατων σημείων των δυο εναλλακτικών ή και άλλων ενδιάμεσων, που μπορεί να έχουν προκύψει στο στάδιο της ανάλυσης. Τα δεδομένα αυτά οδηγούν στο επόμενο βήμα που είναι η μετατροπή τους σε άμεσα και έμμεσα οικονομικά δεδομένα του συνόλου της τοπικής οικονομίας παρούσας και μελλοντικής κατάστασης, σε προοπτική δεκαετίας. Εάν η δεύτερη εναλλακτική υστερεί, αλλά παρόλα αυτά υπερτερεί σε άλλους τομείς όπως αποκέντρωσης δραστηριοτήτων και χωροταξικού σχεδιασμού, αύξησης τοπικού ΑΕΠ, αύξησης και διασποράς του τουρισμού, καλύτερης σύνδεσης του τουρισμού με τον πολιτισμό κλπ, με συνέπεια να αποτελεί προτεραιότητα η υιοθέτησή της, τότε επιχειρείται κοστολογημένη βελτίωσή της μέσω ενεργειών μείωσης αρνητικών και ενίσχυσης θετικών δυνάμεων. Τέτοιες ενέργειες ενδεικτικά, μπορεί να έχουν τη μορφή:

• Κινήτρων, όπως επιδότηση εισιτηρίου λεωφορείων μετάβασης, εισιτηρίων πλοίου και επιδότησης πλοίων, απόκτησης ή μεταφοράς με προνομιακούς όρους επιχειρήσεων λιμένα Χίου στο λιμένα Μεστών
• Αντικινήτρων, όπως μειωμένη επιδότηση Μεταφορικού Ισοδύναμου χρήσης πλοίου από λιμένα Χίου έναντι λιμένα Μεστών.
• Αποζημιώσεων, όπως χρονικά φθίνουσες σε βάθος 10ετίας βασικών επιχειρήσεων λιμένα Χίου για την απώλεια που θα υποστούν.
• Συμπληρωματικών επενδύσεων, όπως αποθηκών για τους μεταφορείς, βελτίωση οδικού δικτύου Χίου – Μεστών για διευκόλυνση μεγάλων φορτηγών.
• Ανάπτυξης επενδυτικών σχημάτων ΣΔΙΤ, όπως με ΕΜΧ, με υφιστάμενες ή υπό ίδρυση τουριστικές επιχειρήσεις.
• Διαφήμισης και άλλων προωθητικών ενεργειών , όπως προσέλκυσης επιβατών και πλοίων γραμμής.

Τα ανωτέρω οδηγούν στο επόμενο βήμα, που είναι η αναθεώρηση του επιχειρηματικού σχεδίου με τα νέα επιχειρηματικά δεδομένα, όπου η δεύτερη εναλλακτική (second best) καθίσταται καλύτερη, η οποία όμως παρόλα αυτά ζητά αρκετές αλλαγές:

• μικρές συγκριτικά συμπληρωματικές επενδύσεις,
• αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας της αγοράς,
• αλλαγές συγκοινωνιακών προτύπων,
• αλλαγές συμπεριφοράς ανθρώπων και επιχειρήσεων,
• ισχυρή βούληση ανθρώπων – θεσμών και ηγετικές πρωτοβουλίες.

Τέλος, το νέο σχέδιο συνοδευόμενο με πρόγραμμα διαχείρισης αλλαγής (change management), τίθεται σε διαβούλευση για προτάσεις βελτιώσεων και αποδοχή από τα ενδιαφερόμενα μέρη και την κοινωνία. Ανάλογα με την έκβαση, αποφασίζεται τελικά είτε η ανάληψη είτε η απόρριψη. Εάν αποφασιστεί ανάληψη, ακολουθεί λήψη απόφασης, κατανομή μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών ρόλων και αρμοδιοτήτων, με χρηματοδότηση και χρονοδιάγραμμα υλοποίησης.

Ειδήσεις σήμερα

Μπείτε στην ομάδα μας στο Viber και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Ακολουθήστε μας στο Google News. Σχολιάστε στην σελίδα μας στο Facebook.

Ο Πολίτης είσαι εσύ. Γίνε συνδρομητής της εβδομαδιαίας έντυπης έκδοσης.