28.5.2016 22:45

Λεμφοίδημα και καρκίνος του μαστού

Λεμφοίδημα είναι η συσσώρευση λεμφικού υγρού στο χώρο ανάμεσα από τα κύτταρα και τους ιστούς του σώματος. Το λιμνάζον λεμφικό υγρό προκαλεί διόγκωση της περιοχής που παρουσιάζει τη δυσλειτουργία αυτή. Ανάλογα με το αίτιο που προκαλεί το λεμφοίδημα, παρατηρείται πρήξιμο/διόγκωση του άνω ή του κάτω άκρου. Ο ρόλος του λεμφικού συστήματος είναι να μεταφέρει, μέσω του λεμφικού υγρού, τα προϊόντα του μεταβολισμού των κυττάρων, αλλά κυρίως συμβάλλει στη σωστή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος παράγοντας μακροφάγα κύτταρα που σκοτώνουν ιούς και βακτήρια που εισέρχονται στον ανθρώπινο οργανισμό.

Το λεμφοίδημα μπορεί να είναι πρωτογενές ή δευτερογενές. Το πρωτογενές λεμφοίδημα αναπτύσσεται μετά από παθολογία που επηρεάζει άμεσα το λεμφικό σύστημα και συνήθως είναι κληρονομικό. Το δευτερογενές λεμφοίδημα μπορεί να οφείλεται σε διάφορους λόγους όπως σε χειρουργική επέμβαση αφαίρεσης όγκου, μόλυνση, εγκαύματα, χρόνια φλεβική ανεπάρκεια κ.α.

Το πιο συνηθισμένο αίτιο λεμφοιδήματος είναι η χειρουργική επέμβαση και η ακτινοβολία για τη καταπολέμηση του καρκίνου του μαστού. Κατά τη χειρουργική επέμβαση μπορεί να γίνει αφαίρεση κάποιων μασχαλιαίων λεμφογαγγλίων, ενώ με την ακτινοβολία μπορεί να δημιουργηθεί ουλώδης ιστός στην περιοχή της μασχάλης. Συνέπεια αυτών, είναι μη φυσιολογική λειτουργία του λεμφικού συστήματος, με αποτέλεσμα την ανεπαρκή απομάκρυνση του λεμφικού υγρού από τη περιοχή αυτή και τη διόγκωση του άνω άκρου.

Υπολογίζεται ότι το 5% των γυναικών που υποβλήθηκαν σε μασχαλιαία διατομή ή ακτινοβολία θα αναπτύξουν σε κάποια φάση της ζωής τους λεμφοίδημα. Όταν η θεραπεία γίνει με συνδυασμό χειρουργικής επέμβασης και ακτινοβολίας, τότε το ποσοστό αυτό μπορεί να αυξηθεί μέχρι 20%.

Η συσσώρευση του λεμφικού υγρού στο άνω άκρο, από την πλευρά της εγχείρησης, μπορεί να οδηγήσει σε:

• Διόγκωση του άνω άκρου από τον ώμο μέχρι και τα δάχτυλα

• Ευαίσθητο δέρμα, ερυθυματώδες, επιρρεπές σε πληγές και σε μολύνσεις

• Δυσκαμψία και μειωμένη κινητικότητα ολόκληρου του άνω άκρου

Η θεραπεία για την αντιμετώπιση του λεμφοιδήματος είναι συνήθως συντηρητική και αποτελείται από:

• Αντιβιοτικά (σε περίπτωση μόλυνσης)

• Φροντίδα του δέρματος (καθαριότητα και ενυδάτωση)

• Λεμφική μάλαξη • Ειδική περίδεση του οιδηματώδους άκρου

• Ασκήσεις- Κινησιοθεραπεία

• Ελαστικά ενδύματα συμπίεσης (γάντια/κάλτσες)

 • Αυτό-φροντίδα Ο ρόλος της φυσικοθεραπείας για την αντιμετώπιση του λεμφοιδήματος είναι πρωταρχικής σημασίας καθώς η λεμφική μάλαξη, η περίδεση, οι ασκήσεις και η επιλογή των ενδυμάτων συμπίεσης πρέπει να εφαρμόζονται από φυσικοθεραπευτή εξειδικευμένο στην αντιμετώπιση του λεμφοιδήματος.

Το πρόγραμμα και η συχνότητα της θεραπείας τροποποιούνται, δίνοντας έμφαση στη διατήρηση των επιδράσεων της θεραπείας, με τη συμμετοχή του ίδιου του ασθενή (αυτό-φροντίδα).

Η λεμφική μάλαξη (ή μάλαξη λεμφικού ιστού ή λεμφική παροχέτευση) ενεργοποιεί τα λεμφαγγεία, διευκολύνοντας την κινητοποίηση του λεμφικού υγρού και την απομάκρυνση του από το οιδηματώδες άκρο προς περιοχές όπου το λεμφικό σύστημα λειτουργεί φυσιολογικά. Η λεμφική μάλαξη αποτελείται από ήπιες κυκλικές πιέσεις που ακολουθούν την κατεύθυνση των λεμφικών αγγείων. Για τη μεγιστοποίηση και διατήρηση των επιδράσεων της μάλαξης είναι απαραίτητη η περίδεση του άκρου. Η ειδική αυτή περίδεση γίνεται με επιδέσμους χαμηλής ελαστικότητας. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται μεγαλύτερη συμπίεση κατά την κίνηση του άκρου, η οποία ελαχιστοποιείται κατά την ηρεμία.

Μετά την λεμφική παροχέτευση και την περίδεση του άκρου, η λεμφική αποσυμφόρηση θα ενισχυθεί με την εκτέλεση συγκεκριμένων ασκήσεων. Σύμφωνα με τις ανάγκες του εκάστοτε ασθενή, ο φυσικοθεραπευτής θα οργανώσει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα ασκήσεων. Οι ασκήσεις αυτές αποτελούνται από ελαφριές κινήσεις των αρθρώσεων του άκρου που παρουσιάζει το οίδημα.

Αφού έχει επιτευχθεί μείωση του οιδήματος με τη λεμφική μάλαξη, την περίδεση και τις ασκήσεις, ο ασθενής θα πρέπει να φορέσει ένα ειδικό ένδυμα συμπίεσης. Στις περιπτώσεις καρκίνου του μαστού, αυτό το ένδυμα είναι ένα μακρύ ελαστικό γάντι που εφαρμόζεται μέχρι τον ώμο. Τα ενδύματα συμπίεσης φοριούνται κατά τη διάρκεια της ημέρας ώστε να αποφευχθεί η επανασυσσώρευση του λεμφικού υγρού.

Με τη απομάκρυνση του οιδήματος και τη διατήρηση του όγκου του άκρου κοντά στα φυσιολογικά επίπεδα, ο ασθενής θα λάβει συμβουλές αυτό-φροντίδας. Θα διδαχθεί τρόπους εφαρμογής της περίδεσης και τεχνικών μάλαξης, ώστε να μπορεί να διατηρήσει τα οφέλη της θεραπείας μακροπρόθεσμα. Η τακτική επικοινωνία μεταξύ ασθενή, γιατρού, φυσικοθεραπευτή είναι σημαντική για την πορεία της θεραπείας.

Το άρθρο αυτό επιμελήθηκε 

Ειδήσεις σήμερα. Μπείτε στην ομάδα μας στο Viber και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Ακολουθήστε μας στο Google News. Σχολιάστε στην σελίδα μας στο Facebook.

Τα νέα της Χίου κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας. Γίνετε συνδρομητής της εφημερίδας «πολίτης» συμπληρώνοντας την ηλεκτρονική φόρμα εδώ.

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ