Ξύπνησε μνήμες η Αγία των Μικρασιατών [ΒΙΝΤΕΟ- ΦΩΤΟ]

Η Αγία Παρασκευή

Το όμορφο και γραφικό εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής Καστέλλου, κτίστηκε στα 1936 από τον μόχθο και τον ιδρώτα των κατοίκων του συνοικισμού και τους απανταχού πρόσφυγες απ΄ την Αγιά Παρασκευή Κρήνης Μικράς Ασίας.

Στο δημιούργημά τους αυτό, βρήκαν τη νέα φιλόξενη εστία, όπου τοποθέτησαν την ιστορική και θαυματουργή εικόνα της Αγίας με τα ιερά σκεύη και κειμήλια, που διέσωσαν, με κίνδυνο της ζωής τους, κατά την Μικρασιατική καταστροφή του 1922.
Οι πανηγυρικές εκδηλώσεις που γίνονται κάθε χρόνο και στις οποίες συρρέουν χιλιάδες προσκυνητών, είναι προς ανάμνηση παλιών καλών καιρών, αλλά και για να "καίει η μνήμη μας άκαυτη βάτος".

Το Κιόστε της Μικρασίας

Στη χερσόνησο της Ερυθραίας, σε απόσταση 5 χιλιομέτρων από τον Τσεσμέ, βρισκόταν η Αγία Παρασκευή ή Κιόστε (σημερινό Dalyan), ένα παραθαλάσσιο χωριό με αμιγή ελληνικό πληθυσμό 5.000 κατοίκων. Μέχρι τη Μικρασιατική Καταστροφή η Αγία Παρασκευή ήταν το μεγάλο καπετανοχώρι της Μικράς Ασίας, το μόνο χωριό στα μικρασιατικά παράλια του Αιγαίου που διέθετε συγκροτημένο αλιευτικό στόλο.

Οι Αγιοπαρασκευούσοι ήταν σπουδαίοι ναυτικοί και ψαράδες. Γνώριζαν όλα τα περάσματα και τις «καλάδες» στις θάλασσες του Αιγαίου –από τα Δωδεκάνησα μέχρι τα θρακικά παράλια και τον κόλπο της Καβάλας – και με τράτες, ανεμότρατες και περάματα (ψαροπούλες) ψάρευαν και εμπορεύονταν χιλιάδες τόνους ψάρια, συναγωνιζόμενοι τους μαρμαρινούς γεμιτζήδες.

Το χωριό διέθετε περισσότερα από 300 αλιευτικά: Περίπου 100 τράτες με κουπιά, που είχαν η κάθε μία πλήρωμα 15-20 ανδρών, πάνω από 100 ιστιοφόρες ψαροπούλες, με πλήρωμα 2-3 ανδρών, πάνω από 30 ζευγάρια (δηλ. πάνω από 60) ανεμότρατες, με πλήρωμα 3-5 ανδρών το κάθε καΐκι, και περισσότερα από 50 παστωτζήδικα, εμπορικά και άλλα καΐκια! Κάθε τρατοκάικο απέδιδε κατά μέσο όρο 400 χρυσές λίρες το χρόνο!

Μετά το 1914 και κυρίως μετά το 1922 οι Αγιοπαρασκευούσοι εγκαταστάθηκαν σε διάφορα μέρη της Ελλάδας και μετέδωσαν την τρατάρικη και ανεμοτρατάρικη τέχνη και σ’ άλλους ψαράδες. Κάτι ανάλογο έγινε και με τους προσφυγικούς πληθυσμούς από τα μικρασιατικά παράλια και την Προποντίδα, που μετέδωσαν την τέχνη της επιφανειακής αλιείας (γρι-γρι).

Στα καΐκια οφείλεται η οικονομική ευμάρεια του χωριού και η πλούσια πολιτιστική ζωή του αλλά και η σωτηρία των χωριανών εκείνες τις τραγικές μέρες του Μαΐου 1914 και του 1922. Όσα καΐκια έτυχε να δουλεύουν κοντά στο χωριό μετέφεραν το σύνολο του πληθυσμού αρχικά στη Χίο και μετά σε άλλα μέρη της Ελλάδας. Τα μόνα θύματα της Αγίας Παρασκευής οφείλονταν στο «μπατάρισμα» ενός υπερφορτωμένου καϊκιού μέσα στις συνθήκες του πανικού.