Μερακλίκι, γνησιότητα, ποιότητα, περηφάνια. Αυτά τα τέσσερα χαρακτηριστικά στοιχεία πρέπει να διαθέτουν και να προσφέρουν όσοι ασχολούνται με τον τουρισμό, για να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν στη δύσκολη οικονομική και επαγγελματική πραγματικότητα που ζούμε. Η εμπειρία μέσα από την οργάνωση, τη λειτουργία, την απόδοση και την καταξίωση του Citrusκαι του ΠΕΡΛΕΑ, επιτρέπουν στο Βαγγέλη Ξύδα να καταθέσει την άποψη και τις προτάσεις του για την κατάσταση και την ανάπτυξη του τουρισμού μας, με βάση τα σημερινά δεδομένα.
«Τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Η τουριστική σεζόν της Χίου ήταν 45 μέρες. Δουλεύουμε πολύ καιρό, αλλά η αποδοτική περίοδο ήταν αυτή. Φέτος πληγώθηκε και αυτό. Η ανασφάλεια που δημιουργήθηκε έφερε ένα «μάγγωμα» του κόσμου. Έγιναν πολλές ακυρώσεις, απίστευτες σε σχέση με το 2014. Το Citrus έως πέρσι ήταν σε σταθερή, σταδιακή ελαφρά άνοδο κάθε χρόνο. Φέτος έχει κάνει βουτιά», λέει για την τρέχουσα σεζόν.
Η εμπειρία του επιτρέπει να ελπίζει ότι αυτοί που δεν ήρθαν τώρα, ίσως να έρθουν προς τα τέλη του Σεπτέμβρη και τον Οκτώβρη, γι’ αυτό τονίζει ότι κάθε σεζόν πρέπει να κρίνεται όταν τελειώσει. Αναφέρεται πάντα για τον Έλληνα επισκέπτη.
Εξαίρεση οι Τούρκοι
«Ο ξένος ποτέ δεν ήταν πολύς και τελευταία έχει γίνει ακόμη λιγότερος, αν εξαιρέσουμε το κομμάτι των Τούρκων που είναι ένα νέο αναπτυσσόμενο κομμάτι, με πολλές ιδιαιτερότητες».
Ασπάζεται απόλυτα την άποψη του ξεναγού Θωμά Καραμουσλή, ο οποίος λέει ότι οι Τούρκοι που έρχονται στη Χίο κάνουν το πρώτο βήμα προς την Ευρώπη. Η Χίος θα έπρεπε να τους προσφέρει τουρισμό Ευρωπαϊκού επιπέδου και χαρακτηριστικών, για να τους δίνει την αίσθηση ότι έρχονται σε μια χώρα που είναι ανώτερη από αυτούς.
«Το δικό μας όνειρο από τη δεκαετία του 1980 ήταν να πάμε όλοι ένα ταξίδι στην Ευρώπη. Αυτό συμβαίνει τώρα και με τους Τούρκους. Θέλουν να έλθουν στην Ευρώπη Δεν πρέπει να τους αντιμετωπίζουμε λαϊκίστικα, να τους φερόμαστε δουλοπρεπώς. Πρέπει προβάλλομε την αξιοπρέπεια μας με ευρωπαϊκή φινέτσα και προσφορά υπηρεσιών. Δεν συμφωνώ με τον εκτουρκισμό για να τους προσελκύσουμε, με την εκμάθηση της γλώσσας τους, τα Αγγλικά και τα Ελληνικά είναι μια χαρά. Μας έχει πιάσει ένας ραγιαδισμός. Είναι μια καλή πελατεία και ένα σοβαρό εισόδημα, αλλά αυτοί έρχονται εδώ για να δούνε κάτι που δεν έχουν. Το παρατηρούμε και από τα ψώνια τους, ψωνίζουν ευρωπαϊκά δεν αγοράζουντριτοκοσμικά προϊόντα. Αυτό σημαίνει ότι θέλουν και πρωτοκοσμικές υπηρεσίες, όχι ακριβές, αλλά ποιοτικές. Με τη νοοτροπία που έχουμε θα τους χάσουμε και αυτούς».
Παράγοντες προσέλκυσης
Βασικό παράγοντα για την προσέλκυση των τουριστών θεωρεί την καθαριότητα του τόπου και τηνενεργοποίηση χαρακτηριστικών γνωρισμάτων που έχουμε χάσει σαν φυλή.
«Το νησί μας θα έπρεπε να αστράφτει, να είναι νοικοκυρεμένο από εμάς τους ίδιους. Από το Δήμο δεν πρέπει να περιμένουμε τίποτα. Καλλιεργώ 29 στρέμματα γης και είναι νοικοκυρεμένα. Δεν μου κοστίζει τίποτα να καθαρίσω και το δρόμο μου, 120 μέτρα απέξω. Αν το έκανε αυτό καθένας, σήμερα θα είχαμε ένα νησί που θα ντρεπόσουν να πατήσεις από την καθαριότητα. Η Χίος μας είναι όμορφη, αλλά ακατάστατη. Ο νεοέλληνας έχει χάσει το μερακλίκι του, πρέπει να ξοδέψει λίγες ώρες παραπάνω στη δουλειά του για να την κάνει πιο όμορφη. Δυστυχώς ο νεοέλληνας το όμορφο το καμαρώνει και το άσχημο το συνηθίζει, δεν τον πειράζει, το προσπερνάει και ζει μαζί με αυτό».
Οι Ευρωπαίοι πελάτες δεν μας επισκέπτονται πλέον και αυτό οφείλεται σε συγκεκριμένα πράγματα.
«Την περίοδο 1990-95 είχαμε πολύ περισσότερη πελατεία. Αυτό θα έπρεπε να μας έχει προβληματίσει πάρα πολύ, αλλά όταν ταξιδέψουμε και δούμε πως ζουν στις πατρίδες τους, τότε θα καταλάβουμε γιατί δεν έρχονται. Μπορεί να μας χαμογελούν, αλλά μας αντιμετωπίζουν τριτοκοσμικά και φεύγουν, δεν ξανάρχονται. Δεν τρώνε άχυρα οι Ευρωπαίοι».
Στο σημείο αυτό θίγει και το θέμα επαγγελματικής της συμπεριφοράς, που θα συζητηθεί πολύ.
«Από την καθιέρωση του ευρώ και μετά ,τριπλασιάστηκαν οι τιμές στις υπηρεσίες μας, χωρίς να τριπλασιαστούν οι παροχές και η ποιότητα των υπηρεσιών. Αυξήθηκαν οι τιμές αδικαιολόγητα. Παλιά με τη δραχμή μας συγχωρούσαν πολλά, γιατί όλα ήταν τζάμπα. Τώρα όλα είναι πανάκριβα. Για ένα καφεδάκι πληρώνουν ένα χιλιάρικο σε δραχμές, ενώ παλιά έπιναν τρία. Στην Ιταλία πίνουν ωραιότατα ένα εσπρεσάκι με 80 λεπτά».Από όλα αυτά, δεν βγάζει απέξω τον εαυτό του, αναγκαστικά στο ίδιο σύστημα λειτουργεί και ο ίδιος.
Ο Kάμπος
Γυρίζει τη μνήμη του πίσω, αρχές 10ετίας του 1980, από την εποχή του Περιβολιού έως τώρα. Δύσκολος δρόμος. Με το Citrusτα τελευταία χρόνια κάτι έχει αλλάξει.
«Έρχεται ένα άνθρωπος στο Citrus και γνωρίζει τον Κάμπο που εξακολουθεί να είναι μια πηγή πλούτου για τον τουρισμό μας, αλλά δεν έχει αξιοποιηθεί σωστά. Αν ήταν σε Ευρωπαϊκά χέρια, θα πλήρωναν εισιτήριο για να μπουν να τον δουν.Είναι ένας θησαυρός που έτυχε σε εμάς να τον κληρονομήσουμε, αλλά δυστυχώς δεν του συμπεριφερόμαστε αντίστοιχα με την αξία του. Όταν εμείς οι ίδιοι σταθούμε υπερήφανοι απέναντι στο προϊόν μας, όπως κάνουν οι Ιταλοί, αυτόματα θα πείσουμε και τον άλλο ότι αυτό που αγοράζει είναι μοναδικό. Δεν δίνουμε έμφαση σε πολύ απλά πράγματα, επειδή τα θεωρούμε δικά μας, δεδομένα.Δεν είναι έτσι. Είναι και θέμα παιδείας να γνωρίζεις τι έχεις στα χέρια σου και πως μπορείς να το αξιοποιήσεις».
Του άνοιξε τα μάτια η ίδια η δουλειά. Από μικρός ταξίδευε στο εξωτερικό, είδε, έμαθε και κατάλαβε ότι τα μνημεία δεν είναι ιδιοκτησία κανενός. Τα έχουν δανειστεί και θα τα δανείσουν και αυτοί από στα παιδιά τους, δεν είναι δικά τους, γι΄αυτό τα αξιοποιούν σωστά.
Συμβουλές
Οι επιχειρηματικές προτάσεις του προς τους ιδιώτες περικλείονται στο τετράπτυχο γνησιότητα, ποιότητα, ευρηματικότητα, βιωματική εργασία.
«Πρέπει να βγάλουμε από το μυαλό μας την έννοια στήριξη από την πολιτεία. Τώρα πια δεν περιμένουμε τίποτα. Όμως μέρος της πολιτείας είμαστε και εμείς οι ίδιοι. Το παιχνίδι παίζεται αποκλειστικά πιά στον ιδιώτη, τον πολίτη, τον καθημερινό Χιώτη. Πολύ σωστά λέει και πάλι ο Θ. Καραμουσλής ότι η πραγματική ζημιά στον τουρισμό είναι οι επαγγελματίες.Το 1960 ο γείτονας γιατρός ΜικέςΠαϊδούσης είχε πει το εξής φοβερό: « Η μεγαλύτερη επανάσταση στην Ελλάδα είναι να κάνεις σωστά τη δουλειά σου». Είναι πάρα πολύ επίκαιρο και σήμερα ακόμα. Δεν είμαι σε θέση εγώ να υποδείξω στον καθένα πώς να κάνει τη δουλειά του, αλλά ο καθένας από εμάς ξέρει πως θα την κάνει καλά. Παλιά, όταν άρχισε να εμφανίζεται ο τουρισμός στην Ελλάδα ο τουρίστας απολάμβανε δυόκεφτεδάκια, μια ντομάτα γαρύφαλλο, ένα βασιλικό στο ντενεκέ, ένα ασπρισμένο καθαρό δωμάτιο και ένα γνήσιο χαμόγελο. Σήμερα αυτό εν πολλοίς έχει χαθεί, έχει χαθεί η γνησιότητα στην παροχή των υπηρεσιών. Η ποιότητα δεν είναι στην πολυτέλεια. Είναι καλύτερα να έχουμε τρία πράγματα και να είναι σωστά, παρά δεκατρία και στην ουσία να τρώγεται τίποτα .Ένα καθαρό ρουχαλάκι στη δουλειά, να βρέξεις και να καθαρίσεις τον αυλόγυρο σου, να βάλλεις δύο λουλούδια, να καταλάβει ο άλλος ότι μπήκε σε ένα χώρο που έχουν μεράκι αυτοί που τον δουλεύουν. Ο πατέρας μου Οδυσσέας έλεγε ότι τη δουλειά πρώτα τη βαριέσαι εσύ και μετά σε βαριέται εκείνη. Βαρέθηκες να συμμαζέψεις, να καθαρίσεις, να ντυθείς, ο πελάτης έχει φύγει. Δεν ξεκινάμε υπολογίζοντας τα φράγκα, αυτά θα έλθουν, πρέπει να ξοδέψεις ώρες από τη ζωή σου, η κάθε δουλειά είναι και θέμα συνείδησης.Να μη γίνεται τίποτα «δήθεν», να μην αλλοτριωθούμε, τούτο το νησί είναι ένα ανοιχτό μουσείο, ένα κόσμημα. Ο τουρισμός είναι μια βιομηχανία ονείρων. Μπορείς να βάλεις τον τουρίστα να συμμετάσχει στο όνειρο σου, να γίνει μέρος αυτού του πράγματος; Αυτός είναι τουρισμός.
Ένας Καταρρακτούσης να έχει ένα μικρό ξενώνα και ένα βαρκάκι για ψάρεμα και να τους παίρνει κάθε μέρα να ψαρεύουν μαζί του. Να πιάσουν τα δίχτυα, να πιάσουν ψαράκια, το βράδυ να τα τηγανίσουν να φάνε μαζί, αλλά δεν το κάνουν. Υπήρχε εγκύκλιος στο πρόγραμμα Leader και δεν την εκμεταλλεύτηκε κανείς. Τα κεραμικά στα Αρμόλια. Ο τουρίστας θέλει να σε δει να πλάθεις και πούλησε του ένα μπουρμπουλάκι. Δεν χρειάζεται όλο αυτό το πράγμα με τις αθρόες εισαγωγές. Ο τουρίστας θέλει να σε δει λασπωμένο με τον πηλό, να πιστέψει αυτό που βλέπει και τότε η δουλειά θα αποδώσει. Το γνήσιο είναι διαχρονικό και θα φέρει πελατεία. Οι ψευτιές, οι μαγκιές, τα εύκολα, τα γρήγορα και τα ξύπνια δεν αποδίδουν, μόνο το νοικοκυριό θα μας σώσει. Άς περιποιηθούμε το νησί μας, ας το φρεσκάρουμε, ας το ασβεστώσουμε, ας το νοικοκυρέψουμε. Αυτό έκανε έγκαιρα η Μύκονος, δεν θα μας χαλούσε να είμαστε Μύκονος, με την οπτική γωνία της αρχιτεκτονικής που κράτησαν και της αισθητικής που προσφέρει το όνειρο του χώρου. Φρόντισαν οι ίδιοι το νησί τους και δημιούργησαν τα αποτελέσματα που θαυμάζουμε. Εμείς τραβάμε τη μια άκρη με την άλλη για να επιβιώσουμε. Ο επισκέπτης εκτιμάει αφάνταστα αυτό που του προσφέρεις όταν σε δει να βιώνεις τη δουλειά σου. Να μην κρύβεσαι μέσα στην κουζίνα όταν μαγειρεύεις, να μη φοβάσαι να σε λασπωμένο μέσα στο κτήμα, να σε βλέπουν, το εκτιμούν πάρα πολύ. Εγώ έχω κάνει τη ζωή μου διάφανη στον τουρίστα, επιτρέπω στον κόσμο να βλέπει αυτό που κάνω και να ζει λίγο μαζί μου, τίποτα παραπάνω. Όταν σταματήσω να ζω μέσα σε αυτό το σκηνικό, θα σταματήσει και η δουλειά μου».
facebook
youtube
instagram
X
