Είναι στιγμές που οι αναμνήσεις μου με ταξιδεύουν και με γυρίζουν χρόνια πίσω, σ' εκείνα τα καλοκαίρια στα Ψαρά, που οι διακοπές μου κρατούσαν τρεις μήνες.
Σε εκείνες τις βουτιές στον Κάτιαλο, κορίτσια-αγόρια, στις έντεκα ακριβώς… με την θεία την Κοκούλα, μορφή(!), στα δεξιά στο αυλάκι. Σε εκείνους τους ατέλειωτους χορούς μες στον ξενώνα, ως το ξημέρωμα... με θεωρείο στις πεζούλες, όλο το χωριό. Στις μυρωδιές που έμεναν στα χέρια μου, ανακατεύοντας κρυφά τους ποτισμένους βασιλικούς. Σε εκείνα τα ψαρέματα με τον παππού Βασίλη. Δόλωμα ζαργάνα με τριάγκιστρο, συρτή και σε μια ώρα δέκα σφυρινότα πιο μεγάλα από το μπόι μου!...
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΤΑΜΑΤΑΚΗ | Μέλος του Ομίλου Οδοντιάτρων Λογοτεχνών Καλλιτεχνών
Σε εκείνες τις βαρκάδες στα Λιμνωνάρια, με τη μάνα μου να γεμίζει άπειρες κούτες από αυτά τα υπέροχα άσπρα, κάτασπρα βότσαλα. Στα απλωμένα σύκα, πάνω στης Φλώρας το λιακό. Σε εκείνα τα απογεύματα στον κάβο, που ψάχναμε καβούρια με τον Νίκο και τον Ανδρέα και τον Μανώλη, που μας άφησε νωρίς. Στους ομηρικούς μου καβγάδες με την γιαγιά τη Βαγγελιώ για εκείνο το «ξεφτισμένο», το «τρύπιο», «που θα μας κοροϊδεύει ο κόσμος» σορτς, που τελικά ποτέ δεν φόρεσα…
Στις απίστευτες ιστορίες φαντασμάτων του Τσούμπου στα σκαλοπάτια της Παναγιάς, μέχρι το πρώτο φως του ήλιου. Στο καφενείο του Παπτούλη και του Μπάρμπα Γιάννη του Φαγά ... Πόσες πορτοκαλάδες ΕΨΑ να έχω πιει άραγε!
Σε εκείνα τα μαθήματα σερφ στον Κατσούνη, με εκείνο τον ξανθό όμορφο ξένο, τον Μαρκ... Στο ανέβασμα της εικόνας στο μοναστήρι, με όλη την παρέα ...κι εγώ να έχω ήδη κουραστεί πριν φτάσω στις ψαρόπετρες. Σε εκείνα τα ταξίδια με τον «Δημήτριο», μέχρι τη Βολισσό... που «κούναγε» πολύ και πάντα ζαλιζόμουν…
Στις ολιγόλεπτες επισκέψεις στον «ΑγιοΘύμιο» για να ανάψω ένα κερί, που ήταν ο Σπύρος.. αργότερα πάτερ Βικέντιος... καλά να είναι εκεί που βρίσκεται… Στον γέροντα Κατακουζηνό, μορφή επιβλητική στα παιδικά μου μάτια... που ο Ζερβός στη «Μανταλένα» μία δεν έπιανε μπροστά του...
Σε εκείνα τα «ελβιέλα» τα θαλασσί, που σκίστηκαν στον Αχλαδόκαμπο και γύρισα ξυπόλητη στο χωριό, σέρνοντας μαζί την καλαθούνα με τα σύκα.. Σε εκείνο το κόκκινο ποδήλατο, που αρνούμαι πεισματικά μέχρι σήμερα να πετάξω. Σε εκείνα τα χρόνια ... που ακόμα ονειρευόμουνα ανέμελα!
Μα κάθε φορά που η σκέψη μου βαδίζει στα χνάρια που άφηναν οι παιδικές μου πατούσες στο μαγικό νησί, νιώθω πως, αν και άλλαξαν πολλά, τα σημαντικά παρέμειναν ίδια. Στα Ψαρά πάντα νιώθεις την απόλυτη ελευθερία. Ηρεμείς, γαληνεύεις. Κοιμάσαι με την πόρτα ανοιχτή, δεν χρειάζεσαι ρολόγια, ξυπνητήρια, δεν σε νοιάζει ούτε τι ώρα είναι, ούτε ποια μέρα είναι. Δεν χρειάζεσαι αυτοκίνητο, μηχανάκι, ούτε καν ποδήλατο. Βάζεις το μαγιό σου και διασχίζοντας τα γραφικά σοκάκια, ανάμεσα στα λευκά σπίτια με τις κόκκινες κεραμοσκεπές, σε λίγα λεπτά περπατάς στην άμμο μαζεύοντας κοχύλια. Δεν χρειάζεσαι ούτε καν φίλους. Φίλοι σου είναι όλο το χωριό. Σε ξέρουν με το μικρό σου όνομα, σε κερνάνε ούζο, μέλι, γλυκό πικραμύγδαλο, σε καλούν στο γάμο του παιδιού τους. Κι εσύ νιώθεις Ψαριανός…
Ανατριχιάζεις σαν ανεβαίνεις την Ολόμαυρη Ράχη, την ώρα που τα τουρκικά F16 πετούν από πάνω σου… Συγκλονίζεσαι όταν πατάς στα μάρμαρα του Άη Νικόλα, τα ποτισμένα από τα δάκρυα της προσευχής του Κανάρη και του Παπανικολή...
Τα Ψαρά είναι ο τόπος για να βρεις τον εαυτό σου. Σε ένα ηλιοβασίλεμα να ψάξεις τις αλήθειες σου. Στο σκούρο μπλε της θάλασσας να πνίξεις τα «εγώ» σου. Να καθαρίσει η ψυχή σου απ’ τα μικρά και τα ασήμαντα. Και σε μια ανατολή να ξαναγεννηθείς...
ΞΕΡΕΙ ΚΑΛΥΤΕΡΑ Η ΝΤΑΪΑΝΑ
- Χρήσιμες συμβουλές για τα must αξιοθέατα των Ψαρών από την τουριστική πράκτορα του νησιού Νταϊάνα Κατακουζηνού.
Το «πέτρινο καράβι» του Βορειοανατολικού Αιγαίου βρίσκεται σε απόσταση μόλις 44 ναυτικών μιλιών από το κεντρικό λιμάνι της Χίου και αποτελεί επίγειο παράδεισο για όσους αναζητούν ηρεμία, χαλάρωση και … πολύ ψάρι, αμέτρητους αστακούς και παρθένες παραλίες.
Οι όμορφες εικόνες που αντικρίζεις και κυρίως οι καλόκαρδοι κάτοικοι, απόγονοι των ηρώων της Επανάστασης του '21, μιλούν με περηφάνια και συγκίνηση για τους αγώνες των προγόνων τους και τα δεινά που πέρασε το νησί τους. Σε κάνουν να αισθάνεσαι ότι βρίσκεσαι στην καρδιά της Ελλάδας.
Στην καταστροφή του νησιού, το 1824, η πόλη των Ψαρών κάηκε. Λιγοστά ιστορικά μνημεία αποτυπώνουν πια την αίγλη της εποχής.
- ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ - Η Εκκλησία που προσκύνησε ο Κανάρης πριν ξεκινήσει για το μεγάλο του κατόρθωμα άρχισε να κτίζεται από το 1785. Τα αφιερώματα μεγάλης αξίας, όπως και τα ιερά σκεύη που είχε δωρίσει ο Ι. Βαρβάκης, λεηλατήθηκαν. Διασώζεται μόνο το Ιερό Ευαγγέλιο. Ο Ναός καταστράφηκε το 1824 και ανακαινίστηκε το 1863, όταν άρχισαν οι Ψαριανοί να επιστρέφουν στο νησί τους.
- ΜΑΥΡΗ ΡΑΧΗ - Περπατώντας την θα συναντήσει κανείς τμήματα από τα διασωζόμενα τείχη. Στη θέση ενός βράχου βρισκόταν η πυριτιδαποθήκη. Ένα λιτό μνημείο προς τιμήν των 120 υπερασπιστών του νησιού θα θυμίζει πάντα την απόφαση τους να ανατιναχτούν παρά να πέσουν στα χέρια των Τούρκων.
- ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ ΚΑΝΑΡΗ - Μνημείο στο χώρο του σπιτιού του μεγαλύτερου πυρπολητή της Επανάστασης του 1821 και μετέπειτα πρωθυπουργού της Ελλάδος.
- ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ - Χτίστηκε το 1780 και περιλαμβάνει εκθετήριο παλαιών αντικειμένων και αξιόλογη βιβλιοθήκη με σπάνια χειρόγραφα και ιερατικά κείμενα.
- ΑΡΧΟΝΤΙΚΙ - Σημαντικός αρχαιολογικός χώρος Μυκηναϊκού οικισμού και νεκροταφείο στη θέση Αρχοντίκι.
- ΚΟΝΑΚΙ - Προεπαναστατικό, παραδοσιακό κτίριο, ιδιοκτησία του Ναυάρχου Ψαρών Νικολή Αποστόλη. Έχει κτισθεί το 1810 από λαξευμένο πωρόλιθο. Τα προεπαναστατικά χρόνια από το 1810 έως και την καταστροφή των Ψαρών χρησιμοποιήθηκε ως Ναυτικό Επιμελητήριο. Καθ’ όλη τη διάρκεια της Τούρκικης κατοχής οι Τούρκοι το αξιοποίησαν ως Διοικητήριο (Κονάκι). Μετά την απελευθέρωση των Ψαρών, το 1912 έως και το 1928, φιλοξένησε το πρώτο Δημοτικό Σχολείο.
- ΜΠΟΥΡΖΙ - Παλαιό πυροβολείο όπου δεσπόζει η προτομή του Παπανικολή.
- ΣΠΙΤΑΛΙΑ - Το προεπαναστατικό λοιμοκαθαρτήριο.
- ΦΑΡΟΣ - Φωτίζει το πέρασμα ανάμεσα στη Χίο και τα Ψαρά. Εκεί υπάρχει και μια βοτσαλωτή παραλία καθώς και μια από τις παλιότερες εκκλησίες του νησιού ο Αϊ Γιώργης.
INFO: psara travel Τηλ:2274061351 | contact@psaratravel.gr
ΑΡΧΟΝΤΙΚΙ: Η ΑΠΟΔΕΙΞΗ ΨΑΡΙΑΝΗΣ ΕΥΜΑΡΕΙΑΣ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΑΪΚΩΝ ΧΡΟΝΩΝ
- Στους τάφους έχουν βρεθεί αγγεία, κυρίως πιθάρια για λάδι και κρασί, χάλκινα ξίφη, πήλινα κτερίσματα της μυκηναϊκής κεραμικής, πήλινα εδώλια και χρυσά κοσμήματα.
Στο Αρχοντίκι βρίσκονται τα λείψανα οργανωμένης και εύρωστης οικιστικής εγκατάστασης των Μυκηναϊκών χρόνων (13ος-12ος αι. π.Χ.), με κύρια δραστηριότητα το εμπόριο. Η ποιότητα και ο αριθμός των ευρημάτων μαρτυρούν την ευμάρεια των κατοίκων.
Στους τάφους έχουν βρεθεί αγγεία, κυρίως πιθάρια για λάδι και κρασί, χάλκινα ξίφη, τα οποία παρά το πέρασμα των χρόνων διατηρούν την ακεραιότητά τους, πήλινα κτερίσματα της μυκηναϊκής κεραμικής, πήλινα εδώλια και χρυσά κοσμήματα, όλα δείγματα μιας εύρωστης πόλης. Οι τάφοι είναι προσανατολισμένοι στον άξονα βορρά-νότου και ο αριθμός τους σήμερα ξεπερνά τους 140.
Είναι γνωστό πως οι Μυκηναίοι, στηριγμένοι στη μινωική παράδοση, γνώριζαν πολύ καλά τη χρυσοχοΐα και κατασκεύασαν κοσμήματα με δεξιοτεχνία και καλλιτεχνική ευαισθησία. Στη μυκηναϊκή νεκρόπολη βρέθηκαν και σφραγιδόλιθοι με ποικίλες εικονιστικές παραστάσεις που απεικονίζουν τη δράση των ανθρώπων, τις θρησκευτικές τους αντιλήψεις και τα ήθη τους. Οι σφραγιδόλιθοι, παρότι θεωρήθηκαν αντικείμενα συλλεκτικής ενασχόλησης, είχαν σκοπό τη σφράγιση και συνδέονται με το διοικητικό έλεγχο αντικειμένων και προϊόντων στο πλαίσιο του εμπορίου.
Στο ανατολικό τμήμα της νεκρόπολης αποκαλύφθηκε αποθέτης της Αρχαϊκής περιόδου, που τεκμηριώνει τη συνέχεια της ζωής και της χρήσης του χώρου και μετά την καταστροφή του οικισμού. Στο πλαίσιο της λατρείας ενός ήρωα που ήταν ενταφιασμένος σε παρακείμενο θολωτό τάφο, οι προσκυνητές τοποθετούσαν σε αποθέτη τα σκεύη που χρησιμοποιούσαν. Σύμφωνα με την αρχαία παράδοση, ήταν μιαρή πράξη η επαναξιοποίηση σκευών που χρησιμοποιήθηκαν για ιερό σκοπό. Στον αποθέτη βρέθηκαν εξαιρετικής ποιότητας πήλινα σκεύη χιακού εργαστηρίου. Οι χρωματικοί συνδυασμοί και η επιμέλεια των εικονιστικών, κυρίως, αλλά και των φυτικών και γραμμικών θεμάτων, μαρτυρούν αξιόλογους καλλιτέχνες.
Οι μυκηναϊκοί τάφοι εντοπίστηκαν το 1961 από τον αρχαιολόγο Σ. Χαριτωνίδη ο οποίος και τους χρονολόγησε από το 1300-1190 π.Χ..
Σήμερα ο επισκέπτης των Ψαρών έχει τη δυνατότητα να επισκεφτεί τον αρχαιολογικό χώρο «Αρχοντίκι» και να θαυμάσει τα απομεινάρια της άλλοτε εύρωστης κοινωνίας των Ψαρών.
Τα κτερίσματα που εντοπίστηκαν στους τάφους φιλοξενούνται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Χίου.
Info: Ο αρχαιολογικός χώρος στο Αρχοντίκι είναι επισκέψιμος κατά τη διάρκεια της καλοκαιρινής περιόδου από τις 10:00-13:00.
ΝΗΣΙ – ΚΟΙΤΙΔΑ ΗΡΩΩΝ
- Η προεπαναστατική γενιά των Ψαρών γράφεται στα ένδοξα κατάστιχα της Ελληνικής Ιστορίας, με περίσσευμα ανδρείας και διάθεσης προσφοράς στην πατρίδα.
Τα Ψαρά γίνονται γνωστά σε ολόκληρη την Οικουμένη από τα σπουδαία κατορθώματα των μπουρλοτιέρηδων κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης. Οι Ψαριανοί ήταν προνομιούχοι σε σχέση με την υπόλοιπη υπόδουλη Ελλάδα καθώς από τη Συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή είχαν αποκτήσει ελευθερία κίνησης και συμμετοχής στο εμπόριο ενώ τα πλοία τους ήταν εξοπλισμένα με πυροβόλα για να προστατευθούν από τους πειρατές.
Κατά αυτό τον τρόπο οι Ψαριανοί αποκτούν εμπειρία στη ναυτοσύνη και εξοπλισμένο στόλο, στοιχεία απαραίτητα για τη συμμετοχή τους στην Ελληνική Επανάσταση.
Η Επανάσταση ξεκινά και όλη η υποδουλωμένη Ελλάδα ξεσηκώνεται. Οι Ψαριανοί γνώριζαν ότι μόνο με τον στόλο τους δεν θα μπορούσαν να νικήσουν τον τουρκικό στόλο για αυτό ανακάλυψαν τα μπουρλότα!
ΚΩΝ/ΝΟΣ ΚΑΝΑΡΗΣ
Γεννήθηκε στα Ψαρά το 1793 από οικογένεια προερχόμενη από την Ήπειρο. Έμαθε λίγα γράμματα στο νησί του και σε ηλικία περίπου δέκα ετών, ναυτολογούμενος ως «Kανάρης», ταξίδεψε το εμπορικό του θείου του, Δημήτρη Mπουρέκα. Tο ξέσπασμα της Επανάστασης του 1821 τον βρίσκει στην Oδησσό. Επιστρέφει στο Αιγαίο και φλογισμένος από τον πόθο της ελευθερίας εντάσσεται στον «τρινήσιον» στόλο (Ύδρα, Σπέτσες, Ψαρά) ως απλός ναύτης. Στις σφαγές της Xίου το Mάρτιο του 1822, ο Κανάρης, μαζί με τον Κων/νο Νικόδημο, έρχονται στη Χίο για τη διάσωση των επιζώντων. Τη νύχτα της 6ης προς 7ης Iουνίου 1822 ο 30χρονος τότε Κανάρης και ο Υδραίος Ανδρέας Πιπίνος «πιάνουν στον ύπνο» τον τουρκικό στόλο και ανατινάζουν τη ναυαρχίδα του εχθρού γράφοντας μια από τις ενδοξότερες σελίδες της Ελληνικής Επανάστασης. Το 1826 διορίστηκε πρώτος του ημιδικρότου «Ελλάς» και εξελέγη αντιπρόσωπος των Ψαρών στην Εθνοσυνέλευση του Άργους και της Τροιζήνας.
ΝΙΚ. ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ
Ναυτικός και αγωνιστής, είχε μυηθεί από τους πρώτους στη Φιλική Εταιρεία. Όταν κηρύχθηκε η Ελληνική Επανάσταση διορίστηκε ναύαρχος του Ψαριανού στόλου εμποδίζοντας τον ανεφοδιασμό του τουρκικού στρατού. Όλη του την περιουσία τη διέθεσε στον Αγώνα και πέθανε πάμφτωχος στην Αίγινα το 1827.
ΔΗΜ. ΒΡΑΤΣΑΝΟΣ
Υπήρξε μέλος της Φιλικής Εταιρείας. Στην Καταστροφή των Ψαρών ήταν κλεισμένος στο Φρούριο της Μαύρης Ράχης μαζί με τον γιο του, ο οποίος έβαλε φωτιά στη μπαρουταποθήκη και βρήκαν ηρωικό θάνατο.
ΓΕΩΡΓ. ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ
Ήταν ο πρώτος που σκέφτηκε τη χρησιμοποίηση πυρπολικών κατά του τουρκικού στόλου. Συνέχισε τον αγώνα και μετά την Καταστροφή. Πέθανε το 1851 σε ηλικία 81 ετών.
ΚΩΝ/ΝΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ
Συμπολεμιστής του Kανάρη και του Παπανικολή. Στον Nικόδημο είχε αναθέσει η Bουλή των Ψαρών την κατασκευή των πυρπολικών. Έλαβε μέρος σ’ όλες τις επιχειρήσεις του Ψαριανού στόλου. Μετά την απελευθέρωση υπήρξε ένας από τους κυριότερους οργανωτές του πολεμικού ναυτικού και έφτασε στον βαθμό του Αντιναυάρχου.
ΙΩΑΣ, ΝΙΚΟΛΑΡΑΣ
Tον Ψαριανό Iωάσαφ (Iάσοφο) η Επανάσταση τον βρήκε καλόγερο στο Άγιο Όρος. Είκοσι χρονών τότε, τα παρατάει όλα και γυρίζει στα Ψαρά για να υπηρετήσει τον Αγώνα της λευτεριάς. Ήταν συγγενής του Kανάρη και τον συνόδευε σ’ όλες τις ναυτικές επιχειρήσεις.
ΔΗΜ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ
Αναδείχτηκε από τους πιο γενναίους και ατρόμητους θαλασσομάχους. Tο πρώτο κατόρθωμα πυρπολικού κατά του τουρκικού στόλου ήταν του Παπανικολή στην Eρεσσό της Μυτιλήνης τον Mάιο του 1821. Το Ελληνικό κράτος τον τίμησε δίνοντας το όνομά του σε υποβρύχιο που έδρασε ηρωικά κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού Πόλεμου.
ΑΝΔΡ. ΣΤΑΜΑΤΑΡΑΣ
Ψαριανός αγωνιστής από τους πιο τολμηρούς και ριψοκίνδυνους. Bρέθηκε με συντρόφους του αιχμάλωτος των Tούρκων σε μια σακολέβα να τους πηγαίνουν στην Κων/πολη. Κατόρθωσε να λύσει τα δεσμά συντρόφου του με τα δόντια, εξουδετέρωσαν τους Tούρκους, κυρίευσαν το πλοίο και με τουρκικές στολές ξεκίνησαν προς τα Ψαρά. Όταν συναντήθηκαν με τον τουρκικό στόλο σώθηκαν χάρη στην ψυχραιμία τους. Διακρίθηκε και σαν άξιος πυρπολητής.
ΙΩΑΝ. ΒΑΡΒΑΚΗΣ
Εθνικός ευεργέτης γεννημένος στα Ψαρά το 1745. Ο Ιωάννης Βαρβάκης πρόσφερε πάρα πολλά στον Αγώνα πριν και κατά την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης. Από την τσαρική κυβέρνηση είχε ανακηρυχθεί αρχηγός των ευγενών του Αστραχάν και αυτός ο τίτλος, εκτός από την περιουσία του, συντέλεσε, ώστε να έχει μεγάλη επιρροή στους κύκλους των Ρώσων ευγενών. Ο Βαρβάκης πάνω απ' όλα βοήθησε τον αγώνα των Ψαριανών, των συμπατριωτών του. Έστειλε τρόφιμα και διάφορα άλλα εφόδια. Μετά την καταστροφή των Ψαρών, το 1824, ήρθε στην Ελλάδα για να βοηθήσει με κάθε μέσο τους πρόσφυγες. Κατά την παραμονή του στην Ελλάδα ονομάστηκε με ψήφισμα του Βουλευτικού μέγας ευεργέτης του Έθνους.
ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΘΙΜΩΝ
- Κυριαρχούν οι εκδηλώσεις μνήμης του Ολοκαυτώματος, τα «Βαρβάκεια» και οι δράσεις της Αδελφότητας Ψαριανών.
Ιδιαίτερες είναι και οι πολιτιστικές εκδηλώσεις της καλοκαιρινής περιόδου στα Ψαρά, συνυφασμένες με την ιστορία τους. Κάτοικοι και επισκέπτες συμμετέχουν ενεργά στις εκδηλώσεις αναβίωσης των ηθών και των εθίμων του τόπου ενώ ταυτόχρονα έχουν την ευκαιρία να ψυχαγωγηθούν και να διασκεδάσουν μέσα από μουσικές, θεατρικές και χορευτικές δράσεις, που διοργανώνουν οι πολιτιστικοί σύλλογοι των Ψαρών.
1 -3 Ιουλίου το Ολοκαύτωμα
Κορωνίδα των καλοκαιρινών εκδηλώσεων είναι οι εκδηλώσεις μνήμης και τιμής του Ολοκαυτώματος των Ψαρών που διοργανώνονται κάθε χρόνο αρχές Ιουλίου από τον Δήμο Ψαρών.
Φέτος οι εκδηλώσεις του Ολοκαυτώματος θα είναι τριήμερες, θα ξεκινήσουν την 1η Ιουλίου και θα κορυφωθούν στις 3 Ιουλίου. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό του Δήμου, θα πραγματοποιηθούν χορευτικές παραστάσεις, παρουσίαση του χρονικού του Ολοκαυτώματος - λαμπαδηδρομία - αναπαράσταση της ανατίναξης της πυριτιδαποθήκης - ρίψη πυροτεχνημάτων.
Τριήμερα «Βαρβάκεια»
Τον Ιούλιο οι Ψαριανοί τιμούν και τον μεγάλο τους ευεργέτη Ιωάννη Βαρβάκη. Οι εκδηλώσεις θα πραγματοποιηθούν από τον Σύλλογο στις 25-26-27 Ιουλίου.
- 25 Ιουλίου 2018: Έκθεση παραδοσιακών εδεσμάτων-Προβολή βίντεο με τη ζωή του Βαρβάκη.
- 26 Ιουλίου 2018: Θεατρική παράσταση.
- 27 Ιουλίου 2018: Μουσικοχορευτική βραδιά.
Η γιορτή του ψαρά
Νησί ψαράδων και αλιέων τα Ψαρά, όσοι τυχεροί βρεθείτε στο νησί στα τέλη Ιουνίου θα συμμετάσχετε στη Γιορτή του Ψαρά που πραγματοποιείται στο νησάκι Άγιο Νικολάκι, στο οποίο τελείται Δοξολογία και Λειτουργία ενώ προσφέρονται από τον Σύλλογο Αλιέων ούζο και μεζέδες με φρέσκα θαλασσινά.
Οι δράσεις της Αδελφότητας
Μήνας αθλητικών και πολιτιστικών δράσεων ο Αύγουστος με την Αδελφότητα των Ψαριανών να διοργανώνει σειρά εκδηλώσεων.
Πέμπτη 9 Αυγούστου 2018: Αγώνας ποδοσφαίρου μεταξύ Τσαμαρδινών και Καλαβρέτζων. Πρόκειται για έναν αγώνα που πραγματοποιείται κάθε χρόνο ανάμεσα στις δύο ιστορικά αντίπαλες γειτονιές των Ψαρών.
Δευτέρα 13 Αυγούστου 2018: Αγώνας beach volley ανάμεσα σε Τσαμαρδινούς και Καλαβρέτζους στην παραλία Κατσούνη.
Τρίτη 14 Αυγούστου 2018: Αναβίωση του εθίμου «Αλωνιού» στο Μοναστήρι της Παναγίας, όπου τα μέλη της Αδελφότητας Ψαριανών διανέμουν σε όλους τους προσκυνητές δωρεάν ούζο και νηστίσιμους μεζέδες.
Τετάρτη 15 Αυγούστου 2018: Καθιερωμένος ετήσιος καλοκαιρινός χορός της Αδελφότητας Ψαριανών.
ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΟΥ ΚΛΕΙΔΩΝΑ
Αναβιώνεται κάθε χρόνο ανήμερα του Αϊ Γιάννη του Φανιστή από τον Πολιτιστικό Σύλλογο. Την ημέρα του Αϊ Γιάννη ανάβουν φωτιές για να κάψουν τα στεφάνια της Πρωτομαγιάς και οι «ελεύθερες» κοπέλες των Ψαρών πηδούν τρεις φορές πάνω από τις αναμμένες εστίες. Την προηγούμενη ημέρα τα μικρά κορίτσια μέσα σε μία κανάτα νερό ρίχνουν ένα προσωπικό τους αντικείμενο και την άλλη μέρα συγκεντρώνονται γύρω από ένα τραπέζι που πάνω έχουν τοποθετήσει την κανάτα, τραγουδούν τα τραγούδια του Κλείδωνα και αφαιρούν κάθε φορά και από ένα αντικείμενο μέσα από την κανάτα. Μόλις ολοκληρωθεί η διαδικασία της ερμηνείας των τραγουδιών μοιράζουν το νερό της κανάτας σε ποτήρια και κάθε κορίτσι παίρνει από ένα ποτήρι γεμάτο νερό και τον πρώτο άντρα που θα συναντήσει στο δρόμο της θα φτύσει το νερό. Σύμφωνα με την παράδοση η κοπέλα θα παντρευτεί έναν άντρα με το ίδιο όνομα με τον άντρα που συνάντησε στο δρόμο την ημέρα του εθίμου!
ΓΙΝΕ ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΨΑΡΙΑΝΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑΣ
- Γίνε το βοηθητικό πλήρωμα στο ψάρεμα, πάρε μάθημα τοπικής Ιστορίας με περιήγηση στον οικισμό, σε κάποιες από τις πολλές εναλλακτικές επιλογές του επισκέπτη.
Οργανωμένες εναλλακτικές εμπειρίες τουρισμού δεν παρέχονται ακόμα στα Ψαρά. Ωστόσο η καθημερινότητα των κατοίκων και το αμόλυντο παράκτιο και θαλάσσιο περιβάλλον προσφέρονται για το σχεδιασμό ατομικών εναλλακτικών δράσεων για τους λάτρεις του είδους. Απαραίτητη προϋπόθεση η σύντομη αφομοίωση με το ντόπιο πληθυσμό.
Η σχέση εμπιστοσύνης με τους Ψαριανούς τους μετατρέπει αυτόματα σε οικειοθελείς οδηγούς σε αξέχαστες εναλλακτικές εμπειρίες. Θα σας υποδείξουν τα μονοπάτια, θα σας ανεβάσουν στη βάρκα τους, θα σας μεταδώσουν τα επαγγελματικά μυστικά τους.
ΠΕΡΙΠΑΤΗΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
Οι λάτρεις της ελεύθερης αλλά και της οργανωμένης πεζοπορίας θα μαγευτούν από τα απίστευτου φυσικού κάλους και ομορφιάς μονοπάτια και από τις μοναδικές εναλλαγές τοπίων. Οι διαδρομές έχουν διάρκεια 2-3 ωρών και μπορούν κάλλιστα να συνδυαστούν με επισκέψεις σε αξιόλογα μνημεία και σημεία του νησιού. Στον Αρχαιολογικό χώρο του Αρχοντικίου, στον Φάρο Κοκκινόπουλο Ψαρών, στη Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου, από την Σπηλιά στο εξωκλήσι της Αγίας Κιουράς.
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΒΟΛΤΑ ΣΤΟΝ ΟΙΚΙΣΜΟ
Η περιήγηση στον Οικισμό αποτελεί αυτοτελές μάθημα ιστορίας για τον επισκέπτη. Από τη Μαύρη Ράχη ή Παλαιό κάστρο στην κατοικία του Κωνσταντίνου Κανάρη, στα Σπιτάλια, στο Κτίριο της Βουλής , στην εκκλησία του Αγίου Νικόλα, στην εκκλησία της Μεταμορφώσεως Σωτήρα και από εκεί στα σπίτια των Καπεταναίων. Η βόλτα μπορεί να γίνει και με ποδήλατα.
ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΜΕ ΣΚΑΦΟΣ
Μία από τις συναρπαστικότερες αποδράσεις που μπορεί να κάνει ο επισκέπτης των Ψαρών είναι η περιήγηση με σκάφος στα Αντίψαρα και μπάνιο στην καταπληκτική παραλία της Ψιλής Άμμου, μία από τις πέντε καλύτερες παραλίες στο Β. Αιγαίο και στη Μεσόγειο, η οποία ανήκει στο δίκτυο των προστατευόμενων περιοχών NATURA 2000. Μια ανεπανάληπτη εμπειρία σε έναν τόπο που δεν υπάρχει ίχνος ανθρώπινης παρέμβασης.
ΑΛΙΕΥΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
Ελεύθερες καταδύσεις, υποθαλάσσιο και ελεύθερο ψάρεμα για ερασιτέχνες αλιείς είναι δραστηριότητες που μπορεί ο επισκέπτης να απολαύσει καθημερινά στα μαγευτικά Ψαρά. Παράλληλα ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να «εκπαιδευτεί» στο ψάρεμα αστακών, καλαμαριών, χταποδιών αλλά και να μάθει τεχνικές αλιείας με δίκτυα, παραγάδι. Πετονιά και πυροφάνι. Αφού «ψαρέψετε» τα ψάρια σας και τα θαλασσινά σας, εν συνεχεία θα έχετε τη δυνατότητα να τα γευτείτε εν πλω συνοδεία ούζου και μπύρας.
ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ
Στα Ψαρά ο αγροτουρισμός συνδέεται με την ευκαιρία παρατήρησης της διαδικασίας μελισσοκομίας από τους τοπικούς παραγωγούς του φμισμένου θυμαρίσιου μελιού.
ΦΘΑΝΩ – ΜΕΝΩ – ΕΦΟΔΙΑΖΟΜΑΙ ΣΤΑ ΨΑΡΑ
- Ο κύκλος της τουριστικής αλυσίδας στο νησί μπορεί να μην διαθέτει τις πολυτελείς ανέσεις, φροντίζει όμως να μην λείψει τίποτα από τον επισκέπτη.
Επάρκεια στην ακτοπλοϊκή σύνδεση, περιορισμένος αλλά προσεγμένος αριθμός καταλυμάτων και ο απαραίτητος κύκλος της εφοδιαστικής αλυσίδας παρέχουν πια στον επισκέπτη των Ψαρών τις ανέσεις που αναζητά σε ένα ακριτικό νησί.
Σύνδεση με Χίο, Βολισσό, Πειραιά
Για τους επισκέπτες που θα επιλέξουν να ταξιδέψουν για τα Ψαρά από το λιμάνι του Πειραιά η HELLINIC SEAWAYS εκτελεί δρομολόγιο κάθε Τετάρτη στις 20:30 από Πειραιά για Ψαρά και επιστροφή Ψαρά-Πειραιά κάθε Τρίτη στις 00:15.
Για την καλοκαιρινή περίοδο τα δρομολόγια από Πειραιά αυξάνονται σε δύο, κάθε Τετάρτη και Σάββατο, και από Ψαρά κάθε Τρίτη και Κυριακή
Η σύνδεση με τη Χίο είναι καθημερινή με το πλοίο το Psara Glory, το οποίο από Ιούνιο μέχρι και Σεπτέμβριο εκτελεί κάθε Σάββατο και Κυριακή μονοήμερες εκδρομές στα Ψαρά από το λιμάνι της Βολισσού.
Σάββατο αναχώρηση από Ψαρά:07:00 και18:30
Αναχώρηση από Βολισσό: 09:00 και 20:00
(Psara Travel | 2274061351 | contact@psaratravel.gr )
Στα Ψαρά για τις καθημερινές σας ανάγκες λειτουργούν τρία mini market:
- Σκαρλέτου Δέσποινα (τηλ:2274061166)
- Φιλίνη Καλλιόπη (τηλ:2274061265)
- Φρατζέσκου Σοφία (τηλ:2274061107)
Επιπρόσθετα λειτουργούν:
- Αρτοποιείο (Κουτσοδόντη Μαρουσώ | τηλ: 2274061265)
- Βενζινάδικο (τηλ. 2274061001)
- Κρεοπωλείο (Λοίζου Αργυρώ | τηλ : 2247061116)
- Ψητοπωλείο (Καζά Μαρουσώ | τηλ: 2274061320)
ΔΙΑΜΟΝΗ
Το ξενοδοχείο Psara Studios διαθέτει 15 πλήρως ανακαινισμένα και άνετα στούντιο, τα οποία μπορούν να φιλοξενήσουν από 1 έως 4 άτομα. (τηλ | 2274061180-6977589804)
Κάτω από την σκιά της επιβλητικής Μαύρης Ράχης βρίσκεται το Ενάλιον, τέσσερα πεντακάθαρα, καλοδιατηρημένα και όμορφα δωμάτια studios περιμένουν να σας υποδεχτούν και να κάνουν την διαμονή σας στα ιστορικά Ψαρά απλά αξέχαστη!
(τηλ.| 2274061344 – 6936467925)
Για εσάς που θέλετε τη θάλασσα στην πόρτα σας τα δωμάτια που βρίσκονται στην παραλία Κάτω Γυαλός, με υπέροχη θέα το Αιγαίο, πλήρως επιπλωμένα και εξοπλισμένα σας προσφέρουν όλες τις ανέσεις για μια ευχάριστη και άνετη διαμονή. Τηλέφωνα επικοινωνίας 2274061178 και 6945755321 www.katoyialos.gr.
ΓΙΑ ΚΑΛΟΦΑΓΑΔΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ
- Στα Ψαρά δεν πας για να ξεσαλώσεις. Σου προσφέρουν όμως αγνή, παραδοσιακή κουζίνα και δυνατότητα για χαλαρές βραδιές στα bar της ζώνης του λιμανιού.
Ο επισκέπτης των Ψαρών ξέρει γιατί βγάζει το εισιτήριο επιβίβασης στο πλοίο. Αν ήταν λάτρης των ντεσιμπέλ και της glamour περιποίησης θα επέλεγε διαφορετικό νησιωτικό προορισμό. Παραδοσιακές ταβέρνες, εστιατόρια και bar του νησιού έχουν προσανατολίσει τη φυσιογνωμία τους στα χαρακτηριστικά των Ψαρών. Συνταγές που μεταδίδονται από γενιά σε γενιά, με εξειδίκευση στις ψαρόσουπες και τους ψαρομεζέδες, εστιατόρια που σέβονται τον πελάτη και bar που δεν ενοχλούν ούτε τους … διπλανούς, ούτε τους θαμώνες τους, έχουν εντρυφήσει στους κανόνες της ήρεμης διασκέδασης.
ALDEBARAN
Το εστιατόριο Aldebaran βρίσκεται στο λιμάνι των Ψαρών. Θα γευτείτε απ’ την κουζίνα του την ξακουστή Ψαριανή αστακομακαρονάδα, ολόφρεσκα ψάρια και κρέατα και χειροποίητα παγωτά και γλυκά. | Τηλ: 2274061200
ΤΟ ΗΛΙΟΒΑΣΙΛΕΜΑ
Αστακομακαροναδες, φρέσκα ψάρια, και θαλασσινά, καθώς και φρέσκα κρεατικά παραγωγής της ταβέρνας που βρίσκεται στον Κάτω Γιαλό.| Τηλ.2274061121.6932315205
ΣΠΙΤΑΛΙΑ
Αποτελούν από μόνα τους λόγο να επισκεφθεί κανείς το νησί. Ένα εντυπωσιακής αρχιτεκτονικής παλιό λοιμοκαθαρτήριο μετατράπηκε σε εστιατόριο που σερβίρει μεσογειακά εδέσματα, με μοντέρνες πινελιές, σε εξαιρετικά προσιτές τιμές.| Τηλ. 2274 061377
ΓΡΑΙΚΙΚΟ
Καφετέρια που λειτουργεί στο ισόγειο του Psara Studio και προσφέρει καφέ, ποτό και διάφορα σνακ. | Τηλ. 2274061386
RESALTO CAFÉ – BAR – RESTAURANT
Υπέροχος χώρος όπου μπορείς να συνδυάσεις τον καφέ σου με ποικιλία γλυκών εδεσμάτων ή να απολαύσεις το ποτό σου με διάφορες αλμυρές λιχουδιές. | Τηλ:2274061322
ΠΕΤΡΙΝΟ
Ένα καπετανέικο αρχοντικό του 18ου αιώνα, το Πέτρινο ή αλλιώς «μπαράκι», δίνει ζωή στη νύχτα των Ψαρών, με καθαρά ποτά, άπαιχτα cocktails και mainstream μουσικές που παρασύρουν ακόμα και το δυσκολότερο ακροατήριο.| 2274 061218
ΣΙΡΟΚΟΣ
Απολαύστε τον καφέ ή το ποτό σας από νωρίς το πρωί έως αργά το βράδυ με θέα το λιμάνι των Ψαρών. | Τηλ. 2274 061148
ΑΜΜΟΣ, ΒΟΤΣΑΛΟ, ΠΕΝΤΑΚΑΘΑΡΑ ΝΕΡΑ
- Δυνατό χαρτί των Ψαρών η ποικιλία στις παραλίες του.
Γαλαζοπράσινα νερά, καθάριες θάλασσες και παραλίες γεμάτες βότσαλα ή άμμο, χωρίς ίχνος ανθρώπινης, παρέμβασης συνθέτουν ένα μαγευτικό παράκτιο μέτωπο στα Ψαρά. Ο επισκέπτης απολαμβάνει το μπάνιο του δίχως αδιάκριτα βλέμματα, έχοντας να επιλέξει ανάμεσα σε δεκάδες παραλίες πολυσύχναστες ή απομονωμένες.
Από μεγάλες αμμουδιές, βοτσαλωτές ακρογιαλιές, κλειστούς όρμους μέχρι απάνεμα λιμανάκια. Κάθε παραλία κρύβει τους δικούς της θησαυρούς και προσκαλεί τους επισκέπτες να τους ανακαλύψουν.
- Παραλία Αγίας Κυριακής: Ιδανική για κοντινές αποδράσεις καθότι βρίσκεται πολύ κοντά στον οικισμό.
- Λαζαρέτα: Μια καταπληκτική παραλία με ψιλό βότσαλο και μικρά κοχύλια, κοντά επίσης στον οικισμό.
- Παραλία Λήμνου: Βρίσκεται έξω από το οικισμό ανάμεσα στις περιοχές Αχλαδόκαμπος και Βουρλιές. Η παραλία είναι γεμάτη βότσαλο.
- Παραλία Λάκκα: Μια από τις ομορφότερες και μεγαλύτερες παραλίες του νησιού κοντά στο Μοναστήρι.
- Κάτω Γιαλός: Βρίσκεται κάτω από τη Μαύρη Ράχη και είναι βοτσαλωτή.
- Κατσούνη: Η τουριστικότερη παραλία των Ψαρών, κοντά στο λιμάνι, με άμμο και ρηχά νερά. Στην παραλία κάθε καλοκαίρι διοργανώνεται τουρνουά beach Volley.
- Παραλία Αρχοντίκι: Είναι από τις παραλίες που συνδυάζει άμμο και βότσαλο. Σε απόσταση 100μ από την ακτή δεσπόζει το νησάκι Δασκαλιό.
- Φτελιό: Με βαθιά νερά και πολύχρωμα βότσαλα.
- Παραλία Ξερόκαμπουμε τη σπηλιά του Αδάμ: Απόμερη με κρυστάλλινα νερά.
ΜΕ ΠΛΕΟΥΜΕΝΟ ΓΙΑ ΜΠΑΝΙΟ ΣΤΑ ΑΝΤΙΨΑΡΑ
Για τους λάτρεις της διαφορετικότητας και των απομονωμένων παραλιών τα Αντίψαρα αποτελούν πρώτιστη επιλογή για το μπάνιο τους καθότι οι παραλίες του είναι απίστευτου φυσικού κάλους. Η προσέγγιση σε αυτές γίνεται με πλεούμενο.
ΨΑΡΙΑΝΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ: Η ΑΝΑΓΚΗ ΕΠΑΦΗΣ ΜΑΣ ΦΕΡΝΕΙ ΠΙΟ ΚΟΝΤΑ
- Ο δήμαρχος Ψαρών, Κωνσταντίνος Βρατσάνος, περιγράφει το ιδεατό μοντέλο τουριστικής εξέλιξης των Ψαρών.
Αιώνες πριν τα Ψαριανά πλοία κάλυπταν με τη δράση και τα ατέλειωτα ταξίδια τους το κενό επαφής του νησιού και των ανθρώπων του με τον υπόλοιπο κόσμο. Σε ιστορικές περιόδους όπου το εμπόριο και η ναυτιλία ήταν οι βασικές γέφυρες επικοινωνίας ανθρώπων και πολιτισμών οι πρόγονοι μας είχαν πετύχει να σπάσουν την απομόνωση του νησιωτικού μας συμπλέγματος και να τοποθετήσουν τα Ψαρά στο κέντρο του κύκλου των οικονομικών επαφών ολόκληρης της Μεσογείου.
Οι οικονομικές ανταλλαγές δημιουργούσαν όλες τις υπόλοιπες προϋποθέσεις τα Ψαρά να δέχονται τα ρεύματα των παγκόσμιων εξελίξεων, να μετατρέπονται σε τόπο δεκτικό στις μεταβολές, με διαδραστική επαφή με τον υπόλοιπο κόσμο.
Η καταστροφή του νησιού τα στέρησε από τη ναυτική ισχύ τους, διέκοψε βάναυσα μια πορεία προόδου και μετέτρεψε σε περίκλειστη την οικονομία των Ψαρών μέχρι τις μέρες μας. Η στατική πληθυσμιακή εξέλιξη δημιούργησε όρους αυτάρκειας στη σημερινή της οικονομία από την αλιεία, την τοπική αγροτική παραγωγή και τα ναυτικά εισοδήματα, στέρησε όμως από τα Ψαρά το χαρακτήρα της εξωστρέφειας, τον κινητήριο μοχλό της δυναμικής τους.
Σήμερα Δήμος και κάτοικοι του νησιού στοχεύουμε στη σταδιακή καλλιέργεια τουριστικού πνεύματος στο νησί μας. Αντιλαμβανόμαστε τον τουρισμό ως τη σύγχρονη διασφαλισμένη μορφή επαφής με τον υπόλοιπο κόσμο. Το δικό μας διαβατήριο διαφυγής από τις συνθήκες απομόνωσης του χειμώνα. Επιδιώκουμε η επιλογή των Ψαρών ως τόπος οικογενειακής ή ατομικής χαλάρωσης να μετατρέπεται σε επίσημη αναγνώριση του βάσιμου της επιλογής μας να κατοικούμε μόνιμα τον υπέροχο τόπο μας.
Γαλήνη και Ιστορία
Παραστάσεις τουριστικής λειτουργίας δεν έχουμε. Διαθέτουμε ωστόσο αστείρευτη την επιθυμία να διαμορφώσουμε, σε βάθος χρόνου, μια διακριτή τουριστική ταυτότητα για τα Ψαρά. Προίκα της θα είναι τα δυο ακαταμάχητα στοιχεία μας.
Τα Ψαρά είναι ένα οικοσύστημα αμόλυντο από τους ξέφρενους ρυθμούς ανάπτυξης του υπόλοιπου Αιγαίου. Ιδανικός προορισμός για όσους επιζητούν τη γαλήνη, την ενσωμάτωση για λίγες μέρες στο ρυθμό ζωής μιας μικρής ανθρώπινης κοινότητας, σαν να είναι οργανικό μέλος της.
Ταυτόχρονα το έντονο άγγιγμα της Ιστορίας έχει μετατρέψει τον τόπο μας σε ένα διαχρονικό ανοιχτό μουσείο προσφοράς και θυσίας στην ελληνική ανεξαρτησία, ένα βωμό ανδρείας και ελευθερίας, εξίσου ιδανικό προορισμό για όποιον επιθυμεί να προσκυνήσει τη φλόγα της επαναστατικής Ελλάδας που οδήγησε στην απελευθέρωση μιας ολόκληρης χώρας.
Τα δυο αυτά στοιχεία, επαγγελματίες του τουρισμού και Δήμος Ψαρών, επιδιώκουμε να ενισχύσουμε, δημιουργώντας μια αυτόνομη τουριστική ταυτότητα, η οποία ενδέχεται να μην φέρνει στα Ψαρά χιλιάδες επισκέπτες ετησίως, θα ενισχύει ωστόσο την τοπική μας οικονομία και κυρίως την επαφή μας με ανθρώπους σαν κι εμάς, ανθρώπους που αναζητούν τον ήρεμο τρόπο διαβίωσης, σέβονται τον ιστορικό προορισμό ενός τόπου.
Η αρχή από τη Χίο
Τη δύναμη και την ισχύ να απευθυνθούμε στις παγκόσμιες τουριστικές αγορές δεν την έχουμε. Αρχικός στόχος μας είναι να επανασυνδέσουμε, μέσω του τουρισμού, τις επαφές με τους Χιώτες και τους λοιπούς Ελλαδίτες. Η σταθερή ακτοπλοϊκή συγκοινωνία και το σχετικά χαμηλό κόστος της μας δίνουν πια τη δυνατότητα.
Στοχεύουμε να καλλιεργήσουμε πνεύμα κοινής συνείδησης για Χιώτες και Ψαριανούς, να πείσουμε τους Χιώτες ότι τα Ψαρά είναι απόλυτα ενσωματωμένο μέλος του νομού, μια χρυσή ευκαιρία να αλλάξουν παραστάσεις μέσα στο ίδιο το σπίτι τους.
Δική μας δέσμευση, δημοτών και φορέων των Ψαρών, να κάνουμε ό,τι περνά από το χέρι μας να επιστρέψουν στη βάση τους με τη γλυκιά αίσθηση της φιλοξενίας, πραγματικά σαν στο σπίτι τους.
Τα Ψαρά σας περιμένουν. Σας κλείνουν το μάτι και σας προσκαλούν σε έναν άλλου τύπου διακοπών. Κι έχουν τη βεβαιότητα ότι θα διαπιστώσετε ότι μια φορά δεν είναι ποτέ αρκετή για να τα ανακαλύψετε.
facebook
youtube
instagram
X
