Ένα νησί δεν μπορεί να υπάρξει μόνο με τη χώρα του

Χαμογελά όταν τον εντάσσεις στην ευρεία κατηγορία των Ελλήνων της διασποράς. Δεν το συνειδητοποιεί, ίσως, γιατί μονίμως η σκέψη του επίκουρου καθηγητή του Πανεπιστημίου Βεγκενίγκεν της Ολλανδίας βρίσκεται αραγμένη στις παραλίες των χωριών της βορειοδυτικής Χίου.

Εκεί δοκιμάζει τα τελευταία χρόνια ένα αυξημένου βαθμού δυσκολίας πείραμα: να πετύχει να συνεννοηθούν οικισμοί με έντονο το αποτύπωμα της πληθυσμιακής φθοράς κι ακόμα εντονότερο στο παρελθόν το τοπικιστικό ένστικτο.

Τον κινητοποιεί η φράση «ακόμα κι αν δεν πετύχουμε κάτι, κάτι που μάλλον είναι πιθανότερο, θα έχουμε κάνει το χρέος μας» και δίνει τη μάχη να εδραιώσει την έννοια του συνεργατισμού σε μια περιοχή που βιώνει τις τελευταίες της αναλαμπές.

Ο Νίκος Καλογεράς απογοητεύεται, δυναμώνει, ελπίζει, δεν πτοείται. Κήρυκας της ανάγκης να φυτέψουμε το σπόρο της συνεργασίας στη σύγχρονη συνείδηση του νησιού μας, επιμένει να διαλαλεί τον … άλλο δρόμο από αυτόν που βαδίζουμε τα τελευταία χρόνια. Θα τον ακολουθήσουμε;

Το Δίκτυο Α.Μ.Α.Δ.Ε.Σ.

• Στη Βόρεια Χίο διεξάγεται ένα πείραμα. Πριν 5 χρόνια  βρέθηκα στη γενέτειρά μου και τότε οι συγχωριανοί μου με παρότρυναν  να βοηθήσω το χωριό. Κάπως έτσι στήθηκε η ιδέα του Δικτύου Α.Μ.Α.Δ.Ε.Σ.. Πολύ γρήγορα κατάλαβα ότι αυτό το Δίκτυο ήταν μία προσέγγιση από τα πάνω προς τα κάτω, διαδρομή λαθεμένη, γιατί, για να έχει ανταπόκριση, πρέπει να έχει κατεύθυνση από κάτω προς τα πάνω.
• Στην έναρξη της κρίσης, το 2009, μετά από μεταπτυχιακά και καριέρα στο εξωτερικό, σκέφτηκα να γυρίσω στην Ελλάδα. Η κρίση με αποθάρρυνε και έτσι μπήκα στο σκεπτικό να βοηθήσω έστω και από απόσταση τη γενέτειρά μου, αφού είδα ότι αυτονόητα πράγματα που γίνονται σε μικρές κοινότητες του εξωτερικού δεν μπορούν να σταθούν εδώ σε επίπεδο συνεργειών.

Απαράβατος όρος η συνεργασία

• Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε ότι πρέπει επιτέλους να συνεργαστούμε, πέρα από οποιεσδήποτε δυσκολίες. Να πατήσουμε πάνω στον πολιτισμό, τον τουρισμό και τη γαστρονομία. Όμως δεν υπάρχει όραμα στο νησί και δεν υπάρχουν και διατεθειμένα αυτιά να ακούσουν, κάτι που με στεναχωρεί. Με κάποια επαφή που έχω με πολιτικά πρόσωπα του νησιού, όταν τίθεται το ερώτημα πού πρέπει να φθάσει το νησί σε λίγα χρόνια, διαπιστώνω ότι, ενώ υπάρχει το ανθρώπινο δυναμικό, δηλαδή νέα παιδιά με όραμα, δεν υπάρχει κάτι να τους φέρει κοντά.
• Η συνέργεια πρέπει να περιλάβει και τους αιρετούς. Είναι αυτοί που πρέπει να έχουν το όραμα και δυστυχώς δεν υπάρχουν πολλοί που το διαθέτουν. Το να εξυπηρετούμε κάποιες ανάγκες επειδή φωνάζει ο τάδε κοινοτάρχης, χωρίς όμως να υπάρχει ένα όραμα για τη Χίο, δεν είναι λύση. Υπάρχουν κάποιοι στο νησί μας που τολμάνε. Για παράδειγμα ο Γιάννης Μανδάλας, που στην εκδήλωση του «π» είπε πολύ σημαντικά πράγματα. Όλη όμως αυτή η κρίση, που δεν είναι μόνο οικονομική, μας έχει κάνει να μην πιστεύουμε στους αιρετούς, παρόλο που θα έπρεπε.
• Πρέπει να φύγουμε από το μοντέλο, όταν περιμέναμε ένα leader και γινόταν σφαγή για το ποιος θα το πρωτοπάρει. Πρέπει όλοι μαζί να χτίσουμε κάτι. Αυτό που έχω καταλάβει είναι ότι, ενώ όλοι οι Έλληνες ξέρουν να συνεργάζονται σε ένα βαθμό, εμείς εδώ στη Χίο δεν ξέρουμε να συνεργαζόμαστε.
• Ο Χιώτης δεν έχει καταλάβει ότι πρώτα φτιάχνεται η στρατηγική και μετά φτιάχνεται η δομή. Μέσα από το συνεργατισμό όλοι θα κερδίσουμε. Μακάρι τα πολιτικά πρόσωπα να καταλάβουν τη σημασία της επικοινωνίας, να βγουν έξω και να έρθουν σε επαφή με την τοπική κοινωνία. Θέλω να πιστεύω, όντας αισιόδοξος, ότι μέσα από τις εκλογές θα αναδειχθούν πρόσωπα που θα κάνουν τη διαφορά, θα βγουν έξω από το κομματικό πλαίσιο.
• Είναι στην ανθρώπινη φύση όταν φθάσεις στο «αμήν» να επιστρατεύεις δυνάμεις για να σώσεις καταστάσεις. Δυστυχώς υπάρχει η νοοτροπία του «ποιος το είπε πρώτος» και «ποιος θα πάρει τα εύσημα» αλλά δεν καταλαβαίνουμε ότι, αν συνεργαστούμε, θα κερδίσουμε όλοι σε πολύ μεγάλο βαθμό.
• Σε άλλες περιοχές, όπως στα χωριά των Χανίων, δίνονται κίνητρα στα νέα παιδιά να παραμείνουν εκεί. Εκπαίδευσαν παιδιά που δεν έχουν τυπικά προσόντα να συνεργαστούν, να μείνουν στον τόπο τους και να δημιουργήσουν εισόδημα. Έτσι πάει ένας τόπος παρακάτω και δεν ερημοποιούνται τα χωριά. Αυτές τις ιδέες τις έχουμε προτείνει και σε τοπικό επίπεδο, όμως είναι λίγα αυτιά ανοιχτά. Είναι πολύ δύσκολη η συνεργασία σε τοπικό επίπεδο. Συνεπώς χρειάζονται συνέργειες με στόχο και όραμα. Οι Χιώτες δεν έχουμε κοινωνικοποιηθεί σε ένα σύστημα που να πιστέψουμε ότι, αν η μετατροπή της Χίου σε τουριστικό προορισμό είναι ο βασικός στόχος, γινόμαστε κοινωνοί όλοι και το πιστεύουμε για να πετύχει.

Αστικοποίηση

• Το νησί αστικοποιείται κατά τα πρότυπα της Αθήνας. Το νότιο τμήμα ίσως σώζεται εξαιτίας της μαστίχας και βάση αυτής υπάρχει ο πυρήνας του οράματος. Όμως η γενική τάση είναι ο κόσμος να έρχεται στην πόλη που η πρόσβαση στις υπηρεσίες είναι εύκολη, έχει σχολεία και άλλες υπηρεσίες. Αλλά ένα νησί δεν μπορεί να υπάρξει μόνο με τη Χώρα του.
• Το μεγάλο ζητούμενο είναι να καθίσουμε όλοι κάτω και να κάνουμε ένα ευρύτερο σχέδιο για το νησί και αυτό να το απαιτήσουμε από τον Δήμο, την Περιφέρεια ή την κεντρική διοίκηση. Οι αλλαγές γίνονται αλλά δυστυχώς αργά.
• Η κρίση πάντα χτυπάει τον αδύνατο γιατί οι κρίσεις δημιουργούν ευκαιρίες για τον δυνατό. Η οικονομική κρίση στην Ελλάδα είναι κυρίως κρίση αξιών και κοινωνική. Για να το αντιμετωπίσουμε αυτό πρέπει να υπάρχουν ευρύτερες συνέργειες που πρέπει να καταλάβουμε όμως πως γίνονται και ευτυχώς υπάρχουν παγκόσμια παραδείγματα για να το πετύχουμε. Έβλεπα τα στατιστικά για την Ευρώπη. Υπάρχουν 256.000 συνεταιριστικές επιχειρήσεις, το 1/3 των επιχειρήσεων στην Ε.Ε. είναι συνεργατικές και στην Ολλανδία όλες οι πολυεθνικές ανήκουν σ’ αυτή την κατηγορία. Είναι όμιλοι επιχειρήσεων που προσφέρουν στην τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη στην πράξη.

Το μέλλον της Βόρειας Χίου

• Πρέπει να δώσουμε βάση στα Καρδάμυλα και στη Βολισσό. Από αυτά τα κέντρα θα τραβήξεις πιο εύκολα κόσμο. Για παράδειγμα, αν μιλάμε για περιπατητικές διαδρομές στο Πελινναίο, τα Καρδάμυλα βοηθούν σε αυτό γιατί έχουν 5 μονάδες τουριστικές για να μείνεις, έχουν νέο κόσμο, που θα μπορούσε να βρει δουλειά μέσα από συνέργειες. Δυστυχώς όλοι μου λένε «ξέχνα πια τα Καρδάμυλα όπως τα ήξερες».
• Ακόμα και τώρα προλαβαίνουμε, αν όλοι καταλάβουμε ότι ο μόνος τρόπος για να διατηρηθούμε σε επίπεδο Βόρειας Χίου είναι να συνεργαζόμαστε. Δεν μπορούν να γίνονται διάσπαρτα πράγματα. Όταν στις Αμάδες ξεκινήσαμε πριν 3 χρόνια, υπήρχε ένας πολιτιστικός σύλλογος με 40 άτομα που δεν είχαν επαφή μεταξύ τους. Σήμερα είμαστε ο τρίτος μεγαλύτερος σύλλογος της βόρειας Χίου μετά τα Καρδάμυλα και τη Βολισσό. Έχουμε πλέον μέλη από όλη τη Χίο και το εξωτερικό και αναζητάμε και εταιρικά μέλη. Είναι αυτό που έκανε το Επιμελητήριο Χίου με την κοινωνική εταιρική ευθύνη. Είναι σημαντικό οι εταιρίες να επενδύουν στη Χίο. Οι επιχειρηματίες έχουν όφελος να ποντάρουν, γιατί υπάρχει χώρος συνεργασίας ώστε να κερδίσουν όλοι. Αυτό απαιτεί συντονισμένες ενέργειες ευρείας κλίμακας και ένα όραμα σημαντικό.
• Πρέπει πρώτα όλα τα χωριά της Βόρειας Χίου να φτιάξουμε τις σχέσεις μας και να θέσουμε στόχους. Αν δεν γίνει αυτό, τότε ο κάθε ιδιώτης θα μπορεί να έρθει στη Βόρεια Χίο και να κάνει όποια επένδυση θέλει, χωρίς να σεβαστεί τη φυσιογνωμία του τόπου. Είναι πολύ εύκολο, αυτή ειδικά την περίοδο, να έρθει ένας ιδιώτης και να κάνει ό,τι θέλει. Αν θέλουμε όμως το νησί να κερδίσει, το ίδιο πρέπει να επιδιώξει την επαφή με τον επενδυτή.
• Η Βόρεια Χίος έχει ανάγκη από έρευνα αγοράς για τις επιχειρήσεις που μπορεί να φιλοξενήσει. Δεν πιστεύω στο μοντέλο των επιδοτήσεων, γιατί αυτές κατέστρεψαν όχι μόνο την Ελλάδα αλλά και πολλές άλλες χώρες, δημιουργώντας έναν ανταγωνισμό δημόσιου τομέα και ιδιωτικού επιδοτούμενου τομέα.
• Πρέπει όλες αυτές οι μικρές κινήσεις που γίνονται μεμονωμένα να συγχρονιστούν, αλλιώς δεν έχουν καμία ελπίδα να συνεχιστούν. Θέλω να πιστεύω ότι θα σταματήσουν να σβήνουν πια τα φώτα στα χωριά. Υπάρχουν προσπάθειες από τη νέα γενιά και ειλικρινά αυτό που εύχομαι είναι οι Χιώτες να βρουν έναν αιρετό που να τους κάνει κοινωνούς σε ένα οργανωμένο όραμα τουριστικής ανάπτυξης.

Οι λίγοι ψήφοι

• Δυστυχώς στη Βόρεια Χίο είμαστε λίγοι ψήφοι. Οι ψήφοι είναι στο κέντρο και στα νότια. Κάποιος ευφάνταστος Έλληνας από την Κρήτη μου είχε πει κάποτε: «Αν οι γεωργοί του αύριο είναι οι ίδιοι με τους πατέρες τους, καλύτερα να πεθάνουν μαζί με τους πατεράδες τους». Δεν θα το πω αυτό για τους αιρετούς μας, όμως πρέπει να καταλάβουμε ότι ο αιρετός έχει άλλο ρόλο. Δεν είναι για να μένει μέσα στο Δημαρχείο. Ο αιρετός πρέπει ο ίδιος να είναι παπάς και να κοινωνεί όλη τη Χίο. Πρέπει να κάτσει να καταλάβει όλα τα προβλήματα. Οι αιρετοί ή θα καταλάβουν ότι πρέπει να ακούσουν για να υπάρξει ένα καλύτερο αύριο ή το αύριο δεν θα είναι καλό.

Ειδήσεις σήμερα

Μπείτε στην ομάδα μας στο Viber και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Ακολουθήστε μας στο Google News. Σχολιάστε στην σελίδα μας στο Facebook.

Ο Πολίτης είσαι εσύ. Γίνε συνδρομητής της εβδομαδιαίας έντυπης έκδοσης.